Alzheimer

De naam Alzheimer komt van de ontdekker Alois Alzheimer. Hij heeft de ziekte ontdekt en hij was een Duitse neuroloog. De ziekte van Alzheimer, kortom Alzheimer, is een vorm van dementie. Niet alleen Alzheimer hoort bij dementie, hierbij horen ook vasculaire dementie en Lewy Body bijvoorbeeld. Maar wanneer het over Alzheimer gaat kan er gezegd worden dat er door een fysiologische achteruitgang van de hersenen functiestoornissen ontstaan van de hersenen. Het gevolg hiervan is dat er psychiatrische verschijnselen ontstaan. Soms denken mensen dat het een geestesziekte is, maar dat is het niet. Het is een reactie op wat er gebeurt als de hersenen worden aangetast. Tot nu toe is de oorzaak van Alzheimer niet bekend.

Mensen met Alzheimer

Het is bekend dat er in België ongeveer 140.000 mensen leven met Alzheimer. Er is een onderzoek gedaan en daarbij is het vermoeden uitgesproken dat dit aantal over vijftig jaar verdubbeld zou zijn.

De hersenen en Alzheimer

Het proces van de ziekte van Alzheimer kan snel gaan. Dit is een proces van een onomkeerbare beschadiging in de hersenen. Het gevolg daarvan is dat de hersencellen af gaan sterven en dat de verbindingen tussen de hersencellen weggaan en daar weer een gevolg van is dat er symptomen optreden van Alzheimer. Bij diverse onderzoeken zijn de hersenen van mensen met Alzheimer onder de microscoop bekeken. Er zijn dan abnormale bulten (plaques) te zien, men ziet ook een soort knopen (neurofibrillaire tangles). Er is verder onderzoek naar gedaan en zo blijkt dat de bulten bestaan uit proteïne. Deze proteïne hoopt zich op vandaar de bulten en hierdoor komen ook de knopen in de hersenen. Dit hoort echt bij de ziekte van Alzheimer. Maar of dat dit de oorzaak is van de ziekte of dat het juist een gevolg zou zijn is niet duidelijk.

Verschijnselen van Alzheimer

In het begin is het niet meteen duidelijk dat mensen Alzheimer hebben. Mensen verliezen eerst zo nu en dan het geheugen en het reactievermogen neemt af. Er zou ook sprake kunnen zijn van een verminderde activiteit. Maar wat is er nog meer bekend over Alzheimer?

Mensen van boven de 65 jaar krijgen vaak te maken met Alzheimer.
Geheugenverlies kan altijd optreden, het is pas Alzheimer wanneer het heftig en snel verloopt.
Er is geen vast tempo waarbij Alzheimer zich gaat ontwikkelen, dit is van persoon tot persoon verschillend en bij de een gaat het sneller dan bij de ander. Het kan een proces van twee tot vijftien jaar zijn.
De geestelijke en lichamelijk conditie van mensen met Alzheimer gaat beetje bij beetje achteruit.
De ziekte kan verdeeld worden in fasen, namelijk geheugenverlies, geestelijke invaliditeit, volledige afhankelijkheid. Dan is er nog een vroege en een late vorm van Alzheimer bekend.
De late vorm komt voor bij mensen na 65 jaar.
De vroege vorm van Alzheimer komt voor bij mensen tussen de 30 en de 60 jaar.
Het is nog niet bekend of dat Alzheimer erfelijk is.

Bij een vermoeden dat iemand te maken heeft met Alzheimer is het verstandig om naar een arts te gaan. Er kunnen dan testen worden gedaan om te zien of dat het inderdaad over Alzheimer gaat. Er kan dan snel worden gehandeld en de neuroloog zal jou en de omgeving blijven begeleiden. Maar eerst zijn er diverse onderzoeken nodig zoals een bloedtest, EEG, CT scan, MRI scan en nog andere onderzoeken die door een neuroloog uit worden gevoerd.

