Bilharzia, ook wel schistosomiasis genoemd, is een worminfectie. De larven van de wormen die deze infectie veroorzaken, leven in zoet oppervlakte water in diverse (sub)tropische landen. Je hebt misschien nog nooit van deze aandoening gehoord, maar ongeveer 200 miljoen mensen zijn wereldwijd besmet met de wormen. De meeste mensen die besmet zijn, namelijk 85 procent, leven in Afrika. Meer weten over deze aandoening? Lees dan meer over bilharzia in dit artikel.
Bilharzia: een korte introductie
Je kunt besmet worden met bilharzia tijdens contact met besmet water. Hierbij kunnen de larven namelijk door de huid dringen, waarna ze zich naar de bloedvaten vervoeren en zich vervolgens bij de darmen of de blaas gaan begeven. In de darmen en/of blaas, ontwikkelen de larven zich vervolgens tot wormen. De wormen zijn ongeveer 1 centimeter groot. Door de ontlasting of de urine, kunnen de eieren van de wormen in het oppervlaktewater terecht komen. Dit betekent dat ze zich weer kunnen ontwikkelen tot larven, die wederom mensen kunnen besmetten. Jaarlijks sterven meer dan 200.000 mensen door bilharzia, maar dit is voornamelijk het geval in Afrika omdat de ziekte hier het meest voorkomt.
In België komt bilharzia niet veel voor. De mensen die hier te maken hebben met deze aandoening, hebben deze infectie opgelopen tijdens een vakantie in een (sub)tropisch oord. De ziekte kan niet ontstaan in België, simpelweg omdat de larven en wormen hier niet leven.
De symptomen van bilharzia
De symptomen die je ervaart als je bilharzia hebt, zijn afhankelijk van het stadium van de infectie. Kort na het binnendringen van de larven in het lichaam via de huid, heb je soms te maken met een rode en jeukende huiduitslag. Deze huiduitslag verdwijnt binnen een paar dagen, omdat de larven zich dan via de bloedbaan door het gehele lichaam verplaatsen. Het verplaatsen van de larven naar de blaas en/of de darmen, duurt enkele weken.
Als de larven naar de blaas en/of darmen zijn verplaatst, groeien ze hier uit tot wormen van ongeveer 1 centimeter groot. Het is niet zo gek dat het lichaam hier allergisch op kan reageren, want het zijn simpelweg lichaamsvreemde stoffen die nu in de blaas en/of darmen zitten. Als je inderdaad allergisch reageert op de wormen in je lichaam, krijg je de allergische reactie vaak vier tot zes weken na het eerste contact met de larven in het besmette water.
Je krijgt last van koorts (soms hoog en langdurig), galbulten, zwelling van de huid, hoesten, kortademigheid en soms diarree. Je hoeft niet alle klachten te krijgen, maar een deel van de klachten komen zeker wel terug als je besmet bent met de larven en deze larven nu uitgegroeid zijn tot wormen. Bij sommige mensen zijn de klachten beperkt tot bloed bij de urine of bloed bij de ontlasting.
In een later stadium van de besmetting, kunnen er ernstige lever-, darm-, blaas- of nierproblemen optreden. Deze klachten komen overigens voornamelijk voor bij mensen die in risicogebieden wonen en niet bij mensen die hier enkel op vakantie zijn geweest en hierdoor besmet zijn geraakt.
Naar de dokter met bilharzia
Heb je een reis gemaakt naar een (sub)tropische bestemming en heb je enkele dagen, enkele weken of enkele maanden plotseling last van onverklaarbare lichamelijke klachten? Dan is het verstandig om naar de dokter te gaan. Let op: de klachten kunnen ook enkele maanden na je verblijf in de tropen optreden, dus wees alert als je ook nog enkele maanden na je reis te maken krijgt met lichamelijke klachten.
Als je naar de dokter gaat, is het belangrijk precies te vertellen waar je bent geweest tijdens je reis. Op deze manier kan de huisarts een risico-inschatting maken van je infectie en een vervolgbeleid uitzetten om je te behandelen. Wordt er gedacht dat je bilharzia hebt, dan wordt er bloederonderzoek gedaan om dit te controleren. Heb je inderdaad te maken met deze infectie, dan krijg je doorgaans Praziquentel voorgeschreven. Na het nemen van dit middel, wordt gecontroleerd of het goed werkt. Is dit niet het geval, dan kan er altijd nog een alternatieve behandeling gestart worden met een ander geneesmiddel.
Wat kun je zelf doen bij bilharzia?
Je kunt zelf niets doen als je bilharzia hebt, maar als je een besmetting verdenkt moet je wel actie ondernemen:
- Ga naar de dokter en vertel over je vakantie en de klachten die je hieraan over hebt gehouden.
- Nog op vakantie? Ga naar de lokale arts en vertel waar je in contact bent gekomen met besmet water en wanneer.
- Niet in contact gekomen met water? Dan heb je geen bilharzia, maar mogelijk een andere aandoening. Ga ook in dit geval naar de dokter voor verder onderzoek.
