Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

Bipolaire stoornis

Met een bipolaire stoornis wordt een stoornis bedoeld die zich kenmerkt door stemmingswisselingen, op het ene moment ben je manisch of hypomaan (een lichte vorm van manie) en op het andere ogenblik juist depressief. Een bipolaire stoornis wordt tot het affectieve spectrum gerekend en komt bij twee tot vier op de honderd mensen voor. De term bipolair (dat tweepolig betekent) verwijst naar de tegenovergesteldheid van de manische periode en de depressieve periode. Een stoornis zoals deze zal zich meestal voor de eerste keer openbaren bij adolescenten of jongvolwassenen.

Wat is een bipolaire stoornis?

Bij een bipolaire stoornis kunnen de wisselende stemmingen zo nu en dan optreden, afgewisseld met periodes waarin de stemming normaal is, maar eveneens is het mogelijk dat stemmingswisselingen elkaar snel opvolgen. Als er sprake is van snelle- en wisselende, elkaar opvolgende stemmingsvormen dat wordt er in de medische wereld ook wel gesproken van rapid cycling. Sommige mensen die lijden aan een bipolaire stoornis hebben echter ook te maken met gemengde episodes.

Vroeger werd vaak gesproken van een manisch-depressieve stoornis (MDS) om een bipolaire stoornis aan te duiden. Deze term werd door de Duitse psychiater Emil Kraepelin voor het eerst gebruikt. Pas in 1953 is voor het eerst de term bipolair gebruikt door Karl Kleist. Deze term legt meer de nadruk op de twee polen die de ziekte laat zien: periodes met extreem uitgelaten gedrag tegenover periodes van extreme neerslachtigheid.

Een bipolaire stoornis is een blijvende, mentale aandoening, die je voor de rest van je leven aanwezig zal blijven. In de meeste gevallen zal dit gepaard gaan met terugkerende episoden die zelfs een ernstig karakter kunnen hebben. Een bipolaire stoornis dient om die reden dan ook actief te worden behandeld. De wisselende stemmingen kunnen immers normale relaties in de weg staan en kunnen eveneens andere dingen in je leven sterk beïnvloeden.

Verschillende soorten bipolaire stoornissen

Er kunnen een drietal vormen van bipolaire stoornis worden onderscheiden:

  • Bipolaire stoornis I: hierbij zal minimaal één manische- of gemengde episode optreden, maar het is ook mogelijk dat er licht manische- of depressieve perioden voorkomen. Dit is de vorm die het vroegere manisch-depressieve gedrag het dichts benadert.
  • Bipolaire stoornis II: hierbij zal er minimaal één episode van lichte manie en minimaal één depressieve episode optreden. Er zal echter geen sprake zijn van een manische- of van een gemengde episode,
  • Cyclothyme stoornis: hierbij zal er een serie van licht manische episoden optreden, deze worden onderbroken door episoden waarin sprake is van een lichtere depressie in combinatie met uitputting.

Er bestaat overigens ook nog een restgroep als het gaat om een bipolaire stoornis. Deze wordt bipolaire stoornis niet anderszins omschreven genoemd. Dit zijn stoornissen die wel symptomen van een bipolaire stoornis laten zien, maar die niet passen in de eerder omschreven ziektebeelden van een bipolaire stoornis.

Oorzaken van een bipolaire stoornis

Bij het ontstaan van een bipolaire stoornis spelen wellicht een aantal uiteenlopende, maar deels samenhangende, factoren een rol.

  • Biochemische factoren,
  • Biogenetische factoren,
  • Cognitieve factoren,
  • Leertheoretische factoren,
  • Object-verliestheoretische factoren,
  • Overige factoren

Biochemische factoren

Bij een bipolaire stoornis spelen biochemische factoren, zoals de stoffen noradrenaline, dopamine en serotonine een essentiële rol. In een depressieve episode is er een tekort aan deze stoffen terwijl er een overvloed aan is als er sprake is van een manie. Een andere mogelijke oorzaak van een bipolaire stoornis is een tekort aan vetzuren, zoals omega 3 eerder in het leven.

Biogenetische factoren

De zogenaamde individuele kwetsbaarheid, dan wel erfelijkheid, is eveneens een voorname factor die een bipolaire stoornis zou kunnen veroorzaken. De kans om een dergelijke stoornis te ontwikkelen neemt bijvoorbeeld toe als naaste familieleden deze ook hebben.

Cognitieve factoren

Verstoorde denkprocessen kunnen voor een negatief zelfbeeld zorgen wat vervolgens bij kan dragen aan een depressie. Doordat cognitieve processen niet naar behoren werken kan er een pessimistisch denkpatroon ontstaan met een depressie tot gevolg. Ook kan hierdoor een terugval in de hand worden gewerkt.

Leertheoretische factoren

Werkelijk en vermeend falen, kan iemand ervan overtuigen dat alles mislukt en dat er geen controle meer is op het leven. Dit kan een depressie veroorzaken en er wordt door deskundigen vaak gesproken van een aangeleerde hulpeloosheid.

Object- verliestheoretische factoren

Er is een theorie die uitgaat van een onderbroken hechtingsproces tijdens het eerste halve jaar van je leven. Nadat je een belangrijk persoon hebt verlaten of van deze persoon bent gescheiden in deze periode, zul je je, als kind, af gaan zonderen van anderen.

Andere factoren

Niet alleen positieve- maar ook negatieve gebeurtenissen kunnen spanningen veroorzaken. Te veel spanningen is, als je daar vatbaar voor bent, kan een bijdrage zijn aan depressie of zelfs een manie. Verder is de sociale omgeving eveneens een factor die niet over het hoofd mag worden gezien. Het is wetenschappelijk bewezen dat je beter presteert indien je bij een groep hoort waarin je geaccepteerd en/of ondersteund wordt.