Iedereen kent wel het geluid van een collega die zijn vingers knakt. Voor sommigen is dit geluid zo irritant dat ze spontaan een koffiepauze gaan nemen. Vroeger werd al eens gezegd dat deze persoon later last zou krijgen van reuma. Een fabeltje vertelt de hedendaagse wetenschap ons. Enkele mysteries rond krakende gewrichten zijn immers opgelost.
Is het kraken van onze gewrichten ongezond?
De bekendste theorie is deze van Dr. Donald Unger. Dokter Unger kraakte zijn linkerhand tweemaal per dag en dit 50 jaar lang. Zijn rechterhand kraakte hij nooit en gebruikte hij als controlemiddel. Na 50 jaar constateerde hij dat er geen verschil was tussen beide handen en dat het vrijwillig kraken van gewrichten dus niet gerelateerd is aan een grotere kans op artrose. Deze theorie werd later bevestigd door andere studies zoals deze van Dr. Robert Swezey. Swezey verklaarde onder meer dat artrose ook kan voortkomen bij mensen die hun vingers niet kraken.
Ook al is er geen rechtstreeks verband tussen het kraken van de gewrichten en artrose, het kraken is toch niet helemaal zonder gevolgen. Zo zou het kraken kunnen leiden tot ontstekingen en is het mogelijk dat de algemene gezondheid en sterkte van het gewricht achteruit gaat. Wanneer het kraken van gewrichten gepaard gaat met een pijnscheut kan men beter een arts raadplegen. Medische hulp inroepen is ook noodzakelijk wanneer gewrichten na het kraken gaan opzwellen.
Waarom knakken onze gewrichten?
Gewrichten maken een knakkend geluid omdat ze als het ware een windje laten. Er zit immers in onze gewrichten een vloeistof die onder meer de volgende gassen bevat: koolstofdioxide, zuurstof en stikstof. Wanneer wij bijvoorbeeld onze vingers gaan stretchen is het mogelijk dat er wat gas vrijkomt uit deze vloeistof, wat zorgt voor een knakkend geluid. Hetzelfde doet zich voor bij onze knieën, enkels, rug en nek. Hoe meer je een bepaald gewricht laat knakken, hoe gemakkelijker het in de toekomst opnieuw kan gebeuren. De verklaring is immers dat het gewricht soepeler wordt.
In tegensteling tot het stretchen van gewrichten zijn er ook drie gevallen waarbij een krakend gewricht wel ongezond is. Allereerst kan een onnatuurlijke beweging van pezen, gewrichten of ligamenten een knakkend geluid geven wanneer het vanuit een onnatuurlijke positie terugkeert naar de originele positie. Die onnatuurlijke positie kan het gewrichtskapsel zodanig ontregelen dat er blijvende schade is. Een ander geval is de aandoening artrose. Hierbij zijn de kraakbenen vaak ruwer.
Bij patiënten met artrose wordt er minder kraakbeen geproduceerd dan er verloren gaat in het lichaam. Belangrijk hierbij is dat ook de vloeistof in de gewrichten zal afnemen. Dit alles zorgt ervoor dat de gewrichten minder soepeler gaan bewegen en dat bewegen pijn kan veroorzaken. De wrijvingen tussen botten die hieruit voortvloeien zorgen voor het akelig knakkend geluid. Een derde reden waarom onze gewrichten knakken kan komen als gevolg van een ongeval. Bij ernstige ongevallen met grote gevolgen kunnen er stukjes los bot in ons gewricht terechtkomen. Deze losse stukjes zullen hierbij zorgen voor een knakkend geluid.
Welke factoren dragen bij tot artrose?
- De leeftijd: vanzelfsprekend speelt de leeftijd een grote rol. Weliswaar kunnen ook jonge mensen last hebben van artrose. Toch is artrose een ziekte die meer bij senioren zal voorkomen.
- Erfelijkheid: onderzoekers hebben vastgesteld dat artrose vaak terugkeert in bepaalde families. Erfelijkheid speelt hierbij een rol. Bij families met een artrose geschiedenis zal de ziekte zich ook vaak op vroegere leeftijd voortdoen.
- Eerdere blessures aan het gewricht
- Uitgeoefende job: mensen tewerkgesteld in arbeidsintensieve sectoren (bijvoorbeeld de bouwsector of de havensector) hebben vaker last van artrose. Het uitgeoefende werk heeft hierbij een grote invloed op de toestand van de gewrichten.
- Overgewicht
Waarom mensen vrijwillig hun gewrichten kraken
Sommige mensen houden van het krakende geluid en gaan hun gewrichten kraken uit gewoonte. Ze staan er niet langer bij stil. Anderen gaan hun gewrichten kraken wanneer ze zich wat stijf voelen. Door de gewrichten te kraken proberen deze mensen een soepeler gevoel te krijgen. Algemeen kunnen we stellen dat het kraken van gewrichten geen kwaad kan zolang dit steeds pijnvrij is.
