Wondroos (ook wel erysipelas genoemd) is een zeer ernstige infectie van de huid en het bindweefsel dat zich onder de huid bevindt. Het wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door groep A streptokokken, een bepaald soort bacterie. Hoewel wondroos op alle delen van het lichaam kan voorkomen, verspreidt het zich doorgaans op de armen en benen, en soms op je gezicht. Het is daarnaast ook goed mogelijk dat als je net een operatie achter de rug hebt, wondroos zich verzameld rond de verse littekens van die operatie. Hoe ziet wondroos eruit, hoe kom je er aan en hoe kom je er weer vanaf? In dit artikel wordt dieper op deze vragen ingegaan.
Uiterlijke en lichamelijke kenmerken
Hoe weet je nu of je wondroos hebt? Het beste is om natuurlijk even langs de dokter of huisarts te gaan. Maar meestal is in het geval van wondroos je huid fel rood van kleur en voelt het erg warm aan en verspreidt zich vanuit één plek: de plek waar de huid beschadigd is. Daarnaast kunnen je benen of armen een beetje gezwollen zijn. Je ziet erg duidelijk waar de infectie begint, en waar de infectie eindigt: er is een evidente scheiding tussen de geïnfecteerd huid en de gezonde huid. Je kunt last hebben van rillingen, of zelfs van koorts. Soms kun je je ook een beetje misselijk voelen. In het geval van een dik, rood been heb je meestal wondroos, maar het kan ook zo zijn dat je trombose hebt. Door je in het ziekenhuis te laten onderzoeken, kan je hierover uitsluitsel krijgen.
Het ontstaan van wondroos
Wondroos ontstaat meestal doordat je een wondje of een ander letsel hebt, waardoor de bacteriën die streptokokken heten je huid kunnen binnendringen. Onder ander letsel wordt bijvoorbeeld een schimmelinfectie verstaan, maar ook iets simpels als een splinter, een scheur in de huid, kloofjes, steenpuisten, insectensteken, blaren, eczeem of doordat je met lange nagels over je huid krabt. Daarnaast heb je een vergroot risico op wondroos wanneer de kringloop van het lymfevocht niet helemaal honderd procent verloopt. Zo’n verstoring van de circulatie komt nogal eens voor na een operatie. Ook andere vochtproblemen verhogen de kans op erysipelas, zoals oedeem. Te denken valt aan een verstopping van het bloed uit je aderen van je benen naar je hart. Dit wordt ook wel chronische veneuze insufficiëntie genoemd.
De behandeling van wondroos
Zoals gezegd wordt wondroos meestal veroorzaakt door de streptokokken bacteriën. Deze bacteriën worden ook wel streptoccus pyogenes, groep A streptokokken, streptococcus hemolyticus, beta-hemolytische streptokok of eenvoudig de vleesetende streptokok genoemd. Deze bacteriën zijn erg gevaarlijk aangezien niet alleen wondroos veroorzaken, maar ook bijvoorbeeld roodvonk (hierbij heb je uitslag over je hele lichaam), ernstige beschadiging van je huid en de huidweefsels, en ernstige beschadiging aan interne organen, zoals je nieren.
De bacteriën van groep A streptokokken kunnen in bijna alle gevallen worden bestreden met penicilline, dat door middel van een infuus wordt toegediend. Dit is dan ook haast altijd de eerste keus qua behandeling, behalve als de arts verwacht dat de wondroos door andere bacteriën dan groep A streptokokken wordt veroorzaakt, bijvoorbeeld door de staphylocococcen. In dat geval wordt de patiënt door middel van een ander antibioticum behandeld. Ten derde wordt nogal eens gekozen voor het inzwachtelen van het lichaam. Deze zogeheten zwachtel-therapie kan slechts wanneer de wondroos goed duidelijk is op de armen en benen, zodat de dokter weet welke delen van het lichaam ingezwachteld moeten worden. Omdat je op deze manier de zwelling en de vochtproblemen (de oedeem) tegen gaat, genees je over het algemeen een stuk sneller. Welke behandeling ook wordt gekozen, het is van groot belang dat de plek waar de wondroos het lichaam is binnengedrongen (de port d’entree) zoals het wondje of de schimmelinfectie, ook onder handen wordt genomen. Het kan voorkomen dat je steeds opnieuw wondroos krijgt. Je dokter kan in dat geval een kuur antibiotica voor je uitschrijven.
De complicaties
Als wondroos niet tijdig of niet juist behandeld wordt, loop je de kans dat de bacterie zich verspreidt. Hierdoor ontstaan complicaties. Hieronder wordt een kleine opsomming gegeven van de verschillende problemen die zich kunnen voordoen:
- Blaren (ook wel erysipelas bullosa genoemd).
- Ecthyma: kleine gaatjes, of kleine zweertjes in de huid.
- Ulcus cruris: grote zweren of gaten in de huid.
- Necrotiserende fasciitis: een diepe ontsteking tot het bindweefsel dat zich rondom de spieren van het been bevindt.
- Lymfangitis: een ontsteking van de lymfbanen.
- Lymfeoedeem: beschadiging van de lymfevaten.
- Sepsis: bloedvergiftiging.
- Streptococcal glomerulonefritis: beschadiging van de nieren.
- Verschillende huidreacties
- Beschadiging van andere organen
Het voorkomen van wondroos
Je kunt een paar dingen doen om zoveel mogelijk wondroos te voorkomen. Zo is het van belang dat je je huid schoon maakt, en als je een wondje hebt, deze meteen te behandelen. Laat de wondjes genezen, en ga er bijvoorbeeld niet aan krabben. Dit geldt ook voor eczeem en schimmel: als je dit eenmaal hebt, behandel het dan zo snel mogelijk. Schimmel en eczeem kunnen voorkomen worden door na het douchen of baden je voeten goed tussen de tenen af te drogen, en in openbare ruimtes slippers te dragen. Bovendien zijn een paar schone sokken geen overbodige luxe.Als je overgewicht hebt, is het van belang om af te vallen. Bij overgewicht kan wondroos namelijk veel meer schade aanrichten, en komt het ook een stuk vaker terug.
