Het Metabool Syndroom is een stofwisselingsziekte die in de westerse wereld steeds vaker voorkomt als gevolg van de toenemende welvaart die zorgt voor een steeds grotere groep mensen die kampen met overgewicht. Ernstig overgewicht kan deze stofwisselingsziekte namelijk veroorzaken. Iemand krijgt de diagnose Metabool Syndroom wanneer minstens drie van de vijf bekende kenmerken die bij dit syndroom horen heeft. Deze kenmerken zijn de volgende:
- Verhoogde bloeddruk, en dan specifiek een bovendruk van 130 of meer en een onderdruk van 85 of meer
- Abdominale obesitas
- Hypertriglyceridemie, oftewel een verhoogd vetgehalte in het bloed
- Verlaagd HDL cholesterolgehalte
- Verhoogd glucosegehalte in het bloed of bekend met Diabetes type 2
Wanneer de patiënt dus drie van bovenstaande symptomen heeft dan wordt gesproken van het Metabool Syndroom of ook wel het insulineresistentiesyndroom genoemd.
Waardoor wordt het Metabool Syndroom veroorzaakt?
Het Metabool Syndroom wordt veroorzaakt doordat er een verstoring is tussen de lichaamsbeweging ofwel het verbranden van calorieën en de opname van voedsel. Erfelijkheid kan ook een rol spelen, alsmede het feit dat mensen aan deze kant van de evenaar steeds ouder worden. Ouderen lopen een verhoogd risico op gezondheidsklachten en daarmee ook op het ontwikkelen van een stofwisselingsziekte zoals het Metabool Syndroom. Daarnaast is aangetoond dat het gebruik van bepaalde medicatie en dan met name middelen om psychoses tegen te gaan zoals Risperdal en Seroquel een verhoogd risico geven op het krijgen van het Metabool Syndroom.
Lijders aan het Metabool Syndroom hebben een twee keer zo grote kans op het krijgen van een hartinfarct. Het risico op het ontwikkelen van aderverkalking is eveneens significant hoger.
Wat zijn de klachten bij lijders aan het Metabool Syndroom?
De klachten die het meest voorkomen zijn chronische vermoeidheid, ook bijweinig inspanning, geheugenverlies, slecht presteren op het werk en concentratieproblemen. Tussen de maaltijden door hebben patiënten veel behoefte aan zoete lekkernijen en frisdrank. Daarnaast treden medische klachten op waaronder duizeligheid, hoofdpijn, spierkrampen, coördinatieproblemen en overmatig transpireren. Wordt geen behandeling ingezet dan kunnen ernstiger klachten optreden waaronder verslechterend gezichtsvermogen, hartproblemen, gewrichtsklachten en klachten van hormonale aard waaronder onvruchtbaarheid.
Hoe wordt het Metabool Syndroom behandeld?
Is eenmaal vastgesteld dat iemand lijdt aan het Metabool Syndroom dan is behandeling noodzakelijk. Deze behandeling bestaat er in de eerste plaats uit dat patiënten worden begeleid bij het opbouwen van een gezonde levensstijl. Een regelmatig dag en nacht ritme is belangrijk, regelmatig goed en gezond eten, voldoende bewegen, dat wil zeggen minstens twee en een half uur bewegen per dag door middel van fietsen, sporten, tuinieren of wandelen.
Daarnaast moet de patiënt ongezonde tussendoortjes laten staan en de inname van alcohol beperken. Al deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat het evenwicht in het lichaam wordt hersteld waardoor de symptomen zoveel mogelijk afnemen.
Behandeling is een langdurig proces
De behandeling van het Metabool Syndroom is vaak een langdurig proces. Dit wordt vooral veroorzaakt omdat patiënten vaak pas hulp zoeken op het moment dat de problemen al groot zijn. Er is bij voorbeeld sprake van zeer ernstig overgewicht, wat gepaard gaat met de daarbij behorende klachten. Iemand die ernstig overgewicht heeft zal niet binnen twee maanden zodanig afvallen dat de klachten fors afnemen. En omdat er bij het Metabool Syndroom verschillende klachten een rol spelen is vaak interventie op meerdere vakken nodig. Alleen een dieet of alleen meer gaan bewegen zal de problemen niet oplossen. Vaak is langdurige behandeling nodig, behandeltrajecten van een jaar of langer zijn niet ongebruikelijk.
Risico’s bij behandeling van psychische klachten
Patiënten die worden behandeld voor ernstige psychische klachten zoals psychoses, krijgen vaak specifieke medicijnen om de klachten die met deze psychoses gepaard gaan te onderdrukken. Maar deze medicatie heeft helaas als negatieve bijwerking dat er een verstoring in de metabole waarden. Een aantal middelen die specifieke stoffen bevatten staan hierom bekend. Het gaat dan met name om middelen met als werkzame stof clozapine of olanzapine. Wanneer na onderzoek blijkt dat een patiënt aan wie deze middelen zijn voorgeschreven verhoogde metabole waarden ontwikkelt, zal de behandelend psychiater moeten overwegen om op een ander middel over te stappen.
Om het ontwikkelen van het Metabool Syndroom bij psychiatrisch patiënten te voorkomen moeten de bloedwaarden voorafgaand aan het gebruik van medicatie worden gemeten en vervolgens zes weken en drie maanden na aanvang. Indien de behandeling met medicatie langdurig is, dient jaarlijkse controle plaats te vinden om te beoordelen of het gebruik van de medicatie niet tot te veel afwijking in de metabole waarden leidt.