Hallucinaties bij Alzheimer

Mensen die last hebben van waanbeelden, kunnen erg overtuigd zijn over bepaalde ideeën. Mensen met Alzheimer kunnen bijvoorbeeld denken dat ze bestolen worden. Iemand kan anderen snel beschuldigen dat er wat is gestolen wanneer spullen kwijt zijn. Het is ook zo dat mensen met Alzheimer tv zitten te kijken en wanneer er iemand dan aan het spreken is dat zij denken dat het echt tegen hen is, daar kunnen zij bijvoorbeeld boos op worden als zij het er niet mee eens zijn. Bij Alzheimer komen achterdocht en achtervolgingswaan erg vaak voor. Er is ook sprake van hallucinaties. Iemand die hier last van heeft hoort iets wat er in werkelijkheid niet is.

Ze zien ook dingen die er niet zijn en voelen dingen die er niet zijn. Het meeste zien we de gezichts- en gehoorhallucinaties. Iemand met Alzheimer kan bijvoorbeeld denken dat er iemand in huis is terwijl dat niet zo is en ze horen vaak geluiden als zij alleen zijn of ook wanneer er mensen zijn, maar die geluiden zijn er dan niet. Iemand met Alzheimer die last heeft van hallucinaties kan erg bang zijn.

Maar er zijn ook mensen die het fijn vinden. Er zijn namelijk ook mensen die heel mooie kleuren zien die er niet zijn. Dit kan mensen extra gelukkig maken, terwijl wij die kleuren niet zien. Iemand met Alzheimer kan een kop koffie bijvoorbeeld ook voor heel iets anders aanzien, dat geldt overigens voor alle objecten. Iets dat voor het raam staat, bijvoorbeeld planten, kunnen aan worden gezien als katten. Ze kunnen ook bloemen vast willen pakken die op het behang staan afgebeeld.

Dit noemen we ook wel oordeel- of waarnemingsstoornissen. Dit komt nog vaker voor dan hallucinaties.

Hoe ga je om met hallucinaties?

Voor de omgeving is het van belang dat je inziet dat iemand met Alzheimer alles als werkelijkheid ziet, ook al zien wij dat niet. Je kunt hem of haar dan ook maar beter niet tegenspreken of het ontkennen. Maar wat kun je wel doen?

Ga mee in de belevingswereld, stel vragen over wat zij zien en leef je in.
Zeg dat je de gevoelens erkent.
Geniet mee als zij genieten van de kleuren om hen heen, zeg dat het inderdaad mooi is en doe alsof je ook geniet.
Maar let wel op dat je niet overal in mee gaat. Als mensen zich angstig voelen kun je hier beter niet in meegaan, dit kan de mensen met Alzheimer nog meer angst geven dus let daar mee op.
Begrijpen en meevoelen zijn dan twee belangrijke aspecten.
Je kunt bijvoorbeeld wel aangeven, dat je bepaalde geluiden niet hoort en dat je ook geen mensen ziet.
Als zij hier tegenin gaan probeer dan ergens anders over te praten zodat je niet in discussie gaat over de hallucinaties.

Geheugenproblemen en Alzheimer

Mensen die psychotisch gedrag laten zien, hebben vaak last van Alzheimer. Dit hangt met elkaar samen en het hoort ook bij geheugenproblemen. Iemand met Alzheimer kan vergeten zijn waar hij woont, daarom denkt diegene dat hij heel ergens anders is. Als iemand te maken heeft met Alzheimer dan zal er in het begin worden gekeken wat er aan gedaan kan worden zonder medicatie. Maar wanneer iemand qua gedrag veel problemen heeft met zichzelf of de omgeving heeft er last van dat kan er medicatie worden gegeven zodat iemand wat rustiger wordt. Antipsychotica zijn hier een voorbeeld van, maar dat zorgt wel voor bijwerkingen als spiertrekkingen. Er moet daarom altijd gekeken worden wat het voornaamste is. Is de aandoening zo ernstig dat het waard is om de bijwerkingen van de medicatie voor lief te nemen?

