Van iedere 1000 vrouwen in ons land, hebben ongeveer 29 dames te maken met vaginale klachten (2,9% van alle vrouwen dus). Kijken we naar de gemiddelde huisartsenpraktijk, dan ontvangen artsen gemiddeld een tot twee keer per week een vrouw met vaginale klachten. Bij ongeveer twee derde van de klachten die dokters moeten beoordelen, gaat het om klachten die veroorzaakt worden door een vaginitis of vaginose. Is een vrouw eenmaal in de overgang of is de in de overgang geweest, dan heeft zij veel minder kans om vaginale klachten te ontwikkelen.
De twee meest voorkomende vaginale infecties worden veroorzaakt door Candida albicans en bacteriële vaginose. Andere oorzaken van vaginale infecties, zijn Trichomonas vaginalis en Chlamydia trachomatis, maar deze oorzaken zorgen minder vaak voor vaginale klachten dan de andere oorzaken die hierboven beschreven zijn.
Op deze pagina lees je meer over het ontwikkelen van vaginale klachten door vaginale infecties. Zo lees je niet alleen welke risicofactoren zorgen voor een grotere kans op besmetting, maar lees je ook hoe een vaginale infectie gediagnosticeerd en behandeld wordt. Heb je de informatie op deze pagina doorgelezen, dan weet je alle ins en outs over vaginale infecties. Zeker als je te maken hebt met vaginale klachten of iemand kent dit met dit probleem te maken heeft, wordt aangeraden om de informatie op deze pagina goed door te lezen.
De risicofactoren van vaginale infecties
Vaginale klachten worden doorgaans veroorzaakt door vaginitis of bacteriële vaginose. Vaginitis is een ontsteking van de vagina, die doorgaans veroorzaakt wordt door schimmels als Candida. De ontsteking gaat vaak gepaard met een veranderende vaginale afscheiding, een onaangename geur, jeuk, branderige pijn en pijn bij het vrijen. Bacteriële vaginose is een infectie van de vagina, die doorgaans veroorzaakt wordt door een sterke groei van bacteriën die normaliter in kleinere aantallen in de vagina voorkomen. Deze aandoening gaat gepaard met toegenomen afscheiding, die ook bloederig kan zijn en abnormaal kan geuren of kleuren.
Er zijn enkele risicofactoren aan te wijzen voor vaginitis, namelijk:
- Seksuele activiteit
- Recent antibioticagebruik, lokaal of oraal
- Diabetes mellitus
- Immuundeficiëntie, zoals bij aids of het ondergaan van chemotherapie
Daarnaast zijn er ook enkele risicofactoren voor bacteriële vaginose aan te wijzen en dit zijn de volgende:
- IUD, ofwel een intra-uterien device zoals een spiraaltje
- Intiem zeepgebruik, intiem gebruik van sprays om de vagina je reinigen of het gebruiken van tampons
- Het hebben van meerdere seksuele partners
Vaginale infecties en SOA’s
Vaginale infecties kunnen niet alleen veroorzaakt worden door Candida of door bacteriën, maar kunnen tevens het gevolg zijn van een seksueel overdraagbare aandoening of SOA. Denk hierbij aan Trichomons vaginalis, maar ook aan gonorroe en vooral Chlamydia. Worden de SOA’s niet behandeld, dan kunnen deze vervelende aandoeningen zorgen voor ernstige verwikkelingen als chronische abdominale pijn, onvruchtbaarheid en zelfs buiten-baarmoederlijke zwangerschappen. SOA’s kunnen onder andere ontstaan door het hebben van meerdere seksuele contacten of het niet gebruiken van een condoom.
Is er sprake van een van de symptomen van een vaginale infectie, dan wordt ook altijd gecontroleerd of deze infectie mogelijk veroorzaakt is door een SOA. Dit betekent dat er bij een abnormale afscheiding of ander symptoom van vaginale infectie ook altijd een SOA-test wordt gedaan, waarbij de vrouw getest wordt op de aanwezigheid van diverse SOA’s die vaginale infecties veroorzaken.
De diagnose van vaginale infecties
Soms kunnen vaginale klachten ook veroorzaakt worden door andere zaken dan een vaginale infectie, zoals dermatologische oorzaken (eczema, irritaties, psoriasis, et cetera), een allergie voor latex of condoomovergevoeligheid, een lokale seksueel overdraagbare aandoening, een mechanische of chemische prikkeling door vreemde lichamen (een vergeten tampon, een afgeschoven condoom, zepen, sprays, et cetera), psychische, relationele en/of seksuele problemen en andere zaken die vaginale klachten kunnen veroorzaken.
