Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

Coeliakie

Coeliakie is een aandoening aan de maag en de darmen die deze benaming heeft gekregen als gevolg van de zo typische klachten die deze met zich meebrengt: Het Griekse woord koilia, kan immers worden vertaald met het Nederlandse woord buik. Coeliakie, soms ook glutenenteropathie of inheemse spruw genoemd, is een darmaandoening die chronisch van aard is. Deze aandoening coeliakie kan bij sommige patiënten tot een verminderde opname van voedingsstoffen veroorzaken.

Symptomen van coeliakie

Coeliakie is een aandoening die je kunt herkennen aan de aangeboren intolerantie voor gluten die, als er geen dieet wordt gevolgd, een beschadiging van het slijmvlies in de darmen kan veroorzaken. Vermoedelijk is coeliakie het gevolg van een immunologische reactie tegen één van de eiwitten in het glutencomplex.

De rol van gluten bij coeliakie

Als er wordt gesproken van gluten dan wordt er een groep van eiwitten bedoeld die in alle graansoorten voorkomt, echter niet alle granen hebben ook de zogenaamde gliadinefractie, die verantwoordelijk wordt gehouden voor het ontstaan van coeliakie. Maïs en rijst zijn bijvoorbeeld granen die wel gluten bevatten, maar waar geen gliadine in voorkomt.

Het dieet bij coeliakie

Om de klachten te laten afnemen kun je, als je lijdt aan coeliakie, een zogenaamd glutenvrij dieet volgen. Hoewel coeliakie jarenlang voornamelijk in verband is gebracht met maag- en darmklachten, is uit recentelijk wetenschappelijk onderzoek gebleken dat een heleboel patiënten dergelijke symptomen helemaal niet ervaren. Indien de diagnose coeliakie wordt gesteld dan zul je voor de rest van je leven een glutenvrij dieet dienen te volgen om klachten te voorkomen. Vandaag de dag zijn er gelukkig volop producten (gewoon in de supermarkt) te verkrijgen die binnen een glutenvrij-dieet passen.

Doordat gluten in het gros van de voedingsmiddelen voorkomen, dien je wel altijd goed op te letten wat je koopt en zal het vrijwel onmogelijk zijn om een volledig glutenvrij dieet samen te stellen. Verder is het van essentieel belang dat je, wanneer je lijdt aan coeliakie, alle belangrijke voedingsstoffen in de juiste mate binnenkrijgt. Wanneer je zeker wilt zijn dat je gezond eet, kun je bijvoorbeeld een diëtist inschakelen en samen een dieet samenstellen.

Een diëtist is namelijk gespecialiseerd op het gebied van voeding en de daarmee samenhangende intoleranties. Een diëtist kan je vaak exact vertellen wat je wel en wat je beter niet kunt eten als je lijdt aan coeliakie. Zorgvuldig bepalen wat je wilt, maar eveneens wat je probleemloos kunt eten een ware muist bin coeliakie.

Het kleefeiwit en coeliakie

Momenteel si de wetenschap erin geslaagd om een aantal schadelijke onderdelen van het kleefeiwit te identificeren die tot de, in alcohol oplosbare, fractie van de tarwe-eiwitten behoren. Deze bestanddelen worden gliadine genoemd en bevatten een heleboel glutamine en proline (aminozuren). Door deze bestanddelen wordt een overgevoeligheidsreactie van het immuunsysteem en het darmslijmvlies opgewekt als je daar gevoelig voor bent. Het immuunsysteem beschouwt de gluten dan als gevaarlijk voor je lichaam waardoor er een immunologische- en ontstekingsreactie volgt.

De slijmlaagcellen (enterocyten) produceren diverse HLA-klassen (HLA I, DR en DQ). Waaraan bepaalde bestanddelen van het kleefeiwit (het gliadinepeptide) zich aan binden, als er bij je erg veel HLA-DQ2-antigenen voorkomen. Glutamaat zal deze binding versterken. Glutamaat er volop in het gliadinepeptide aanwezig en dient als bron voor de aanmaak van glutaminezuur door het enzym tissue-transglutaminase. Door een dergelijke verandering zal gliadine beter kunnen binden in het slot van het HLA-eiwit. Op die manier ontstaat er een complex van gliadine en het HLA-DQ2-antigen dat vervolgens weer zal binden aan bepaalde lymfocyten (T-helpercellen van het CD4+ type) en zo de productie verhogen van ontstekingsmediatoren (Interferon-γ, TNF-α, Interleukine-6 en Interleukine-2).

Kinderen met coeliakie

Op het ogenblik dat een kind aan coeliakie lijdt dan zal het, als er bijvoorbeeld op iets lekkers wordt getrakteerd, niet altijd iets ervan mogen eten. In het gros van de gevallen zullen kinderen met coeliakie dan ook een speciaal trommeltje op school hebben staan met snacks die wel in het glutenvrij-dieet passen.

Oorzaken van coeliakie

De exacte oorzaak van coeliakie is nog altijd niet duidelijk. Er bestaat een vermoeden dat de aandoening het gevolg is van een aantal erfelijke- en omgevingsfactoren. Er is ondertussen ook vast komen te staan dat een aantal veranderingen in de genen plaatsvinden (mutaties), die van belang zijn bij het ontstaan van coeliakie. Zo hebben onder andere familieleden van patiënt met coeliakie een verhoogde kans op de aandoening.

Coeliakie is, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, een aandoening die zowel bij kinderen als bij volwassenen kan worden gediagnosticeerd. Er kan een vermoeden van coeliakie ontstaan na bloedonderzoek. De diagnose kan echter alleen gesteld worden na het uitvoeren van een biopsie van de dunne darm.