Ziekte van alzheimer

De ziekte van Alzheimer kan niet zomaar worden vastgesteld. Hier is onderzoek voor nodig. De ziekte wordt steeds erger, de symptomen zullen dan ook niet afnemen, alleen maar toenemen en verergeren. Binnen tien tot vijftien jaar kan de ziekte ervoor zorgen dat mensen komen te overlijden. Soms kan dat ook sneller gaan, soms duurt het wat langer. Dit is per persoon verschillend. Er worden verschillende onderzoeken gedaan of dat mensen Alzheimer hebben. Er wordt vaak een MRI scan gemaakt en dan kunnen de afwijkingen van de hersenen worden vastgesteld. Er kan bijvoorbeeld gekeken worden of dat er sprake is van atrofie. Dit is het ineen schrompelen van de hersenen. Hersenvocht kan ook worden getest. Soms wordt er een CT scan gemaakt of een EEG. Dit is afhankelijk van de symptomen en welke onderzoeken de neuroloog wil doen. Er zal uitgebreid onderzoek worden gedaan om te kijken of dat het Alzheimer is of niet. Wanneer het in je familie voorkomt is het aan te raden dat door te geven je hebt dan namelijk een grotere kans om het zelf ook te ontwikkelen, een grotere kans dan wanneer het niet in je familie voorkomt (ouders, broers en zussen).

Cijfers over Alzheimer

Er zijn verschillende cijfers bekend over de ziekte van Alzheimer. Zo krijgt één op de tien mensen boven de 65 jaar te maken met Alzheimer. De helft van de mensen boven de 85 jaar krijgt hier ook mee te maken. En welke cijfers weten we nog meer?:

Als mensen zeventig jaar zijn of ouder dan komt Alzheimer twee tot drie keer zo vaak voor bij vrouwen dan bij mannen.
Je hebt een grotere kans om zelf Alzheimer te krijgen wanneer je ouders, een broer of zus het heeft.
In totaal hebben er in België ongeveer 140.000 mensen Alzheimer. Er komt een verdubbeling aan de komende tientallen jaren.
Wereldwijd zouden er ongeveer 20 miljoen mensen te maken hebben met Alzheimer.

Weetjes over de ziekte van Alzheimer

Er zijn veel mensen die de naam Alzheimer kennen, maar ze weten vaak niet dat het een vorm van dementie is. Maar wat is er nog meer bekend?

De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer.
Alzheimer is geen ouderdomsziekte.
Delen van de hersenen stoppen met functioneren bij Alzheimer en dan sterven ze langzaam af.
Er zijn verschillende vormen van Alzheimer.
Er horen verschillende aandoeningen bij Alzheimer.
Er is geen vast patroon hoe Alzheimer zich gaat ontwikkelen, dit is per persoon verschillend en bij de een gaat het proces erg snel en bij de ander langzamer.
De ziekte kent grote gevolgen voor de persoon die het heeft, maar ook voor de omgeving.
Alzheimer kan niet genezen worden.
De oorzaken van de ziekte zijn nog niet bekend.
Er zijn nog geen behandelmethoden bekend voor de ziekte van Alzheimer.
Je kunt het proces van de ziekte niet omdraaien, het zal altijd achteruit blijven gaan.
De symptomen die bij de ziekte horen zijn vergeetachtig zijn, persoonlijkheid die aan het veranderen is, verkeerde oriëntatie en spraakverlies.

Oorzaken ziekte van Alzheimer

Dementie treedt vaak op omdat de hersenen zijn aangetast. De uitingen kunnen van binnenuit gaan, maar het kan ook van buitenaf gaan. Bij Alzheimer is de aantasting van binnenuit. Er komen veranderingen in de hersencellen. De hersencellen kunnen na een tijdje niet meer werken en hierdoor krijgt men klachten en de hersencellen sterven af. Er kan een mogelijke aantasting zijn van buitenaf en dan is er sprake van zuurstof tekort.

Dit is zo wanneer er vernauwingen optreden in de bloedvaten van de hersenen. Dit komt ook voor bij mensen met Alzheimer, het kan op veel plaatsen in de hersenen voorkomen. Er wordt dan ook wel gesproken over multi-infarct-dementie.

Oorzaak Alzheimer

De precieze oorzaak bij Alzheimer is niet bekend. Het is wel bekend dat het proces langzaam gaat en dat het niet meer omgedraaid kan worden. Als er eenmaal een hersenbeschadiging is dan kan deze niet meer om worden gedraaid, de werking van de hersencellen zwakt af en na verloop sterven ze af. De verbindingen tussen de hersencellen zullen verdwijnen en dan komen de symptomen van Alzheimer naar voren. Dit zal steeds erger worden en mensen zullen veel klachten krijgen die zich snel achter elkaar voor kunnen doen, maar het kan ook een langzamer proces zijn.

