Baarmoederhalskanker wordt in de medische wereld ook vaak aangeduid met de term cervixcarcinoom. Deze vorm van kanker is één van de weinige kankersoorten die in bijna vrijwel alle gevallen het gevolg is van een virale besmetting met het Humaan Papilloma Virus (HPV). Van het HPV zijn ruim 100 soorten bekend en daarvan zijn de types HPV 16 en HPV 18 verantwoordelijk voor het ontstaan van 70 procent van alle gevallen van kanker aan de baarmoederhals.
De werkwijze van een virus
Normaal gesproken zal een virus door het immuunsysteem van je lichaam onschadelijk worden gemaakt. HPV is echter buitengewoon goed aangepast aan het organisme dat als gastheer moet dienen, de mens, met als gevolg dat het virus vaak pas in een laat stadium zal worden opgemerkt door je immuunsysteem. Op het moment dat het virus onopgemerkt blijft dan kunnen bepaalde HPV-typen hun DNA inbouwen in de menselijke cellen. Door deze werkwijze van het virus zullen voornamelijk twee genen worden beïnvloed, namelijk: het p53 gen en het pRb gen. Deze twee zogenaamde tumorsuppressorgenen, zullen onder normale omstandigheden verantwoordelijk zijn voor het onderdrukken van de deling van cellen.
Het ontstaan van baarmoederhalskanker
Baarmoederhalskanker ontstaat in het zogenaamde overgangsgebied dat ligt tussen het cilinderepitheel dat de bekleding van de binnenzijde van de baarmoederhals (cervixkanaal) vormt en het plaveiselepitheel dat de buitenzijde van de baarmoederhals en de vaginawand bekleedt. Voordat er gesproken kan worden van een echte kwaadaardigheid (maligniteit) is er een stadium (dat jarenlang kan duren) van premaligne veranderingen (een voorstadium van kanker) die tamelijk gemakkelijk op kunnen worden gespoord en eveneens vrij kunnen worden behandeld.
Risicofactoren van baarmoederhalskanker
Er zijn een aantal risicofactoren bekend waarvan is vast komen te staan dat deze de kans op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker kunnen vergroten. Hierbij kun je onder andere denken aan factoren, zoals:
- Roken: de meest belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van kanker in het gebied van de geslachtsorganen. Een vrouw die rookt heeft anderhalf keer zoveel kans op het ontstaan van kanker aan de baarmoederhals,
- DES: zogenaamde DES-dochters (dochters van vrouwen die het middel DES hebben gebruikt) lopen twee keer zoveel kans op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker,
- HIV: in westers georiënteerde landen heeft een hiv-positieve vrouw een grotere kans om kanker aan haar baarmoederhals te krijgen. In het bijzonder vrouwen die drugs injecteren lopen een sterk verhoogd risico.
- Anticonceptiepil: het gebruik van de anticonceptiepil kan de kans een beetje groter maken dat een vrouw baarmoederhalskanker zal ontwikkelen. Indien een vrouw in de leeftijd van circa 20 tot 30 jaar de anticonceptiepil heeft gebruikt dan zal het voorkomen van kanker aan de baarmoederhals licht toenemen.
- Meerdere keren zwanger zijn; indien een vrouw vijf, of meer, zwangerschappen heeft voldragen dan zal de kans op baarmoederhalskanker dubbel zo groot worden, in vergelijking met een vrouw die maar één of twee zwangerschappen heeft voldragen
- Meerdere seksuele partners: op het moment dat een vrouw 6, of meer, seksuele partners heeft gehad dan zal de kans op het krijgen van baarmoederhalskanker verdrievoudigen, in vergelijking tot vrouwen die slechts één seksuele partner hebben, of hebben gehad,
- De leeftijd van de eerste geslachtsgemeenschap: wanneer deze leeftijd lager ligt dan achttien jaar, dan is de kans 2,2 keer groter dan bij vrouwen die pas na hun eenentwintigste verjaardag voor de eerste keer geslachtsgemeenschap hebben.
- Bepaald voedsel, of een bepaald dieet: in het bijzonder groene groente, zoals spruiten, broccoli en kool, zouden de kans op het ontwikkelen van kanker aan de baarmoedermond verlagen.
- Chlamydie: deze seksueel overdraagbare aandoening (SOA) zal de kans op het ontstaan van baarmoederhalskanker naar alle waarschijnlijkheid verhogen. Hoe groot dit risico exact is, zal door verder wetenschappelijk onderzoek nog vastgesteld moeten worden.
- Besnijdenis: indien de seksuele partner van een vrouw besneden is dan zal de kans op het ontstaan van baarmoederhalskanker worden verlaagd.
In tegenstelling tot wat nog altijd door veel mensen wordt gedacht zal het gebruik van een condoom tijdens de geslachtsgemeenschap de kans op kanker aan de baarmoederhals niet, of nauwelijks, verkleinen.
Profylactische vaccinatie ter preventie van baarmoederhalskanker
Profylactische HPV-vaccinatie wordt ingezet om een HPV-infectie te voorkomen en daarmee, vooral de voorstadia van baarmoederhalskanker, tegen te gaan. Een dergelijk vorm van vaccinatie zal zich richten de HPV-types die verantwoordelijk zijn voor het gros van de gevallen van kanker aan de baarmoederhals. Vandaag de dag is er een tweetal vaccins, Gardasil en Cervarix, beschikbaar die de ontwikkeling van cervixcarcinomen dienen tegen te gaan.
