Het is een nachtmerrie van sporters, maar helaas kan het iedereen overkomen: een ontwrichting. Hierbij schiet de gewrichtskop als het ware uit het gewricht. Je kan bijvoorbeeld een heup of schouder uit de kom krijgen met een ontwrichting. Vaak gebeurt dit doordat er een grote kracht tegen het gewricht aanduwt. Bijvoorbeeld een val of botsing tijdens het sporten. Helaas komen ontwrichtingen vaak voor bij sporten als wielrennen of paardrijden. Sporters hebben een groter risico om met een bepaalde snelheid te vallen en op hun gewricht te landen. Vaak is het voor de eerste hulp meestal niet helemaal duidelijk dat het om een ontwrichting gaat. Meestal wordt dit pas duidelijk met een röntgenfoto.
Symptomen schouderontwrichting
- Pijn
- Een zwelling rond de schouder
- Het is onmogelijk om de arm goed te bewegen
- Normaal kan je de schouder naar voren of achter bewegen nu niet meer
- Soms is er geen gevoel meer in de schouder
Soms is het voor een EHBO’er lastig om te zien dat er een schouderontwrichting is het kan soms lijken op een gewone breuk. Met testjes kan je dat wel achterhalen, maar het wordt afgeraden om de schouder zelf terug te gaan zetten. Het is belangrijk om een arts met zekerheid te laten vaststellen dat het om een ontwrichting gaat. Ten tweede kan een arts professioneel de schouder zonder extra schade terugzetten. Vaak wordt er ook eerst een foto gemaakt en wordt deze bestudeerd om er zeker van te zijn dat het om een schouderontwrichting gaat en hoe deze precies loopt.
Symptomen heupontwrichting
- Zeer hevige pijn
- Functieverlies van de heup
- Zeer gevoelig bij aanraking
- Blauwe plekken op de plaats van de heup
- Gezwollen heup
- Gevoelloos
- Verlammingsverschijnselen
Rond de pees zitten veel spieren en zenuwen, waardoor een heupontwrichting veel schade kan opleveren. Het is dan ook belangrijk om absoluut niet meer te bewegen en zo stil mogelijk te blijven liggen om zo min mogelijk schade aan te richten. Verder is het belangrijk dat er zo snel mogelijk medische hulp wordt verleend. Zenuwen en bloedvaten worden soms afgekneld waardoor verlammingsverschijnselen optreden. Vaak is een ontwrichte heup goed te herkennen doordat het been iets naar binnen geduwd lijkt te zijn. Naast een ontwrichting zijn er vaak ook één of meerdere botbreuken. In sommige situaties is het noodzakelijk om een hele nieuwe heup te plaatsen.
Eerste hulp bij ontwrichting
Het is belangrijk om eerste hulp toe te passen als een ontwrichting tijdens het sporten plaats vindt. Gelukkig gebeurt het jaarlijks niet heel vaak omdat je echt heel erg verkeerd moet vallen. Daarnaast is een ontwrichting soms lastig te herkennen. Soms lijkt het op een schouderbreuk en soms is het overduidelijk een ontwrichting. Het is als eerste belangrijk dat je het slachtoffer gerust stelt en niet zelf gaat proberen een ontwrichting te herkennen. Ga dus niet proberen om een bot te bewegen, maar laat het slachtoffer gewoon liggen. Als het om een heupontwrichting gaat dan is het belangrijk om 112 te bellen en het been niet te bewegen. Leg eventueel een opgerolde deken of jas langs het been.
Gaat het om een gebroken arm of ontwrichting van de schouder? Leg eventueel een mitella aan voor ondersteuning. Is dit te pijnlijk? Laat het slachtoffer zelf de arm vasthouden en breng de sporter naar de eerste hulp. Het is belangrijk om niet te veel aan de ontwrichting te gaan zitten. Rondom het bot zitten vaak diverse zenuwen en bloedvaten. Pezen kunnen zelfs scheuren doordat een ontwrichting verder uit balans wordt gebracht. Alleen een ervaren dokter mag dit terug zetten, maar dat dient wel snel te gebeuren. Als dit niet snel gebeurt dan raken zenuwen verder bekneld met verlamming of nieuwe breuken tot gevolg.