Bulten en knopen

De hersenen van mensen met Alzheimer kunnen bekeken worden onder de microscoop en dan komen er bulten en knopen naar voren. Het zou kunnen zijn dat deze de Alzheimer veroorzaken, maar het zou ook een gevolg kunnen zijn van de Alzheimer. Maar dit is nog niet bekend. Het is wel bekend dat de bulten bestaan uit een eiwit, (proteïne) dit noemen we een beta-amyloïd. Deze gaat zich in de bulten ophopen en zo komen ook de tangles naar voren. Hoe snel deze naar voren komen is niet bekend, maar ze zorgen wel voor klachten in de hersenen.

Geen duidelijke oorzaak Alzheimer

Op dit moment is er nog geen duidelijke oorzaak voor Alzheimer gevonden, maar wat weten we wel?

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van Alzheimer, maar er is nog geen duidelijke oorzaak gevonden.
De bulten en de knopen die je kunt zien als je de hersenen van mensen met Alzheimer bekijkt onder de microscoop kunnen de oorzaak van Alzheimer zijn, maar het kan ook zijn dat het een gevolg is van de ziekte.
Hoe dan ook, mensen met Alzheimer kunnen snel klachten krijgen maar het proces kan ook langzaam zijn, dat is per persoon verschillend.

Symptomen van de ziekte van Alzheimer

Als het over de symptomen van Alzheimer gaat, dan kan er een onderscheid worden gemaakt tussen vroege verschijnselen en late verschijnselen. De ziekte komt meestal voor bij mensen van 65 jaar en ouder en het begint dan met het verliezen van het geheugen, in het begin is dat maar af en toe maar dat wordt steeds erger. Mensen hebben een afnemend reactievermogen en dat zijn eigenlijk de eerste twee tekenen van Alzheimer.

Iedereen die ouder wordt zal merken dat het geheugen afneemt, maar wanneer dit in een sneltreinvaart gaat, dan is de kans groot dat het over Alzheimer gaat. Er kan niet gezegd worden in welk tempo de ziekte zich gaat ontwikkelen want dit is bij iedereen anders. Bij sommige mensen duurt het vijf jaar en bij de ander tien jaar, maar gemiddeld is het tussen de twee en de vijftien jaar. De geestelijke en de lichamelijke conditie gaan in de jaren die volgen achteruit en dan kennen we drie fasen:

Geheugenverlies: Mensen hebben in deze fase last van geheugenverlies. In het begin zijn mensen wat vergeetachtig. Ze raken gedesoriënteerd, dit kan zich uiten doordat mensen niet meer weten waar ze zijn of dat ze niet weten welke dag het vandaag is. Het karakter van mensen kan in deze fase ook veranderen net als dat mensen lusteloos worden of dat het reactievermogen afneemt. Eenvoudige handelingen kunnen wel worden verricht in deze fase. Maar voor andere zaken is men wel afhankelijk van hulp uit de omgeving. De spraak kan ook snel achteruit gaan in deze fase.
Geestelijke invaliditeit: De klachten worden erger en in het dagelijkse leven wordt men er steeds meer mee geconfronteerd. Het kan zijn dat mensen nieuwe woorden gaan verzinnen die niet bestaan. Het kan ook zijn dat ze er moeite mee hebben om vrienden en familieleden te herkennen en dat ze last krijgen van hallucinaties en angsten. Ze willen extra veiligheid en mensen krijgen vanaf deze fase vaak medicatie zodat ze wat rustiger worden omdat ze soms een gevaar voor zichzelf of voor de omgeving kunnen zijn. Er is vanaf deze fase wel professionele hulp noodzakelijk.
Volledige afhankelijkheid: De mensen met Alzheimer hebben in deze fase 24 uur per dag begeleiding nodig. Ze weten niet meer wat de normale gang van zaken is en de gewoonste dingen zijn voor hen niet meer gewoon. Lopen, praten en bewegen kan moeilijk zijn. Slikken kan ook lastig zijn en de hersenen functioneren steeds slechter. De kans op een herseninfarct is in deze fase verhoogd. In deze fase kan iemand komen te overlijden.

