Op het moment dat er sprake is van chronisch nierfalen dan kunnen je nieren niet meer genoeg afvalstoffen uit je lichaam verwijderen. Om de uitscheiding van afvalstoffen te bepalen kunnen er een tweetal schattingen worden gemaakt, te weten:
- door de glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) te bepalen,
- door de creatinineklaring in bloed en urine te meten.
Zowel de glomerulaire filtratiesnelheid als de creatineklaring kan een goede indruk geven over de mate waarin je nieren hun werk doen en in welk stadium een bepaalde ziekte van de nieren zich bevindt. De normaal¬waarde voor de glomerulaire filtratiesnelheid en de creatinine¬klaring voor een persoon van middelbare leeftijd is ongeveer 100 milliliter per minuut.
Naarmate je ouder wordt, en zelfs als je geen nierziekte hebt, zal de werking van je nieren geleidelijk afnemen. Op het moment dat je een leeftijd van 80 jaar hebt bereikt, zal de normaalwaarde voor glomerulaire filtratiesnelheid circa 60 milliliter per minuut bedragen. In de regel (maar niet altijd) zul je, als je lijdt aan chronisch nierfalen, eveneens afwijkingen bij het urineonderzoek aantreffen. Hierbij kun je dan onder andere denken aan: te veel eiwit of te veel rode bloedcellen in je urine.
Oorzaken van chronisch nierfalen?
Chronisch nierfalen kan het gevolg zijn van uiteenlopende nierziekten. Dergelijke nierziekten hebben echter als gemeenschappelijke overeenkomst dat een gedeelte van de nierfilters stuk is gegaan en dus niet meer in staat zijn om afvalstoffen uit te scheiden. De resterende, gezonde nierfilters zullen daardoor extra hard moeten gaan werken om de taak van de aangedane filters op te kunnen vangen.
Hoewel dit op zich gunstig is, dien je je wel te bedenken dat het gezonde gedeelte van je nieren harder dient te werken en als gevolg daarvan alsnog schade op kan lopen. Hoe snel de werking van de nieren achteruitgaat, zal van persoon tot persoon verschillen. De werking van de nieren zal in de regel sneller achteruit gaan als er sprake is van:
- een verhoogde bloeddruk,
- een verhoogde uitscheiding van eiwitten in de urine,
- roken.
Symptomen van chronisch nierfalen
Over het algemeen zul je pas te maken krijgen met symptomen die horen bij chronisch nierfalen als de glomerulaire filtratiesnelheid onder de 25 milliliter per minuut is gekomen. Er zal dan namelijk sprake zijn van een ernstig verstoorde werking van je nieren. De meest voorkomende symptomen van chronisch nierfalen zijn:
- vermoeidheid,
- een minder goede eetlust,
- misselijkheid,
- minder goed slapen,
- hoofdpijn als gevolg van een verhoogde bloeddruk,
- oedeem (vocht vasthouden) in de benen,
- jeuk,
- impotentie (bij mannen),
- verlaagd libido (minder zin in seks) bij zowel mannen als vrouwen.
Nierfalen en hart- en vaatziekten
Indien je lijdt aan nierfalen dan heb je eveneens een grotere kans om hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Bekende risicofactoren spelen hierbij een cruciale rol, zoals:
- roken,
- een hoge bloeddruk (hypertensie),
- een verhoogd cholesterol- en vetgehalte in het bloed,
- overgewicht,
- diabetes.
Verder zullen factoren, die typisch genoemd kunnen worden voor de gestoorde werking van je nieren, bijdragen aan de ontwikkeling van hart- en vaat ziekten, zoals:
- een (weliswaar geringe) chronische ontsteking,
- een gestoorde calciumhuishouding in je lichaam,
- een gestoorde fosfaathuishouding in je lichaam,
- anemie (bloedarmoede).
Voorkomen van een verslechtering van de nierfunctie
Op het ogenblik dat chronisch nierfalen is gediagnosticeerd dan is het essentieel om een verder verlies van je nierfunctie te voorkomen, of dit te vertragen. Dit lukt in d regel beter wanneer chronisch nierfalen al in een beginstadium aan het licht komt en tijdig wordt begonnen met het treffen van de juiste maatregelen. Een aantal maatregelen dat de achteruitgang van je nierfunctie kunnen vertragen (en de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten eveneens kunnen verkleinen) hebben we hieronder voor je op een rijtje gezet.
- hoge bloeddruk aanpakken door een beperkte zoutinname, eventueel in combinatie met medicijnen,
- verhoogde uitscheiding van eiwitten in de urine verminderen door een beperkte zoutinname eventueel in combinatie met medicijnen;
- een dieet dat een beperkte hoeveelheid eiwitten bevat,
- stoppen met roken,
- afvallen als er sprake is van overgewicht,
- geen geneesmiddelen gebruiken die niet goed zijn voor je nieren (zoals NSAID’s),
- Röntgen contrast op een weldoordachte wijze gebruiken.
Maar zelfs wanneer je geen last hebt van een verhoogde bloeddruk, kan een behandeling met bepaalde bloeddrukverlagende middelen zinvol zijn. Dergelijke geneesmiddelen zullen immers je gezonde nierfilters beschermen en deze langer laten functioneren.
Geneesmiddelen en chronisch nierfalen
Nieren zijn cruciaal bij de uitscheiding van verschillende geneesmiddelen met als gevolg dat soms de dosis van medicijnen aangepast (vaak verlaagd) moet worden bij chronisch nierfalen. Er zijn eveneens geneesmiddelen die je niet mag gebruiken bij een glomerulaire filtratiesnelheid lager dan 30 milliliter per minuut omdat deze teveel bijwerkingen geven, of zelfs niet meer werken. Artsen dien je daarom altijd op de hoogte te stellen als je lijdt aan chronisch nierfalen.
