Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

Digital detox bij kinderen: tips & tricks

Gezond.be
6 min read

Thuiswerken, pre-teachen… Voor heel wat ouders was de lockdown een behoorlijke beproeving. Niet verwonderlijk dus dat velen een oogje dichtknepen wanneer hun kroost vaker naar schermen greep. Maar nu het leven stilaan haar normale gangetje gaat, is er nood aan meer regelmaat.

Smartphone, tablets, spelconsoles: de Vlaming heeft er een haat-liefdeverhouding mee. ‘We houden van de mogelijkheden die ze ons bieden, maar maken ons tegelijkertijd zorgen omdat we nog moeilijk zonder kunnen’, zegt UGent-professor Lieven De Marez, Research Director van de onderzoeksgroep imec-mict (Media, Innovatie & Communicatietechnologie). ‘Die gemengde gevoelens zijn na de lockdown enkel nog versterkt. De schermtijd bij jongeren zat pre-corona al in stijgende lijn, met een gemiddelde van ruim 6 uur per dag, waarvan 3,5 uur smartphonegebruik. Dat laatste loopt nu makkelijk met een uur op.’

Structuur als antwoord

Toch is er volgens professor De Marez niet meteen reden tot paniek. ‘De terugkeer naar het normale ritme lost veel op. Kinderen die voor de zomervakantie weer naar school mochten, hebben die schermgewoonte al wat afgebouwd. Verslavingsproblematieken komen minder vaak voor dan velen denken. Controleverlies, verminderde productiviteit, conflicten met ouders, vrienden, leerkrachten: zo’n vaart loopt het meestal niet. Een op de tien jongeren vertoont wel problematisch gedrag en heeft nood aan professionele hulp.’

Over treintjes en Pavlov

Ontwaken, TikTok openen, een spelletje en als afsluiter wat video’s: voor heel wat jongeren is het een vast ochtendritueel. ‘Hun schermgebruik verloopt onbewust volgens bepaalde vaste routines’, zegt professor De Marez. ‘De helft van hen vertoont treintjesgedrag: ze belanden van de ene in de andere app en voor ze het goed en wel beseffen zijn er uren gepasseerd. Met gemiddeld zo’n 200 à 300 notificaties per dag spreken we zo al snel van een tijdrovend afhankelijkheidspatroon.’

‘Als tiener levert die treintjes- en Pavlovconditionering weinig schade op, maar in een volgende levensfase kan het wel een probleem worden. De tijd die ze als tiener nog op overschot hadden, wordt als jongvolwassene plots schaars goed. Wie dan nog steeds vasthangt aan die tijdrovende gewoontes, heeft al snel het gevoel van continue tijdsnood. Niet verwonderlijk dus dat de burn-outcijfers bij twintigers en jonge dertigers nooit eerder zo hoog waren.’

In de mand

Hoe doorbreek je die honger naar het scherm? Niet door een strikte schermtijd op te leggen, vindt professor De Marez. ‘Heel wat ouders hopen op een duidelijke richtlijn, alsof er een one size fits all formule bestaat. Maar zo werkt het niet. Begrijpelijk dat een kind boos wordt als het middenin een spel plots moet stoppen.’ Hoe je het dan beter aanpakt? ‘Spreek met je kind schermloze tijdsblokken af. Het kan geen kwaad als je kind honderden notificaties per dag ontvangt of urenlang gamet, maar af en toe moet het scherm aan de kant.’

‘Behandel je technologie als een hond. Een jonge hond is all over the place. Laat je hem doen, dan springt hij in je bed, je bad, je auto en likt hij aan tafel je bord leeg. Je moet hem leren dat hij af en toe in de mand hoort: wanneer er bezoek is, tijdens het eten, ’s nachts… Met schermen is het precies zo. Wil je niet dat ze met jou gaan lopen, dan moet je ze temmen.

Aandachtstraining

Af en toe het scherm naar de spreekwoordelijke mand verwijzen komt ook de hersenontwikkeling van je kind ten goede. ‘Tijdens de tienerjaren is de prefrontale cortex in volle ontwikkeling. Precies dat hersendeel leert je hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden, je te concentreren én je focus te behouden. Tieners die continu afgeleid worden door hun schermen trainen die spier onvoldoende. Jongeren moeten leren om hun aandacht gedurende een langere tijd op één activiteit te richten.

Schermen zijn weliswaar niet de enige oorzaak van aandachtsproblemen, maar ze spelen wel een rol. Maak je kind warm om tijdens die schermloze perioden te lezen, schilderen, tekenen… In plaats van meteen op iedere bliep te reageren, trainen kinderen op die manier hun aandachtsspier. Daar plukken ze levenslang de vruchten van.’

Geef het goede voorbeeld

Dat je kind verknocht is aan Fortnite of Snapchat ligt trouwens niet enkel aan hemzelf. ‘Al die populaire apps volgen het HOOK-model dat ontwikkeld is om afhankelijkheid in de hand te werken’, zegt de professor. ‘Dus moet je zelf slimmer zijn: dergelijke apps naar het derde scherm verwijzen, notificaties uitschakelen… Vooral op smartphones zijn games verleidelijk dichtbij.

En tot slot: durf als ouder ook kritisch naar jezelf te kijken. Bied ook alternatieven aan zodat schermen niet de enige bron van tijdverdrijf zijn.’ En natuurlijk geldt hier ook het lead by example-principe, toon zelf het gedrag dat je wilt zien: we zullen als ouder òòk op digitale detox moeten om het goede voorbeeld aan onze kinderen te geven. Haal de Kubb of mens-erger-je-niet al maar boven!

Door Gezond.be

Lees Meer ...

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…