Gemiddeld is het ziekteverloop zeven jaar.

Alzheimer vroeg en laat

Er kan een onderscheid worden gemaakt in het vroeg hebben van Alzheimer en de late vorm. Bij de vroege vorm gaat het over mensen tussen de 30 en 60 jaar en bij de late vorm van Alzheimer gaat het over de leeftijd na de 65 jaar. De meeste mensen hebben te maken met de late vorm. Het komt niet zo heel vaak voor dat mensen tussen de 30 en de 60 jaar te maken krijgen met Alzheimer, maar die kans is er wel. De kans is zelfs groter wanneer je ouders, broers of zussen te maken hebben met Alzheimer. Wat hiervan precies de oorzaak is, is niet duidelijk, maar uit onderzoek blijkt wel dat deze mensen een grotere kans hebben. Herken je de symptomen van Alzheimer bij iemand in je omgeving, dan kan dit altijd worden besproken met een arts. Het is belangrijk dat het zo vroeg mogelijk wordt ontdekt zodat de juiste begeleiding en verzorging ingezet kan worden vanaf het moment dat het nodig is.

Diagnose van Alzheimer

De diagnose van Alzheimer wordt niet zomaar vastgesteld. Iemand zal naar de huisarts gaan wanneer er een vermoeden is van Alzheimer. Het beste kun je wanneer je de symptomen van Alzheimer herkent bij iemand uit je omgeving naar de huisarts gaan. Er kan eventueel ook een afspraak worden gemaakt met de neuroloog want deze arts zal uiteindelijk de onderzoeken doen om te zien of dat het over Alzheimer gaat of niet. Wanneer je de keuze maakt om op gesprek te gaan bij de huisarts zal deze je verhaal aanhoren en bij een vermoeden van Alzheimer krijg je een verwijzing naar de neuroloog. In het ziekenhuis zal dan verder onderzoek worden gedaan.

De onderzoeken voor vaststellen Alzheimer

Om te beoordelen of dat er sprake is van Alzheimer worden er bloedtesten gedaan. Er wordt een bloedtest gedaan zodat andere oorzaken eerst uitgesloten kunnen worden. Wanneer iemand bijvoorbeeld het geheugen gaat verliezen kan er ook wat anders aan de hand zijn, bijvoorbeeld beginnende bloedvergiftiging. Hier horen ook andere symptomen bij, maar wanneer je meteen naar een arts gaat zou dat kunnen. Er wordt vaak een EEG gemaakt. Dit wil zeggen dat er een afbeelding van de hersenen wordt gemaakt. Het kan zijn dat hier knopen of bulten op worden gezien. Dan kan er al snel een vermoeden worden uitgesproken over Alzheimer, maar er wordt eerst meer onderzoek gedaan.

De neuroloog zal vaak een CT scan maken, er worden dan verschillende afbeeldingen gemaakt van de hersenen zodat deze in 3D vorm bekeken kunnen worden. Er kan ook een MRI scan worden gemaakt. Een neuropsycholoog komt er vaak ook aan te passen en deze zal een neuropsychologisch onderzoek doen om te kijken of dat er nog andere klachten zijn. Dit is om vast te stellen of dat het over Alzheimer gaat, maar ook om andere oorzaken uit te sluiten. Er wordt hierbij gekeken naar de verstandelijke vermogens, maar ook het geheugen wordt getest net als de emotionele gesteldheid. Aan de hand van alle onderzoeksgegevens wordt er gekeken of dat het gaat over Alzheimer of dat er wat anders aan de hand kan zijn.

Oorzaken uitsluiten

Om de diagnose van Alzheimer vast te stellen worden er veel onderzoeken gedaan. Dit komt omdat andere oorzaken uitgesloten moeten worden. Als dat gedaan is dan pas kan er een vermoeden worden uitgesproken over Alzheimer of niet.

De toekomst met Alzheimer

Wanneer je de diagnose Alzheimer krijgt kan dat betekenen dat je het heel somber in gaat zien. Probeer Alzheimer toch positief te benaderen. Het kan langzaam gaan, het kan nog jaren duren voordat het erger wordt. Maar positief blijven is wel van belang.

