Hoe moeilijk het ook kan zijn, soms zijn jij en je partner niet meer de ideale match. Ruzies sluipen steeds meer de relatie binnen, de energietank geraakt stilaan op en de toekomst die jullie samen voor ogen hadden loopt niet meer in dezelfde lijn. Relatietherapeute Vanessa Muyldermans vertelt je welke signalen aangeven dat je relatie niet meer goed zit.
‘Je kan nog zo veel signalen hebben die duidelijk aangeven dat het niet goed gaat, toch is het belangrijkste wat je daar dan mee gaat doen. Als je er op reageert en er iets mee doet, kan het eventueel beter gaan. Als je op diezelfde signalen niet reageert of ze niet meer goed krijgt, kun je beter uit de relatie stappen.’
De vier ruiters van de apocalyps
‘Voor het theoretische antwoord verwijs ik naar één van de theorieën van John Gottman, een bekende relatietherapeut. Hij voerde samen met zijn partner verschillende onderzoeken uit op een aantal koppels en kwam uit op vier punten, die hij de vier ruiters van de apocalyps noemt. Hij geeft aan dat als er één van deze vier ruiters de relatie binnendringen, dat dit aangeeft dat het niet goed is. Daar moet je dringend op reageren en iets mee doen. Als je dit niet doet, spreken we niet meer van een gezonde relatie.’
‘Allereerst hebben we kritiek. Als er echt veel kritiek is in de relatie en je het niet meer kunt ombuigen naar een goede communicatie, dan is dat een belangrijk signaal. Als je probeert duidelijk te maken aan je partner dat de kritiek je pijn doet of je blokkeert, maar er verandert niets, dan is dat een signaal. Verder heb je ook nog minachting, maar naar mijn gevoel vloeit dat een beetje samen met kritiek. Als je een hele tijd minachting van de ene naar de andere persoon geeft of krijgt, dat kun je niet volhouden. Dan kun je niet meer spreken van een gezonde en fijne relatie.’
‘Daarnaast spreekt Gottman ook nog van defensief gedrag. Wanneer er iets gebeurd en jij of je partner continu de nood voelt om meteen in verdediging te schieten, dan je geraak je niet meer aan het onderliggende stuk, het gevoelsmatige. Zo komen we ook aan de laatste ruiter: een muur optrekken. Deze muur maakt dat je bij één of beide partners niet tot de dieper gelegen laag komt en daar over kunt praten. Je kan dit tijdelijk hebben, of als een soort overlevingsmechanisme. Als er opening is om hier samen aan te werken en evolutie te proberen creëren, dan is dat goed. Maar als dit totaal niet gaat en je geen vooruitgang voelt, is ook dat een teken.’
Engagement
‘Als ik nu zelf ga kijken naar mijn praktijk, dan zeg ik altijd dat engagement een hele belangrijke is. Dan verwijs ik vaak naar het programma Liefde op het Eerste Gezicht, waarbij twee vreemden tegelijkertijd op een knop moesten drukken als ze elkaar beter wilden leren kennen. Achter hen stond een groot hart, dat volledig kleurde wanneer je beide op de knop drukte. Maar je kon niet eerst wachten om te zien wat de andere persoon ging doen. Dus soms zag je daar wel eens een half hartje. Bij een relatie werkt dit op dezelfde manier. Wil jij nog drukken en gaan voor de relatie? Los van wat je partner al dan niet wilt, je moet naar jezelf kijken. Dat is de eerste stap.’
‘Het tweede stuk in dat engagement is geloven. Geloof je nog dat je gaat kunnen doen wat nodig is om de relatie op een punt te krijgen dat voor beide beter is of denk je dat dat er niet meer in zit? Als je beide niet volmondig ja zegt, dan is dat voor mij een teken dat het misschien toch niet meer zal gebeuren. En dat is heel moeilijk om te beseffen, maar op dat moment zeker wel nodig. Je mag daar verdriet over hebben, je mag er boos om zijn, maar het is toch beter dat je het dan weet. In je achterhoofd moet je ook goed onthouden dat het niet alleen moeilijk is voor degene die nog wel wilt. Als je aangeeft dat je iemand graag ziet, maar geen relatie meer ziet met die persoon en dus niet volmondig ja kán zeggen, dat moet ook pijn doen. Want op dat moment kwets je iemand, stel je iemand teleur en dat is geen fijn gevoel. Deze persoon verliest ook iets, dat mag je niet vergeten.’
