Jodium: een term die bekend in de oren klinkt maar die velen niet precies kunnen plaatsen. Een jodiumtekort kan nochtans nare gevolgen hebben. Wat is jodium nu weer precies? Hoe krijg je een tekort en wat zijn de gevolgen daarvan? En hoe vul je een eventueel tekort aan? Je leest het allemaal in het onderstaand artikel.

Wat is jodium?

Jodium (jood) is een spoorelement, een mineraal waarvan het lichaam maar een beperkte hoeveelheid nodig heeft. Het vormt een onderdeel van de schildklierhormonen T3 en T4. Deze hormonen spelen een belangrijke rol in de stofwisseling van alle lichaamscellen en -weefsels. Zonder jodium kan de schildklier met andere woorden geen hormonen produceren waardoor de vitale organen niet optimaal kunnen functioneren. Verder zijn de schildklierhormonen ook noodzakelijk voor een normale ontwikkeling en groei, in het bijzonder van de hersenen. Jodium is dus niet alleen cruciaal voor een goedwerkende schildklier, maar voor je gezondheid in het algemeen.

Hoeveel jodium heeft je lichaam precies nodig om optimaal te functioneren?

Zoals hierboven gezegd, heeft je lichaam maar een heel kleine hoeveelheid jodium nodig om te functioneren. Voor een gemiddelde volwassene volstaat 150 microgram (= 0,00015 gram) jodium per dag. Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, ligt dat anders. Zij moeten dagelijks minstens 200 microgram jodium tot zich nemen.

Waarin zit jodium?

Jodium haal je op een natuurlijke manier uit voeding. Wie een evenwichtig en gevarieerd voedingspatroon heeft, neemt voldoende van het mineraal op. Brood, melkproducten en bepaalde groenten zijn de belangrijkste bronnen van jodium.

Gejodeerd zout

In 2009 werd in België besloten om het zout voor bakkerijproducten te joderen. Sinsdien wordt aan brood een articifieel jodium toegevoegd om tekorten bij te bevolking te voorkomen. Een sneetje brood dat met jodium verrijkt is, bevat ongeveer 6 microgram. Dat klinkt niet veel, maar alle beetje helpen. Belgen die biologisch brood of zelfgebakken brood eten, mislopen het gejodeerd zout dus.

Maar ook zij die amper (bakkers)brood eten, kunnen via vis, zeewier, schaaldieren en zeeplanten hun dagelijkse hoeveelheid jodium bekomen.

Jodiumtekort

Jodium is onmisbaar om je schildklier optimaal te laten werken. Een te trage werking van de schildklier kan de normale activiteit van de andere organen in het gedrang brengen. Wie te weinig jodium heeft, zal te weinig schildklierhormonen krijgen waardoor de vitale organen hun werk niet meer goed kunnen doen. Een jodiumtekort kan dus leiden tot ernstige aandoeningen.

Gevolgen jodiumtekort

Bij volwassenen

Het meest bekende gevolg, dat ook niet onopgemerkt voorbij gaat, is ongetwijfeld goiter. Patiënten met goiter hebben een vergrote schildklier waardoor de nek opzwelt. Doordat de schildklier duwt tegen de slokdarm en luchtpijp, kan ademen en slikken moeilijk worden. Er kan ook heesheid of een prikkelhoest optreden. Een goiter wordt ook wel struma of krop genoemd.

Bij zwangere vrouwen

Als een zwangere vrouw te weinig jodium heeft, kan dat gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind. Bij een foetus zijn de schildklierhormonen essentieel voor de ontwikkeling van de hersenen waardoor een jodiumtekort een negatieve invloed kan hebben op het IQ van het kind.

Bij kinderen

Maar ook jodiumtekorten tijdens de peutertijd kunnen een negatief effect hebben op de verstandelijke ontwikkeling van het kind. Het kan met andere woorden leiden tot een verminderd leervermogen en een groeiachterstand. Indien er sprake is van een groot tekort kan het zelfs aanleiding geven tot dwerggroei (cretinisme).

Symptomen van een jodiumtekort

Een jodiumtekort is niet altijd gemakkelijk te ontdekken omdat de meeste symptomen aspecifiek zijn, dat wil zeggen dat ze ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen. Velen merken een jodiumtekort dan ook pas na jaren op. De volgende symptomen kunnen wijzen op een te laag jodiumgehalte:

• Sombere gevoelens
• Heesheid
• Breekbare nagels
• Droge huid en haren
• Abnormale gewichtstoename
• Opgezwollen ogen en gezicht
• Vergeetachtigheid
• Stramme spieren
• Verhoogd cholesterolgehalte
• Langzame hartslag (lager dan 70 per minuut)
• Verhoogde bloeddruk
• Koude rillingen
• Constipatie
• Nervositeit
• Abnormale zwelling in de hals veroorzaakt door een vergrote schildklier
• Vermoeidheid
• Verminderd libido

Heb je last van meerdere van de bovenstaande problemen? Dan is het mogelijk dat je een jodiumtekort hebt of dat er iets mis is met je schildklier. Wij raden je aan een bezoek bij je huisarts in te plannen. Door de jodiumconcentratie in je urine te meten, kan men vaststellen of er al dan niet sprake is van een tekort. Een echografie van de schildklier kan ook aan de orde zijn.

Jodiumtekort aanvullen

Wordt er een jodiumtekort aangetroffen bij jou? Start dan eerst een met je voedingsgewoontes te analyseren:

• Eet je voldoende vis? Idealiter eet je tweemaal per week zeevis. Bij voorkeur wissel je vette en magere vis af.
• Gebruik je gejodeerd zout in de keuken? Herbamare is kruidenzout waar een natuurlijke bron van jodium, in de vorm van zeewier,  aan toegevoegd wordt. Het zout wordt bereid op basis van 14 kruiden en groenten. Een bijkomstig voordeel is dat Herbamare een vollere smaak heeft dan het klassieke keukenzout waardoor je een kleinere hoeveelheid moet toevoegen aan een gerecht. Een win-winsituatie dus.
• Eet je voldoende zuivel en eieren? Zuivelproducten bevatten doorgaans jodium omdat koeien de stof doorgeven via hun melk.
• Eet je voldoende groenten die rijk zijn aan jodium? Er zit bijvoorbeeld jodium in avocado’s, asperges en spinazie.
• Eet je te weinig brood? Of eet je enkel zelfgebakken of biologisch brood? Mensen die zelf brood bakken raden we aan om bakkerszout te gebruiken. Eet je geen brood in het algemeen? Let er dan op dat je voldoende zuivel of eieren tot je neemt.

Bij een jodiumtekort is het aanpassen van je voeding vaak niet voldoende om je jodiumpeil terug op te krikken. Wij raden je aan je huisarts te raadplegen. Hij zal je inlichten over mogelijke supplementen of geneesmiddelen.

Jodiumtabletten?

Als je gezond en gevarieerd eet, is het zeker niet nodig om tabletten met jodium te gebruiken. Die zijn bedoeld voor mensen die door een kernramp blootgesteld zijn aan radioactief jodium.