Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

Victim blaming: ‘De verantwoordelijkheid ligt altijd bij degene die het doet en niet bij degene die het overkomt’

Zoals het woord al zegt is victim blaming letterlijk het slachtoffer de schuld geven wanneer iemand hun grens heeft overschreden. Victim blaming gebeurt nog veel te vaak, soms ook onbewust. Klinisch seksuologe Leila Lambrechts legt uit wat het probleem juist is en hoe we er komaf mee kunnen maken. 

‘Wanneer iemand aangeeft slachtoffer te zijn van grensoverschrijdend gedrag, wijzen de vingers meteen terug naar hen. Uitspraken zoals: ‘Je had een kort rokje aan, je vroeg er om.’ of ‘Wie wandelt er nu om twee uur ‘s nachts alleen naar huis? Dat is wel heel erg dom.’ Slachtoffers worden vaak niet gelooft of krijgen de schuld in hun eigen schoenen geschoven, wat absoluut niet correct is. Hoewel niet iedereen zich ervan bewust is zulke opmerkingen te geven, gebeurt het toch veel te vaak om het zomaar te laten passeren. Meestal kent de omgeving enkel het slachtoffer en niet de dader, waardoor de vingers nogal snel in één richting wijzen. Ik denk dat het vaak onbegrip is, totdat je het zelf meemaakt en beseft dat het jou ook kan overkomen, ongeacht hoe laat je over straat liep, in welke outfit dan ook.’

Sexting 

‘Hetzelfde gebeurt steeds vaker bij sexting, waarbij de (pikante) foto die maar voor één iemand bedoeld was, plots over heel het internet staat. Opmerkingen zoals: ‘Dan had je die foto’s niet moeten sturen’ of ‘Je moest maar niet zo uitdagen’ krijgen slachtoffers dan vaak naar hun hoofd gesmeten. Je wordt bestempeld alsof je erachter hebt gevraagd, maar dit is een totaal verkeerde gedachtegang. De persoon in kwestie, de dader zeg maar, had het recht niet die beelden te delen. Hoewel 80% van de jongeren sexting als iets positiefs ervaren, toont de media vaak de negatieve kant ervan. Hierdoor willen ze dit steeds minder doen, zelfs wanneer ze het juist heel erg leuk vinden.’ 

‘Onlangs had ik een stagiaire die een training gaf rond je grenzen aangeven. Ze haalde een voorbeeldcasus aan van iemand die sexy foto’s had gestuurd in vertrouwen, waarbij de andere persoon deze als wraak doorstuurde. Wanneer de stagiaire dit voorlegde aan een aantal jongeren zeiden ze: ‘Dan had je de foto’s maar nooit moeten doorsturen.’ Vervolgens draaide de stagiaire de casus om, nu ging het over een collega die een belangrijk document in vertrouwen had verstuurd naar een andere collega. Deze collega stuurde het document vervolgens door naar het hele bedrijf. Plots was het wél de fout van deze collega, omdat het een vertrouwelijk document was dat niemand mocht zien. Sexting werkt exact hetzelfde, alleen omdat het over iets seksueels gaat, zie je dat – in dit geval jongeren – daar anders over nadenken.’

Steun van de omgeving

‘Wanneer je een slachtoffer de schuld geeft, ben je victim blaming aan het doen. Zo concreet is het. Of als je een slachtoffer in twijfel trekt, schuif je even goed de schuld in de foute schoenen. Het belangrijkste is om jezelf er bewust van te zijn wanneer je zulke gedachten hebt en beseft dat het niet oké is. We moeten ook leren om anderen erop aan te spreken. Als je hoort dat iemand in je omgeving zulke opmerkingen geeft, kun je daarop ingaan en proberen duidelijk te maken dat het nergens op slaat en uitleggen waarom die uitspraak niet correct is.’

‘Vaak durven slachtoffers hun mond niet open doen, dit omdat ze bang zijn dat anderen hen niet zullen geloven of omdat ze zelf denken dat het hun eigen schuld is. En dan nog, het is niet omdat slachtoffers er iets over zeggen, dat het niet meer zal gebeuren. Wanneer iemand met zulke problemen naar jou komt, is het belangrijk dat je duidelijk maakt dat het niet hun fout is en dat je hen gelooft. Ik krijg vaak cliënten in de praktijk die al jaren rondlopen met een bepaalde gebeurtenis, maar nooit zijn geloofd. Persoonlijk vind ik het heel erg dat je zo’n last moet dragen en daarbovenop niemand je gelooft, waardoor je het ook nooit kan verwerken. Ook mannen worden vaak niet gelooft wanneer hun grenzen worden overschreden. Ze worden altijd als dader aangeduid, maar er zijn ook genoeg mannelijke slachtoffers. We onderschatten hoe groot dit probleem is. Het is een soort vicieuze cirkel waarin we terecht zijn gekomen, die we moeten doorprikken.’

Het is niet jouw schuld

‘Wanneer je zelf slachtoffer bent, is het belangrijk dat je met iemand kunt praten die je vertrouwt. Iemand uit je omgeving of een professional. Het is zo ongelooflijk belangrijk te weten dat dit niet jouw schuld is. Een heel goed voorbeeld is de serie Sex Education. Hierbij zat Amy op de bus, waarna een man tegen haar aan lag te rijden. Ze heeft lang gedacht dat het haar fout was, omdat ze zelf had gelachen naar de man in kwestie. Wanneer ze het vervolgens aan een seksuoloog vertelde, vroeg deze: ‘Lach je wel eens vaker naar mensen?’ De seksuoloog voegde eraan toe dat dit onmogelijk Amy’s schuld kon zijn: ‘Je lacht wel vaker naar mensen, maar daarvoor mag deze man er nog niet op die manier mee omgaan.’ Dat was zo mooi verwoord en zo zit het ook echt in elkaar; het is niet jouw schuld. De verantwoordelijkheid ligt altijd bij degene die het doet en niet bij degene die het overkomt.’

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…

Lees Meer ...

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…