Er zijn vaak bepaalde momenten dat iemand met Alzheimer even alles helder heeft en dan weer even niet.
Geniet samen met de patiënt van deze momenten en zorg dat je positief bent en blijft.
Probeer contact te houden, ook al is dat steeds moeilijker.
Spreek diegene met Alzheimer niet tegen wanneer diegene last heeft van hallucinaties, dit heeft geen zin.
Een steun en toeverlaat dat is wat iemand met Alzheimer nodig heeft.

Het verschil tussen Alzheimer en dementie

Wanneer het over Alzheimer gaat wordt hiermee een vorm van dementie bedoeld.

Wat is dementie?

Als je praat over dementie, dan kan dat herkend worden aan toenemende vergeetachtigheid. Dit wil ook zeggen dat het korte termijn geheugen minder goed gaat functioneren. Mensen kunnen zich bepaalde situaties niet meer herinneren, ook al zijn ze kort geleden gebeurd. In het begin hebben mensen het vaak nog zelf door en dan zeggen ze dat ze even niet hebben opgelet en dan praten ze de vergeetachtigheid goed (ze weten zelf dat er iets niet in de haak is, maar proberen dit te verbloemen). Er wordt een toevlucht gezocht, maar na een tijdje is dat niet meer mogelijk, het zal namelijk steeds erger worden en dan kunnen zij het niet meer verbergen. Het gaat over dementie wanneer iemand naast het geheugenverlies ook last heeft van bijvoorbeeld:

Achteruitgang van de geestelijke vaardigheden (rekenen en schrijven)
Voorwerpen benoemen kan lastig zijn
Problemen oplossen gaat niet meer zo eenvoudig
Het regelen en het controle houden over lichamelijke functies gaat niet meer goed en zal naarmate de tijd vordert steeds slechter gaan.
Mensen hebben sneller hulp nodig bij dagelijkse handelingen als naar de wc gaan en tanden poetsen. Ook bij het eten, aankleden en het wassen van de haren hebben zij begeleiding nodig, zij kunnen het niet meer alleen.
Er is ook sprake van gedragsveranderingen, mensen kunnen onrustig zijn of agressief worden.
Initiatief verliezen en traag worden. Je merkt vaak dat mensen voorheen dingen heel graag deden en nu ineens niet meer. Als zij voorheen zelf voorstelden om wat leuks te gaan doen dan zal dat snel afnemen, ze willen bijv. liever thuis blijven. Eerst was het iemand die misschien erg snel was en nu merk je een duidelijke verandering omdat iemand erg traag wordt. Je hebt hierbij veel geduld nodig.
Stemmingsveranderingen horen er ook bij, mensen kunnen bijvoorbeeld erg depressief worden.
Er worden dingen gezien die er niet zijn. Bijvoorbeeld mensen die binnen sluipen of geluiden die er niet zijn. Er kunnen soms hele verhalen achter zitten, maar je hebt soms geen idee waar de Alzheimer patiënten het dan over hebben omdat het niet waar is. Ze krijgen een grote fantasie en spreken deze uit. Maar vaak heeft het met angst te maken. Soms beschuldigen ze anderen, maar na een tijdje kan het ook zijn dat ze bang zijn dat er mensen op zolder wonen of dat er mensen zomaar binnen kunnen komen als zij slapen, geef hen dan extra veiligheid door te zeggen dat je alle deuren op slot doet als je gaat.
Het dag- en nachtritme is vaak verstoord. Mensen kunnen soms moeilijker in slaap vallen en de hersenen functioneren niet meer zoals het moet en ook daardoor is het ritme verstoord.

Wat is Alzheimer?

De meest voorkomende vorm van dementie is Alzheimer. De hersencellen sterven hierbij af. Alzheimer is dus niet hetzelfde als dementie, maar het is een vorm van dementie. Er zijn nog meer oorzaken die dementie kunnen veroorzaken zoals aderverkalking, een stoornis in de hersenen als gevolg van de ziekte van Parkinson bijvoorbeeld of aandoeningen als een tekort aan vitaminen of een verwaarloosde suikerziekte.