Cortisone, ook wel cortison genoemd, is een medische variant van het lichaamseigen hormoon dat in de bijnieren voorkomt. Het betreft een stresshormoon dat het lichaam helpt in haar reactie op een stresstoestand. Gebruik je cortisone, dan versterk je de werking van de bijnieren bij een stresstoestand en profiteer je bovendien van de ontstekingsremmende functie van het medicijn. Meer weten? Je leest meer over dit medicijn op deze pagina.
Wat doet cortisone en wanneer gebruik je het?
Cortisone is een bijnierschorshormoon die ook wel corticosteroïd wordt genoemd. Het bijnierschorshormoon is nodig om energie, zouten en mineralen vrij te maken en op te slaan, maar zorgt er ook voor dat ontstekingen en overgevoeligheidsreacties geremd worden. Heb je een tekort aan het hormoon, dan schrijven artsen cortisone nodig om het tekort aan het bijnierschorshormoon aan te vullen. Je kunt het medicijn bijvoorbeeld voorgeschreven krijgen als je te maken hebt met een bijnierziekte, zoals de ziekte van Addison of het adrenogenitaal syndroom. In sommige gevallen schrijven artsen het medicijn ook voor als je herstellende bent van een ziekte in de bijnieren, zoals bij het herstel van de ziekte van Cushing.
Hoe gebruik je cortisone?
Je gebruikt cortisone door de tabletten te slikken met een half glas water. Omdat de tabletten een vrij bittere smaak hebben, is het voor sommige mensen lastig het medicijn zo met water te nemen. Heb jij hier ook moeite mee, dan kun je het medicijn ook nemen door het tablet in een lepel vla of yoghurt te leggen. Heb je last van je maag, dan kan de dokter je voorschrijven het medicijn vlak voor of tijdens de maaltijd in te nemen. Door het medicijn vlak voor of tijdens de maaltijd in te nemen, zullen de maagklachten verminderen.
Om een tekort aan eigen cortisol (het lichaamseigen hormoon in de bijnieren) te vervangen, moet je cortisone meestal twee tot drie keer per dag innemen. Twee derde van de hoeveelheid van het medicijn neem je in de ochtend en een derde van de hoeveelheid van het medicijn neem je laat in de middag. Dit doe je om de natuurlijke situatie van de bijnieren na te bootsen, aangezien de aanmaak van het lichaamseigen hormoon in de ochtend ook het grootst is. Neem het medicijn zo vroeg mogelijk in de ochtend en blijf eventueel na het slikken van de tabletten nog even in bed liggen om ‘op gang te komen’.
In sommige gevallen adviseert de dokter een ander schema, maar dit is uitzonderlijk. In dit geval kun je bijvoorbeeld voorgeschreven krijgen dat je cortisone niet in de middag en ochtend moet nemen, maar juist in de avond moet slikken. Mensen met het adrenogenitaal syndroom kunnen deze alternatieve gebruikswijze voorgeschreven krijgen vanwege hun aandoening.
Bij de meeste bijnierziektes moet je cortisone levenslang blijven gebruiken om de nieren goed te laten functioneren. Houd er dan ook rekening mee dat je dit medicijn voor altijd moet gebruiken.
Wat zijn de bijwerkingen van cortisone?
Behalve het gewenste effect, kan cortisone ook bepaalde bijwerkingen geven. Hoe gevoeliger je bent voor de bijwerkingen en hoe slechter je bent ingesteld op het medicijn, hoe meer kans je hebt om bijwerkingen te ontwikkelen. Ben je minder gevoelig voor het medicijn of ben je goed ingesteld op het gebruik van cortisone, dan is de kans klein dat je bijwerkingen gaat ervaren. Vooral in het begin van de behandeling kun je last krijgen van bijwerkingen, omdat het lichaam dan nog moet wennen aan het medicijn en het bovendien nog niet bekend is hoeveel je precies van het medicijn moet gebruiken om het lichaamseigen hormoon op peil te krijgen.
Bijwerkingen die je meteen vanaf het begin van het gebruik van cortisone kunt krijgen, zijn de volgende:
- Zelden: maagklachten, darmklachten, meer kans op infecties met bacteriën, virussen en schimmels, hoofdpijn, duizeligheid, spierklachten, veranderingen in het gevoel en de stemming, dorst, veel moeten plassen en vochtophopingen (oedeem).
- Zeer zelden: maagzweer, darmzweer, een te hoge bloeddruk, ernstige psychische klachten, de hik, galbulten, uitslag op de huid en jeuk.
- Soms: zwaarder worden, een andere vetverdeling en een dik gezicht.
Bijwerkingen die je bij langer gebruik van cortisone kunt krijgen, zijn de volgende:
- Zelden: een dunnere huid, een rood geaderde huid, een verminderde werking van de bijnierschors, groeivertraging (alleen bij kinderen), broze botten, te weinig kalium in het bloed, te veel cholesterol in het bloed, staar en glaucoom (een verhoogde oogboldruk).
- Zeer zelden: huidklachten, een peesontsteking, impotentie, het wegblijven van de menstruatie bij vrouwen en ernstige hart- en vaataandoeningen, zoals hartfalen of een hartaanval.
Heb je last van ernstige bijwerkingen of maak je je zorgen om jouw bijwerkingen, dan wordt aangeraden om de dokter te raadplegen.