Ook zal een arts diverse aanvullende onderzoeken uitvoeren, zoals een meting van de zuurtegraad van de vagina, een onderzoek naar de afscheiding van de vagina, een geurtest en een microscopisch onderzoek. Door deze onderzoeken uit te voeren, kan de oorzaak van de vaginale klachten achterhaald worden. Weet de arts de oorzaak van de behandeling, dan kan er een gerichte en specifieke behandeling gestart worden om de vaginale infectie zo snel mogelijk te verhelpen. Welke mogelijke behandelingen de arts kan starten, lees je in onderstaande alinea’s.
De behandeling van vaginale infecties
Welke behandeling er nodig is om een vaginale infectie te verhelpen, is geheel afhankelijk van het soort vaginale infectie waar de vrouw mee te maken heeft. Is er sprake van Candida-vaginitis, dan moet er anders behandeld worden dan wanneer er sprake is van bacteriële vaginose. Om je een duidelijk beeld te geven van de mogelijke behandelingen van vaginale infecties, worden alle behandelingen in onderstaande alinea’s beschreven.
De behandeling van Candida-vaginitis
Een behandeling van Candida-vaginitis wordt enkel gestart als er sprake is van vervelende klachten. Heeft de vrouw inderdaad te maken met klachten door de infectie, dan wordt de infectie doorgaans behandeld met een lokaal medicijn. Denk hierbij aan ovules, maar ook aan crèmes en vaginale tabletten. Ook kan er een orale behandeling gestart worden, bijvoorbeeld in de vorm van pillen die de vrouw eenmalig moet slikken.
In de meeste gevallen volstaat een eenmalige behandeling, maar sommige vrouwen kunnen ook herhaaldelijk te maken krijgen met infecties in de vagina. Is dit het geval, dan moet er een langdurige behandeling gestart worden. Deze langdurige behandeling duurt doorgaans tien tot veertien dagen. Ook wordt er soms een preventieve behandeling toegepast om een volgende infectie te voorkomen, die maar liefst zes maanden duurt.
Het behandelen van de seksuele partner van de vrouw is enkel nodig als deze partner ook te maken heeft met klachten. Candida-vaginitis tijdens de zwangerschap wordt enkel behandeld als er klachten optreden. Is dit het geval, dan wordt er vaak een lokaal medicijn gebruikt die gewoon geschikt zijn voor dames die zwanger zijn en het kind dus niet kunnen schaden.
De behandeling van bacteriële vaginose
Een behandeling van bacteriële vaginose voor niet-zwangere vrouwen wordt enkel gestart als er sprake is van vervelende klachten. Krijg je in het begin van de zwangerschap te maken met bacteriële vaginose, dan is het belangrijk om het verloop van de infectie in de gaten te houden. Overigens is het helemaal niet raar als je als zwangere vrouw te maken krijgt met deze infectie, want bacteriële vaginose komt bij ongeveer 20 procent van de zwangere vrouwen voor. Is de zwangerschap al verder gevorderd, dan wordt er vaak geen behandeling meer gestart. Ben je nog niet zo lang zwanger, dan kunnen eventuele klachten van de infectie wel behandeld worden door lokale medicijnen voor te schrijven. Overleg in ieder geval altijd met je gynaecoloog als je te maken hebt met bacteriële vaginose tijdens de zwangerschap, want het is belangrijk om het verloop van de infectie goed in de gaten te houden.
Een behandeling van de seksuele partner wordt niet aangeraden. Niet alleen omdat dit niet nodig is, maar ook omdat de behandeling voor mannen erg zwaar kan zijn en de infectie vaak vanzelf ook over gaat. Heb je te maken met bacteriële vaginose, dan is het in ieder geval belangrijk om geen intieme zepen en sprays te gebruiken en tampons ook even links te laten liggen. Dit soort zaken kunnen de infectie namelijk verergeren, waardoor de klachten erger worden en het starten van een behandeling mogelijk wel noodzakelijk is.
De behandeling van Trichomonas vaginitis
Als er sprake is van Trichomonas vaginitis, worden zowel de vrouw als haar seksuele partner behandeld voor deze infectie. De voorkeursbehandeling van de infectie bestaat uit eenmalig metronidazole, die je oraal in moet nemen.
Trichomonos vaginalis kan tijdens de zwangerschap de oorzaak zijn van een laag geboortegewicht of zelfs vroeggeboorte van het kind. Is er ook bacteriële vaginose aanwezig tijdens de zwangerschap, dan wordt het risico op vroeggeboorte nog groter. Om dit soort zaken te voorkomen, is het belangrijk om een behandeling tegen de infecties of tegen beide infecties te starten tijdens de zwangerschap. Wel is het belangrijk om dit enkel te doen als de symptomen van de infectie aanwezig zijn en niet als de vrouw eigenlijk geen klachten heeft. Of de behandeling helpt, is namelijk niet duidelijk. Heb je geen klachten, dan is het niet verstandig om een behandeling te starten tegen deze infectie of infecties.