Overduidelijke signalen
‘Verder zijn er nog enkele andere signalen die je kunt opvangen. Zag je altijd een toekomst met je partner maar ebt dat steeds meer weg? Dan is dat een signaal dat een relatie samen moeilijk wordt. Als je niet meer hetzelfde wilt, je een totaal andere invulling geeft aan je toekomst en daar echt niet in overeenkomt, dan stop je beter. Daarnaast is het belangrijk dat de relatie blijft bewegen. Het mag gaan over kleine stapjes, over twee stappen vooruit en af en toe eentje achteruit, zolang het maar in beweging is. Als je vooruitgang boekt, dan ben je goed bezig. Maar als je al zo lang hebt getrokken en gesleurd en er is nog steeds niks veranderd, dan is dat ook zeker een signaal.’
‘Verder kan de energietank van één of beide personen stilaan leeg lopen. Als één van beide aangeeft volledig op te zijn en de energie niet meer vindt om verder te gaan, dan moet je dat accepteren. En dat kan en mag. Vechten voor een relatie is ook heel erg vermoeiend. Als je geen brandstof meer hebt, dan is dat zo. Dan is er nog een heel duidelijk signaal, namelijk dat je gevoelens krijgt voor iemand anders of een bepaalde aantrekking voelt voor iemand nieuw. Dit kan erop wijzen dat er iets niet meer juist zit in je huidige relatie, of dat degene die thuis op je zit te wachten het toch niet meer helemaal is voor jou. Daar moet je dan wel even bij stilstaan. Als dit gebeurd, is het wel belangrijk dat je dit uitspreekt naar je partner toe. Zo kun je aangeven wat je juist mist, waar je naar op zoek bent en als je partner je dit niet meer kan bieden, dan is dat voor mij zeker een teken. Ook als jij degene bent dat thuis zit en aangeeft dat je de behoeften van je partner niet meer kan of wil invullen, dan is dat je volste recht.’
‘Geen (goede) communicatie is voor mij ook een heel duidelijk signaal. Je moet blijven praten met elkaar, dat is enorm belangrijk. Je moet natuurlijk ook beide nog willen. Je moet luisteren naar je partner en horen wat die te zeggen heeft. Een relatie is geven en nemen, luisteren en horen. Wat jij voelt is jouw waarheid, wat je partner voelt is ook een eigen waarheid. Het kan dat je situaties totaal anders beleefd, maar dan is het belangrijk dat je dat uitspreekt naar elkaar. Want alleen op die manier kun je leren van elkaar en verder gaan. Maar als je elkaar nergens meer in begrijpt, dan stopt het. Tot slot kan het zijn dat er een vertrouwensbreuk is geweest in de relatie. Als je die krijgt hersteld en samen verder kunt gaan, dan is dat alleen maar goed. Maar als één van beide zich zo gekwetst voelt en aangeeft dat die het niet meer kan loslaten en het verleden steeds opnieuw bovenhaalt in nieuwe discussie, dan kun je niet meer overeenkomen. Fouten kun je niet ongedaan maken, je kunt alleen maar proberen het nu beter te doen. Als jij of je partner fouten blijft vasthouden, kun je daar niets meer aan veranderen. Als je het na een tijdje niet achter je kunt laten, het aanwezig blijft en je er al van alles rond hebt gedaan, maar het toch niet lukt? Dan stopt het.’
‘Zoals ik al zei, je moet beiden springen. Je moet beiden drukken op die knop. Maar als één van de twee niet meer wilt, dan moet je je daarbij neerleggen. Als je al deze signalen herkent in je relatie, is het aan jou om te bepalen wat je er mee doet. Ga je er nog energie in steken en proberen het nogmaals recht te trekken? Of ga je het laten voor wat het is en begin je aan een nieuw verhaal te schrijven? Deze keuze is volledig aan jou, ongeacht wat je partner nog wel of niet meer wilt.’
