Een eetstoornis wordt nog vaak gezien als een alleenstaand probleem met voeding, maar de waarheid gaat veel dieper. Een eetstoornis ontstaat vaak uit een samenspel van meerdere factoren die uiteindelijk leiden tot sterk verstoord eetgedrag. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen de verschillende erkende eetstoornissen: anorexia nervosa, boulimia nervosa en de binge eating disorder.
Verschillende soorten eetstoornissen
Vooral anorexia en boulimia nervosa hebben de gemeenschappelijke factor van een verstoord lichaamsbeeld, dat een buitengewoon grote impact heeft op de eigen lichaamsbeleving. Beiden kunnen elkaar afwisselen, maar komen zelden simultaan voor.
Anorexia nervosa: strikte beperking en gewichtsfobie
Anorexia nervosa wordt verder gekenmerkt door:
– een strenge beperking van de energie-inname, resulterend in een significant te laag gewicht
– intense vrees om in gewicht bij te komen
– het ontkennen van een te laag lichaamsgewicht
Boulimia nervosa: eetbuien en compensatiegedrag
Boulimia nervosa wordt dan weer gekenmerkt door:
– herhaalde periodes van eetbuien
– compensatiegedrag om gewichtstoename tegen te gaan, zoals intensief sporten, braken of misbruik van medicatie, bijv. laxeermiddelen
– de aanwezigheid van minstens één eetbui en compensatiegedrag per week, gedurende een periode van minstens 3 maanden.
Binge eating disorder: eetbuien zonder compensatie
Binge eating disorder (BED) bevindt zich eerder aan het andere uiteinde van het spectrum, waarbij het frequent voorkomen van eetbuien zónder compensatiegedrag centraal staat.
Ook deze eetbuien komen wekelijks voor gedurende een periode van minstens 3 maanden. Er is bovendien duidelijk sprake van controleverlies tijdens en lijden door de eetbuien.
Het is m.a.w. niet hetzelfde als het occasioneel overeten wanneer je favoriete maaltijd op tafel komt.
Zoek tijdig professionele hulp
Heb je het vermoeden dat jijzelf of een dierbare in jouw omgeving lijdt aan een eetstoornis, zoek dan steeds professionele hulp in het herstel ervan. Gaat het om een dierbare, doe dit dan steeds in gesprek met deze persoon.
Diepere oorzaken van eetstoornissen
Zoals eerder aangegeven is een eetstoornis een symptoom van een diepgaander probleem. Eetstoornissen ontstaan vaak in de adolescentie, de periode waarin de zoektocht naar een eigen identiteit in hoog tempo evolueert. Bij het aftoetsen van hun eigen innerlijke wereld botsen jongeren vaak op deze van anderen. Wanneer beide te veel van elkaar verschillen, kan een ‘innerlijke criticus’ ontstaan die – in eerste instantie – een houvast kan bieden aan de jongere.
De innerlijke criticus en zijn impact
De innerlijke criticus, die eerst als reddingsboei fungeert, kan in sommige gevallen veranderen in een negativist, die steeds meer negatieve commentaar geeft op de jongere. Het niet-eten, kan dan dienen als straf van de criticus (‘Je deed x niet goed, je verdient het niet om te eten’) of als extra motivator (‘Als ik nu niet eet, dan zal ik in de toekomst wél goed genoeg zijn’).
Herstel: het belang van (h)erkenning
Het (h)erkennen van de stem van de eetstoornis is een essentieel deel van de behandeling en het herstel van de eetstoornis. Een ander fundamenteel aspect van het herstel is het helpen zoeken naar hoe de jongere weer een beetje meer zin in het leven kan krijgen.
Wat vond de jongere leuk om te doen vóór de eetstoornis dit onmogelijk maakte? Kunnen we het uiterlijk losmaken van de lichamelijke functies, bijv. voldoende energie hebben om met vrienden naar een pretpark te gaan?
Behandelingsmogelijkheden en ondersteuning
Een psycholoog/psychiater en diëtist kunnen van groot belang zijn in de behandeling van een eetstoornis. Maar er zijn nog veel andere opties ter ondersteuning, afhankelijk van de persoonlijke voorkeur.
Zo kunnen gespecialiseerde kinesisten en trainers helpen om de lichaamsbeleving te veranderen, kan creatieve therapie helpen om los te komen van negatieve gedachten of kan meditatie helpen om de innerlijke rust terug te vinden. De lijst is eindeloos en is even uniek als de eetstoornis zelf.
Tips voor ondersteuning bij eetstoornissen
Ben jij of een dierbare al in behandeling, dan kan het helpen om zich in te lezen in deze ingewikkelde en gevoelige materie.
Hieronder vind je alvast enkele tips:
- leer de persoon te onderscheiden van de eetstoornis en erken de stem van de innerlijke criticus;
- leer terug genieten van kleine zaken, zoals de zon op je gezicht of het gezelschap van dierbaren;
- weg met ‘moeten’ en ‘niet mogen’, stapsgewijs;
- negatieve gedachten herkennen, erkennen en leren ombuigen. Zo kan de gedachte ‘Ik ben dik’ in eerste instantie gedistantieerd worden tot ‘Ik merk dat ik de gedachte heb dat ik dik ben’, alvorens verder te gaan tot ‘Maar is dat wel zo?’;
- het lichaam objectief herontdekken, bijv. door een neutraal lichaamsdeel (handen, voeten, neus, oor) objectief te beschrijven (‘Ik zie …’), en wekelijks een nieuw lichaamsdeel te kiezen.
Betrouwbare informatie kan je terugvinden op de website van Eetexpert en in het boek ‘Een eetstoornis hoeft niet voor altijd te zijn’ van Patty Annicq.
Uitgegeven bij Lannoo
Adviesprijs: € 25,99
