Flatulentie wordt in de volksmond ook wel winderigheid genoemd en is het gevolg van lucht en kooldioxide (koolzuur) die je hebt ingeslikt samen met een gasmengsel dat door bacteriën en gisten in de darmen geproduceerd wordt. Het gas zal langs je anus weer aan de lucht af worden gegeven (vaak vergezeld door een typisch geluid) en geur (die veel lijkt op die van rotte eieren).
Hoeveelheden en samenstelling van winden
Een mens maakt dagelijks gemiddeld een halve tot anderhalve liter darmgas aan en laat deze ontsnappen in de vorm van 12 tot 25 winden. Darmgas is samengesteld uit een aantal verschillende reukloze gassen. Deze zijn stikstof, zuurstof, methaan, kooldioxide en waterstof
De kenmerkende geur van winden wordt dus niet door deze gassen veroorzaakt, maar wel door kleine hoeveelheden van andere gassen (dikwijls zijn dit zwavelverbindingen). In de meeste winden zitten echter niet alleen verschillende gassen maar ook piepkleine deeltjes ontlasting.
De meest belangrijke component van darmgassen is stikstof. Hoewel methaan in veel gevallen in verband zal worden gebracht met flatulentie heeft wetenschappelijk onderzoek laten zien dat twee derde van de patiënten, die lijden aan winderigheid, helemaal geen winden laten waarin methaan voorkomt. Doordat methaan en waterstof brandbaar zijn, kunnen ook sommige winden vlam vatten. De meeste winden hebben een onprettige geur die vooral het gevolg is van zogenaamd boterzuur (een primair carbonzuur) en zwavelverbindingen, zoals waterstofsulfide (met de kenmerkende geur van rotte eieren), carbonylsulfide en koolstofdisulfide.
Oorzaak van flatulentie
Darmgassen komen van zowel exogene bronnen (90 procent en is ingeslikt) als van endogene bronnen (10 procent en wordt aangemaakt in je darmen). Endogene gassen worden aangemaakt als bijproduct tijdens de vertering van voedsel. Voedsel dat flatulentie in de hand kan werken is in de regel hoog in
- oligo- en polysachariden (die zijn specifieke koolhydraten),
- zoete aardappelen en bonen (die beide raffinose bevatten),
- melk (vanwege de aanwezige lactose),
- uien,
- schillen van citrusvruchten,
- koolsoorten,
- broccoli,
- pruimen (deze bevatten sorbitol).
Het gas dat ontstaat door het eten deze producten, is het gevolg van de aanwezigheid van niet –verteerde koolhydraten in je dunne darm. Op deze plaats zullen deze koolhydraten dienst doen als voedsel voor bacteriën in de dikke darm, die op hun beurt grote hoeveelheden gas aanmaken. In het bijzonder bacteriën uit het geslacht Clostridium staan vanwege deze eigenschap bekend.
Als je lijdt aan een lactose-intolerantie, maar toch melk of voedsel waar lactose in zit consumeert, dan zullen bacteriën de lactose gaan fermenteren met een grotere productie van darmgas als gevolg.
Geluiden tijdens het laten van winden
Het typische geluid dat ontstaat bij het laten van winden is het gevolg van het trillen van de anale opening. Het geproduceerde geluid hangt af van de conditie van de sluitspier en de snelheid waarmee het darmgas naar buiten wordt gestoten. Andere factoren die bepalend zijn voor het geluid van winden zijn onder andere:
- vochtigheid,
- de mate van beharing,
- de hoeveelheid aanwezig lichaamsvet.
Verhelpen van flatulentie
Het aanbrengen van een aantal aanpassingen in je dieet kunnen de vorming van darmgas verminderen. Bepaalde specerijen kunnen hier eveneens bij helpen. Hierbij kun je onder andere denken aan:
- kurkuma (vanwege de aanwezige curcumine),
- komijn.
Maar bepaalde soorten zeewier kunnen een gunstig effect hebben als je last hebt van flatulentie. Dit geldt eveneens voor het minder eten van koolhydraatrijk voedsel, zoals:
- rijst,
- pasta,
- aardappelen,
- brood.
Voedsel met probiotica of prebiotica kun je kiezen om het evenwicht van de darmflora te herstellen en zo de flatulentie eveneens verminderen. Helaas kan het echter ook zo zijn dat deze producten de klachten juist verergeren.
De aanmaak van darmgas en de flatulentie die dit met zich meebrengt zijn een normale functie van je spijsverteringsysteem. Het ophouden van winden zal je lichaam overigens niet direct schade toebrengen, maar dit kan wel zorgen voor behoorlijk wat ongemak en buikkrampen.
