Bijnieraandoeningen

Je bijnieren zijn kleine organen die in de vorm van kapjes op je nieren liggen. Je bijnieren worden van je nieren gescheiden door middel van vetweefsel. Bijnieren zijn opgebouwd uit een tweetal componenten dat niet alleen anatomisch maar ook fysiologisch verschillend zijn.

• het binnenste deel van de bijnieren wordt het bijniermerg, ofwel medulla glandulae suprarenalis genoemd en wordt gevormd door zenuwweefsel,
• het buitenste deel van de bijnieren is de bijnierschors, ofwel cortex glandulae suprarenalis; en is opgebouwd uit een drietal lagen: bevat drie lagen:

1. De buitenste laag, ofwel zona glomerulosa, maakt mineralocorticoïden aan de mineraalhuishouding van je lichaam beïnvloeden. De mineralocorticoïden bestaan voor het grootste deel uit aldosteron. Dit is een stof die op een indirecte manier je bloeddruk reguleert door je nieren aan te sporen om water vast te houden door een optimaal evenwicht te creëren tussen de concentratie natrium en kalium in je lichaam.
2. De middelste laag, zona fasciculata, maakt glucocorticoïden die glucosehuishouding van je lichaam beïnvloeden. Glucocorticoïden bestaan voor het grootste deel uit cortisol; Deze stof bevordert onder andere de gluconeogenese (het opnieuw vormen van glucose).
3. De binnenste laag, ofwel zona reticularis, maakt niet alleen androgenen (mannelijke geslachtshormonen) aan maar ook oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen). De aanmaak van deze hormonen weegt echter niet op tegen die van de gonaden(organen die de geslachtscellen vormen), en heeft dus niet veel invloed op de manifestatie van de primaire- en secundaire geslachtskenmerken.

Meer informatie over Zona.

Gevolgen van aandoeningen aan de bijnieren

De hormonen die door de bijnieren geproduceerd worden, zijn essentieel voor de een goede balans binnen de stofwisseling. Aandoeningen aan de bijnieren kunnen dan ook niet alleen zorgen voor een onder- maar ook voor een overproductie van dergelijke hormonen zorgen. Op het moment dat de plasmawaarde van bijnierhormonen afwijkingen vertonen dan kunnen de gevolgen door heel het lichaam merkbaar zijn en zelfs je leven in gevaar brengen. Gelukkig zijn aandoeningen aan de bijnieren niet veelvoorkomend.

Oorzaken van aandoeningen aan de bijnieren

Een overproductie van bijnierhormonen wordt in vrijwel alle gevallen veroorzaakt door een tumor in één van deze orgaantjes. Dergelijke tumoren zijn in de regel niet kwaadaardig en kunnen doorgaans door middel van een operatie weg worden genomen.

Een tekort aan bijnierhormonen wordt in een heleboel gevallen veroorzaakt door een stoornis van het auto-immuunsysteem van je lichaam. Hierdoor zal je bijnier aan worden getast.

Bijnieraandoeningen zijn in bepaalde gevallen het gevolg van veranderingen in de hoeveelheden hormonen die door je hypofyse produceert.  Er is eveneens een erg zeldzame aandoening bekend die het gevolg is van een genetische afwijking. Deze aandoening staat bekend als aangeboren bijnierhyperplasie.

Aandoeningen aan de bijnierschors

Er zijn ook een aantal, dat het gevolg zijn van een niet optimaal werkende bijnierschors. Hierbij kun je onder andere denken aan:

• Uitval van bijnierschors: hierdoor zal de bijnierschors niet genoeg corticosteroïden produceren en de ziekte van Addison ontstaan. Een dergelijke ziekte kan zijn veroorzaakt door een auto-immuun reactie tegen de bijnierschors of problemen met de regulering door de hypofyse.
• Overmatige aanmaak van glucocorticosteroïden waardoor het syndroom van Cusching ontstaat. Dit kan niet alleen komen door een tumor op de hypofyse, ofwel de ziekte van Cushing, maar eveneens door een tumor in de bijnierschors, ofwel het syndroom van Cushing,
• Overmatige aanmaak van mineralocorticosteroïden waardoor het syndroom van Conn zal ontstaan,
• Overmatige aanmaak van androgenen met als gevolg het androgenitaal syndroom.

In sporadische gevallen kan er besloten worden om de bijnieren door middel van een operatie weg te nemen. Na een dergelijke operatie zal de aanmaak van hormonen vervangen dienen te worden. Je zult in een dergelijke situatie behandeld moeten worden als iemand die aan de ziekte van Addison lijdt. Op het moment dat er maar aan één kant een bijnier wordt verwijderd dan zal de overgebleven bijnier de taken volledig overnemen.