Vulvovaginitis bij kinderen
Ontstekingen van de vulva en de vagina kunnen ook bij kinderen voorkomen. Heeft een kind te maken met een ontsteking van de vulva of vagina, dan wordt er gesproken over vulvavaginitis bij kinderen. Nemen we duizend kinderen, dan krijgen vijf van deze kinderen een ontsteking van de vulva of de vagina. Dit komt omdat enkele factoren (zowel anatomisch als hormonaal en hygiënisch) de vulva en de vagina van jonge meisjes gevoelig maken voor ontstekingen.
De uitwendige genitale streek van meisjes die nog niet in de puberteit zijn geweest, is vatbaar voor diverse mogelijke infecties. Dit komt omdat de grote schaamlippen nog niet uitgegroeid zijn en de kleine schaamlippen de neiging hebben om permanent open te staan, vooral als het meisje hurkt. Omdat de grote schaamlippen de vagina niet beschermen en de kleine schaamlippen permanent open staan, kunnen er gemakkelijker infecties optreden in de vagina. Daar komt nog bij dat het vulvair slijmvlies van jonge meisjes dun is en de vaginale zuurtegraad nog neutraal is, waardoor de kans op besmetting en een bijbehorende ontsteking ook groter wordt. Zeker een besmetting en ontsteking door factoren in de directe omgeving, komt vaak voor.
Mogelijke oorzaken van vulvovaginitis bij kinderen
Er zijn diverse mogelijke oorzaken aan te wijzen voor het ontstaan van vulvovaginitis bij jonge kinderen. De belangrijkste mogelijke symptomen die onderzocht moeten worden als een kind deze infectie heeft, zijn de volgende:
- Een aspecifieke ontsteking door diverse bacteriën die van nature voorkomen in de darmen van het kind
- Een SOA, zoals Trichomonas vaginalis en herpes, waarbij mogelijk seksueel misbruik altijd onderzocht moet worden
- Candida, maar dit is erg zeldzaam bij kinderen
- Specifieke bacteriële infecties door streptokokken van groep A, E. Coli en andere bacteriën die veel voorkomen
- Chemische, mechanische of allergische irritatie door het gebruik van zepen, wasmiddelen, gekleurd toiletpapier, geparfumeerd toiletpapier, nylon ondergoed, aangespannen kleding en andere zaken
- Vreemde voorwerpen
- Aarsmaden
- Dermatologische aandoeningen, waaronder psoriasis
- Aangeboren misvormingen van de vagina
- Tumoren
De meest voorkomende oorzaak van het ontstaan van een vaginale infectie bij kinderen, is een aspecifieke ontsteking door diverse bacteriën die van nature voorkomen in de darmen. De reden dat dit de meest voorkomende oorzaak is van de vaginale infectie bij meisjes, heeft te maken met het feit dat sommige jonge meisjes zichzelf verkeerd schoonmaken na het urineren. In plaats van het toiletpapier van voor naar achter te bewegen, bewegen de meisjes het toiletpapier van achter naar voren. Hierdoor kunnen bacteriën uit de darmen in de vagina terecht komen en hier zorgen voor een vaginale infectie.
De behandeling van vulvovaginitis bij kinderen
Zit een kind in de eerste episode van de infectie en heeft het kind enkel te maken met milde klachten, dan is er geen specifieke behandeling nodig voor de infectie. Het lichaam ruimt de infectie zelf op en er zijn enkel diverse hygiënische maatregelen die genomen moeten worden om de infectie sneller te laten verdwijnen. Denk hierbij aan het dagelijks nemen van een lokale douche of het dagelijks nemen van een zitbad zonder zeep, het vermijden van irriterende producten zoals gekleurd toiletpapier, zepen en schuimbaden, het dragen van katoenen ondergoed, het dragen van niet aanspannende kleding en het vermijden dat het kind te sterk gehurkt urineert.
Is er sprake van ernstige klachten of gaat de infectie maar niet weg en houden de klachten hierdoor aan, dan is de behandeling afhankelijk van de specifieke aandoening waar het kind mee te maken heeft. Heeft het kind een SOA, dan is de behandeling afhankelijk van de SOA die het kind precies heeft. Is de SOA veroorzaakt door seksueel misbruik van het kind, dan moet dit misbruik uiteraard verder onderzocht worden en is het belangrijk om de noodzakelijke stappen te ondernemen en het misbruik direct te laten stoppen.
