Slaap jij de laatste tijd ook minder goed? Dan is de kans groot dat je melatoninegehalte te laag ligt. Je melato-watte? Melatonine is een hormoon dat aangemaakt wordt in onze hersenen en dat nodig is om in slaap te vallen. Maar door stress, blauw licht en te veel schermtijd raakt onze melatonineproductie in de war. Melatonine innemen kan je slaapprobleem in geen tijd oplossen. Dokter Pieter Lanoye legt uit wat het juist is en voor wie het goed is.
‘De meest voorkomende oorzaak van slapeloosheid op dit moment is ongetwijfeld de stress die mensen ervaren’, legt dokter Pieter Lanoye uit. ‘Daardoor stijgt de cortisol en het adrenaline in ons lichaam enorm. Cortisol is het hormoon dat ons waakzaam houdt voor gevaar. Voelt je lichaam dat je in nood bent, dan zal het er alles aan doen om te overleven. Je zult dus minder gemakkelijk in slaap vallen, aangezien je lichaam klaar is om tegen dat gevaar te vechten. Vergelijk het met een vluchtend dier dat achtervolgd wordt door een leeuw. Dat dier wil vooral veilig in zijn hol geraken, of hij bij dat vluchten zijn ledematen bezeert, is op dat moment niet zijn grootste zorg. Is je cortisol- en/of adrenalinegehalte te hoog als je in bed kruipt, dan zal je echt niet kunnen slapen, want je melatoninewaarden zijn dan laag. Vooral de laatste vier jaar zijn de cortisolcijfers ongelooflijk hoog. We hebben zo’n 30 tot 40% meer cortisol in ons lichaam dan ideaal is.’
Slaappillen = melatonine?
‘Door zo lang in een stresssituatie te zitten, schakelt je lichaam bepaalde functies uit om energie te besparen. Het gevaar hiervan is dat je lichaam ook minder melatonine gaat aanmaken. ‘Melatonine wordt alleen aangemaakt als het donker wordt. De lichaamseigen aanmaak is aangepast aan het dag- en nachtritme. Bij het krieken van de dag of aIs de hemel blauw is, dan zal ook de melatonineproductie stoppen. Zo ook als je vlak voor het slapengaan nog naar een scherm kijkt. Door het blauwe licht zal de productie van melatonine in de war geraken. Ook blauw behangpapier in de slaapkamer is geen goed idee.’
‘Is er te weinig melatonine op het juiste moment, dan zal je niet in slaap geraken. Slaap je snel in en word je bijvoorbeeld drie uur later opnieuw wakker, dan heb je niet voldoende melatonine. Bij iemand die een inslaapstoornis heeft en sterk onder stress staat, is het bijna een noodzaak om melatonine bij te geven.’ Toch is dokter Lanoye duidelijk: melatonine is niet hetzelfde als een klassiek slaapmiddel. ‘Klassieke slaapmiddelen zorgen voor een algemene gemoedsrust en werken melatonineverlagend. Het slaapprobleem wordt daarom niet structureel opgelost. Daarbij kunnen ze verslavend werken. Dat is bij melatonine niet het geval, aangezien het een hormoon is dat door je lichaam zélf gemaakt wordt.’
Een gezonde slaap terugvinden
Melatonine bestaat in twee vormen: pillen om te slikken en smelttabletten. ‘Ik ben voorstander van de smelttabletten die je onder je tong legt. Die zorgen er immers voor dat de melatonine sneller wordt opgenomen in je bloed. Een bijkomend voordeel is dat sommige melatoninepreparaten vitamine B3 bevatten. Dat is op zich een slimme keuze, want daarmee ga je meteen een vitaminetekort tegen. Er zijn ook de melatoninepillen die je moet doorslikken. Meestal zit daar geen vitamine B3 in. Je moet er ook veel meer van innemen om hetzelfde effect te bekomen als bij de smelttabletten, je lever breekt namelijk tot 85% van de werkzame melatonine af.’
Melatonine kun je zonder voorschrift bij de apotheker verkrijgen. Toch raadt dokter Lanoye aan om eerst even bij je huisarts langs te gaan. ‘Het is belangrijk dat we geen diagnostiek missen. De slaapstoornissen kunnen bijvoorbeeld door iets anders veroorzaakt worden, zoals leverproblemen. Neem je dan maanden aan een stuk melatonine, dan kan dat de grootste fout van je leven zijn. Want dan behandel je al maanden je slaapprobleem, maar niet je leveraandoening. Melatonine innemen kan verder eigenlijk weinig kwaad. Er zijn amper bijwerkingen, al krijgen sommige patiënten er hoofdpijn van. Heel veel hangt af van de dosis. Neem jij een dosis van 0,3 tot 0,6 mg, dan mag je van mijn gerust levenslang melatonine innemen. Zo geef je je hersenen een levenslange bescherming.’
Melatonine voor iedereen
Is melatonine niet gewoon een hip voedingssupplement? ‘Het klopt dat melatonine redelijk nieuw op de markt is. Recent werd er een uitgebreid eindwerk gepubliceerd over melatonine. Het was jaren geleden dat er nog zo’n overzichtelijke samenvatting over gemaakt werd. We weten ondertussen dus ook veel beter dat het veilig is en dat we het voor heel veel doeleinden kunnen gebruiken. Melatonine bestaat ondertussen al bijna twintig jaar in andere landen en is uitgebreid onderzocht. Ook voor problemen die die niet zo zeer met slapen te maken hebben. Zo gaat het herstel van hart- en vaatziektepatiënten vlotter wanneer ze melatonine bij krijgen.’
‘Er zijn twee groepen aan wie ik het zeker zou aanraden. De eerste groep zijn de jonge gezonde, sportieve volwassenen met stress en slaapproblemen. De tweede én belangrijkste doelgroep die extra melatonine zeker kunnen gebruiken, zijn de ouderen. Het zijn ook zij die het snelst een melatoninetekort hebben. Maar eigenlijk is het voor iedereen goed.’
