Gordelroos, ook wel herpes zoster of zona genoemd, is een ziekte waarbij je met symptomen te maken krijgt die op waterpokken lijken. Hierbij kun je denken aan de blaasjes die zich groepjes op je huid manifesteren. Dergelijke blaasjes liggen op een op een rode ondergrond en hebben een tamelijk scherpe begrenzing ten opzichte van de huid eromheen.
De begrenzing van de blaasjes loopt gelijk aan die van een dermatoom. Een dermatoom is een gedeelte van je huid dat door één segmentale zenuw afkomstig uit het ruggenmerg wordt aangestuurd. Net zoals bij waterpokken kunnen deze blaasjes, als je deze openkrabt, voor lelijke littekens zorgen. Bij gordelroos is er vaak sprake van een soort gordel van dergelijke dermatomen op je romp. Aan deze verschijningsvorm heeft gordelroos dan ook zijn naam te danken. Gordelroos op je lichaam is op zich ongevaarlijk, maar kan wel behoorlijk wat pijn met zich meebrengen. In je gezicht kan gordelroos je gezichtsvermogen aantasten en dien je in alle gevallen te worden behandeld.
Verloop van gordelroos
De ziekte gordelroos zal in eerste instantie meestal pijn en tintelingen op een deel van de huid veroorzaken. Aanvankelijk lijkt deze pijn op zwakke elektrische schokjes. Na enige tijd zal de pijn echter meer gaan lijken op spierpijn. Op dat ogenblik is er op je huid echter nog geen teken van gordelroos te bekennen.
Pas na een paar dagen zal je huid rood worden en zullen de, met vocht gevulde, blaasjes zichtbaar worden. Deze blaasjes lijken een beetje op kleine blaartjes. Bij gordelroos zal overigens altijd slechts één zijde van je lichaam aan zijn gedaan. De blaasjes veranderen na een poosje in korstjes die in bepaalde gevallen kunnen gaan ontsteken en pus uit kunnen scheiden. Na circa twee tot drie weken zullen de blaasjes weer weg zijn getrokken.
In het bijzonder bij oudere personen kan de soms heftige pijn, die veroorzaakt is door de gordelroos, soms nog lang in het aangedane deel van je lichaam aan blijven houden (post herpetische neuralgie).
Op het moment dat er sprake is van gordelroos in je gezicht (nervus facialis) zijn in bepaalde gevallen ook andere zenuwtakken door het virus aangedaan met als gevolg:
- gehoorvermindering,
- gedeeltelijke verlamming van je aangezichtsspieren.
In dit geval kan er worden gesproken van het Syndroom van Ramsay Hunt.
Oorzaak van gordelroos
De gelijkenis tussen gordelroos en met waterpokken is geen stom toeval, de veroorzaker van deze ziektes is immers hetzelfde: het varicella-zostervirus. Als je eenmaal waterpokken door hebt gemaakt, dan raakt je dit virus nooit meer volledig kwijt. Het zal zich schuil blijven houden in bepaalde zenuwcellen in het zogenaamde ganglion spinale. Dit is gelegen buiten je ruggenmerg en biedt het virus de mogelijkheid om plotseling weer actief te worden. In een heleboel gevallen zal dat gebeuren als je afweersysteem wat minder goed werkt. Een gordelroosinfectie zal dan het gevolg zijn. Indien je nog geen waterpokken door hebben gemaakt dan kun je door iemand met gordelroos worden besmet met het virus en waterpokken ontwikkelen.
Behandelen van gordelroos
Hoewel gordelroos behandeld kan worden, zal deze het best werken wanneer hiermee wordt gestart voordat de kenmerkende blaasjes zichtbaar zijn. Na het verschijnen van de blaasjes heeft een behandeling niet veel effect. Vanwege het feit dat gordelroos door een virus wordt veroorzaakt, zal de behandeling bestaan uit het toedienen van antivirale middelen, pijnstillende medicijnen en ontstekingsremmers (corticosteroïden).
In het bijzonder bij oudere personen wordt gestreefd naar een vroege behandeling omdat de post herpetische neuralgie dan dikwijls veel milder is, of zelfs volledig wegblijft. Vandaag de dag wordt ter behandeling van post herpetische neuralgie meestal het antidepressivum amitriptyline en het anti-epilepticum gabapentine ingezet. Slechts in uitzonderlijke gevallen zal er door een anesthesist over worden gegaan tot het uitschakelen van de aangetaste zenuw.
Indien de gordelroos zich in de buurt van je oog heeft gesitueerd dan is extra voorzichtigheid noodzakelijk. Het verantwoordelijke virus kan immers je oog aantasten en onder andere blindheid veroorzaken. Op het moment dat je oog zelf met het virus is geïnfecteerd dan zal er zeker een behandeling plaats moeten vinden. Vaak gebeurt dat met behulp van oogdruppels en oogzalf, eventueel in combinatie met tabletten of een aangelegd infuus.
Gordelroos in een oor vraagt eveneens om directe medische hulp. De kans op een halfzijdige aangezichtsverlamming is immers aanwezig doordat het virus de zevende hersenzenuw aan kan tasten. Deze hersenzenuw is verantwoordelijk voor de aansturing van de spieren van je aangezicht. Daarnaast is er een grote kans op (blijvende) gehoorschade en schade aan je evenwichtsorgaan. Na het optreden van een gezichtsverlamming, als gevolg van gordelroos, moet er binnen drie etmalen begonnen zijn met de juiste behandeling. Hierbij wordt gebruikgemaakt van antivirale middelen en van prednison.
