Je komt een ruimte binnen en alle ogen zijn op jou gericht. Je staat voor een groep mensen om een presentatie te geven. Je date geeft je een complimentje. De kans is groot dat je op zo’n moment begint te blozen. Niks mis mee, maar wat als je bloosangst hebt? Jente Depoorter, klinisch psycholoog en doctoraatsstudent, legt uit wat er dan gebeurt.
Jente Depoorter: ‘Blozen is een automatisch proces. Als we ons angstig voelen of stress ervaren, wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd. Onze hartslag versnelt, we beginnen te zweten en onze bloedvaten stellen zich open waardoor er meer bloed doorgepompt wordt. Doordat de bloedvaten in ons aangezicht verwijden, beginnen we te blozen. Ook in andere situaties kun je blozen, zo zorgt onder andere alcohol ervoor dat bloedvaten worden opengezet.’
De angst om te blozen
‘Kort gezegd is bloosangst de angst om te blozen, maar er ligt meer ten grondslag van deze problematiek. Vaak gaat het namelijk meer over de aandacht die anderen voor het blozen hebben: hoe zullen anderen reageren? Wat gaan ze ervan zeggen? Hier zien we dat er een sociaal stukje aan gekoppeld is. Mensen met bloosangst zijn vooral bang voor wat anderen ervan gaan zeggen en denken en niet zozeer voor het blozen zelf.’
‘Een mogelijke behandeling bij bloosangst is cognitieve gedragstherapie’, legt Jente uit. ‘We kijken hierbij hoe gevoelens, gedachten en gedrag elkaar beïnvloeden. Gedrag en gedachten worden de uitgangspunten waarmee we werken voor een interventie. We moeten eerst een goed beeld krijgen van wat bloosangst precies inhoudt voor die persoon en vanwaar die komt. Hoe en wat hangt dus af van persoon tot persoon.’
Ook medicatie of een operatie wordt soms als oplossing gezien. ‘Maar een psychologische behandeling zou het eerste moeten zijn waar mensen naar grijpen’, zegt Jente. ‘Lukt deze echt niet? Dan kun je opteren om met een arts te spreken over andere mogelijkheden. Maar hier ben ik geen voorstander van.’
Wie is er meer vatbaar voor?
Ben je iemand die zich snel angstig voelt of meer verlegen is, dan is de kans groot dat je ook sneller bloost, vertelt Jente Depoorter. ‘Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht. Doordat je schrik krijgt om te blozen, ga je je angstiger voelen en nog meer blozen. Mensen die zelfzeker en extravert zijn, hebben minder last van blozen. Blozen is een automatisch proces en kun je in se niet voorkomen of tegenhouden. Wel zul je er minder ‘last’ van hebben als je niet angstig of gestresseerd bent. Door te ontspannen, vernauwen je bloedvaten terug en trekt het blozen weg.’
Tips om met bloosangst om te gaan
‘We zien dat mensen met bloosangst de situaties vermijden waarin ze blozen. Denk bijvoorbeeld aan een presentatie geven. Op die manier ga je de angst in stand houden. Confrontatie is hier het beste medicijn. Door die angstige situaties net wel aan te gaan en vermijdende gedragingen weg te laten, stel je jezelf stelselmatig bloot en zul je je op termijn ook comfortabeler voelen. De angst om te blozen zal ook automatisch minder worden.’
‘Daarnaast zien we dat deze mensen een verhoogde aandacht op zichzelf hebben. Hoe zie ik eruit? Ben ik aan het blozen? Wat gaan ze daarvan zeggen? Het is belangrijk om de aandacht naar buiten te brengen. Wat zie ik hier allemaal buiten? Wat hebben de mensen rond mij aan? Hoe reageren mensen? Wat zeggen mensen? Op die manier ben je niet meer met jezelf bezig, maar met je omgeving. Ook dan zal het blozen minder snel escaleren.’
Zoek op tijd hulp
Bij elke angststoornis is het belangrijk om op tijd hulp te zoeken, zo ook bij bloosangst. ‘We zien dat mensen vaak hulp zoeken als het probleem echt al heel groot is. Wanneer het bijvoorbeeld hindert tijdens dagelijkse activiteiten, zoals je werk of je jezelf sociaal isoleert en niet meer met vrienden durft afspreken. Dan hebben we al een complexere problematiek en vraagt het een langdurige behandeling. Zoek je direct hulp, dan kunnen we efficiënter helpen en op een kortere termijn. Blijf er dus niet mee lopen!’