Een geruis van je hart wordt ook wel souffle, of voluit souffle au coeur, genoemd. Met deze termen wordt een geluid bedoeld dat door middel van een medisch onderzoek met een stethoscoop aan je hart kan worden waargenomen. Een hartgeruis heeft vaak te maken met een afwijking van de turbulente (ofwel werveling) stroming van je bloed in de holtes van je hart. Een dergelijke afwijking is vaak het gevolg van een ontstakel dat aanwezig is.
Obstakel in de bloedstroom
Een hartgeruis kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld een gaatje in het tussenschot van je hart. In de regel is een dergelijk gaatje tamelijk onschuldig. Hartgeruis kan echter ook veroorzaakt worden door een defect aan één van je hartkleppen. Op het ogenblik dat je hart meer bloed door je lichaam moet pompen dan normaal het geval is, bijvoorbeeld omdat je zwanger bent, dan kan er eveneens sprake zijn van hartgeruis. Deze vorm is echter volkomen onschuldig.
Wat zijn harttonen?
Harttonen zijn geluiden die een arts met behulp van een stethoscoop kan horen vlak nadat je hartkleppen zich hebben gesloten. Het sluiten van je hartkleppen zal op zich geen geluid maken, de stagnatie van je bloedstroom zal echter wel hoorbaar zijn. Je hart zal een tweetal toonsoorten laten horen.
- de toon die hoorbaar is bij het sluiten van de hartkleppen tussen de hartboezem en de hartkamer, de mitraalklep en de tricuspidaalklep.
- De toon die hoorbaar is bij het sluiten van de bovenste hartkleppen, de pulmonaalklep en de aortaklep.
Er zal dus telkens één stel kleppen open zijn, terwijl het andere is gesloten. Je harttonen zullen dus steeds na elkaar hoorbaar zijn. Voor een cardioloog zijn je harttonen een bron van informatie die veel duidelijkheid kan bieden over het functioneren van je hartkleppen en eventuele defecten hieraan.
Het stellen van de diagnose
Een hartgeruis komt in de regel per toeval aan het licht bij een routineonderzoek, zoals een medische keuring. Door de arts die je onderzoek zal dan wel het hartgeruis worden gehoord, maar over de oorzaak ervan kan dan helaas geen duidelijkheid worden gegeven. Om die reden zul je dan altijd een doorverwijzing krijgen voor een cardioloog.
Deze hartspecialist zal beter in staat zijn om het afwijkende geluid van je hart te beoordelen. Je hart zal dan niet alleen met behulp van een stethoscoop worden beluisterd. Er zal namelijk ook een echo van je hart worden gemaakt. Bij dit onderzoek zullen geluidsgolven door je hart worden weerkaatst en vervolgens worden omgevormd naar bewegende beelden. Naast reguliere vorm van echografie kan er ook voor worden gekozen om de zogenaamde Dopplerechografie te gebruiken. Met deze vorm van echografie kan je bloedstroom in beeld worden gebracht en kan onder andere het functioneren van je hartkleppen worden beoordeeld.
Een gaatje in het tussenschot
Een gaatje in het tussenschot van de hartboezems komt frequent voor. Ieder mens wordt met een dergelijk gaatje in het hart geboren. Bij de meeste mensen zal een dergelijk gaatje zich echter vanzelf sluiten. Helaas is dit bij drie op de vier kort na hun geboorte niet het geval. Bij één op de vier personen zal zelfs deze doorgang anatomisch gezien niet worden gesloten, hoewel het bloed enkel in uitzonderlijke gevallen, en onder bijzondere omstandigheden, van de ene hartboezem door de opening in het tussenschot naar de andere stromen.
ASD en VSD
Er zijn echter ook een aantal mensen bij wie vanaf hun geboorte een gaatje in het tussenschot aanwezig is dat wel volledig open is gebleven. Er zal in dat geval sprake zijn van een aangeboren afwijking zoals:
- Atriumseptumdefect (ASD), ofwel een tussenschotgebrek (septum) van de hartboezem,
- Ventrikelseptumdefect (VSD), ofwel een tussenschotgebrek van de hartkamer (ventrikel).
Een Ventrikelseptumdefect komt het meest frequent voor en zal voor een duidelijk hoorbaar hartgeruis zorgen. Daarentegen zal een Atriumseptumdefect vaak minder eenvoudig te horen zijn. Een Atriumseptumdefect kan echter wel een te grote belasting opleveren voor de je rechterhartkamer en de kans op een beroerte (hersenbloeding of een herseninfarct) groter maken. Een Ventrikelseptumdefect met een grote diameter kan een juist een grotere belasting zijn voor je linkerhartkamer.
Een grote opening in het tussenschot wordt in de medische wereld ook wel een ernstig septumdefect genoemd en is in de regel een reden om tot operatieve ingreep over te gaan. Tijdens deze vorm van behandelen zal de opening dicht worden gemaakt met behulp van een uitvouwbare prothese, (een parapluutje) die langs een katheter in je hart wordt gebracht
Hartkleppen en klepdefecten
Als gevolg van een klepdefect zal de pompkracht van je hart na verloop van tijd minder worden. Door goed naar je harttonen en een hartgeruis te luisteren kan een cardioloog beoordelen welke hartklep niet naar behoren werkt, en in sommige gevallen kan zelfs de ernst van de lekkage of de vernauwing worden bepaald. Door middel van een echo van je hart en het Dopplereffect kan een gevonden klepdefect vervolgens nader worden onderzocht.
