Deskundigen op het gebied van astma nemen aan dat deze aandoening wordt veroorzaakt door een mix van omgevings- en genetische factoren. Een diagnose zal dan ook vaak worden gesteld aan de hand van:
- de waargenomen symptomen,
- de reactie op behandelingen,
- een uitgevoerde longfunctiemeting.
Uit klinisch oogpunt kan astma in worden gedeeld naar:
- de regelmaat waar de symptomen zich mee voordoen,
- het geforceerd volume dat je in één seconde uit kunt ademen.
- de piekvolumestroom tijdens het uitademen.
Astma kan tevens worden onderverdeeld in:
- atopisch, ofwel extrinsiek,
- niet-atopisch, ofwel intrinsiek.
De term atopie zal hierbij duiden op de aanleg om overgevoeligheidsreactie van het type 1 te ontwikkelen.
De symptomen van astma
Astma is een aandoening die zich kenmerkt doordat er bepaalde periodes symptomen waar te nemen zijn die af worden gewisseld met symptoomvrije momenten. Op het ogenblik dat de symptomen van astma weer de kop opsteken dan heb je te maken met:
- een piepend geluid dat je voortbrengt als je ademt,
- kortademigheid, zeker bij een fysieke inspanning,
- benauwdheid
- hoesten.
Hoewel je longen, als gevolg van het hoesten, slijm (sputum) aan kunnen maken, zal dit niet altijd naar boven worden gebracht. Dit sputum kan, gedurende de herstelperiode van een astma-aanval op pus lijken. Dit komt doordat er zich in het slijm een heleboel witte bloedcellen bevinden (eosinofielen).
Symptomen waarmee een aanval van astma gepaard gaat, zijn voornamelijk
- gedurende de nacht,
- in de vroege ochtend,
- na een fysieke inspanning,
- het inademen van koude lucht
doorgaans het meer ernstig Er zijn echter ook een aantal mensen, dat weliswaar aan astma lijden maar, die slechts sporadisch iets van de symptomen merken. Als zij wat merken dan is dit in de regel een reactie als gevolg van een bepaalde prikkel. Andere patiënten die lijden aan astma hebben daarentegen constant te maken met ernstige klachten.
Aan astma verwante aandoeningen
Als je lijdt aan astma dan bestaat er een reële kans dat je ook te maken hebt, of krijgt, met een aantal andere aandoeningen. Hierbij kun je onder anderen aan aandoeningen zoals:
- gastro-oesofagealer refluxziekte (GERD), ofwel het terugstromen van de maaginhoud in je slokdarm,
- een obstructieve slaapapneu, een slaapstoornis met een ernstige verzwakte ademhaling of ademstops,
- een verstopte neus (rinosinusitis).
Bij mensen die aan astma lijden worden eveneens vaker psychologische stoornissen waargenomen, zoals angst- en stemmingsstoornissen. Tot op de dag van vandaag is het overigens nog onduidelijk of astma ook daadwerkelijk dit soort psychologische problemen tot gevolg heeft, of dat psychologische problemen juist de veroorzakers zijn van astma.
Astma verklaart volgen de pathofysiologie
In de pathofysiologie wordt astma gezien als het gevolg van een chronische luchtwegontsteking die leidt tot een verhoogd samentrekking van de omliggende gladde spieren en het ontstaan van astma-aanvallen. De vernauwing van de luchtwegen is over het algemeen omkeerbaar, met of zonder medische behandeling. In bepaalde gevallen zullen de luchtwegen zelf veranderen.
Veelvoorkomende veranderingen die waargenomen kunnen worden in de luchtwegen zijn:
- een toename van eosinofielen (witte bloedcellen)
- een verdikte lamina reticularis,
- gladde spieren van de luchtwegen kunnen blijvend vergroot worden,
- er kunnen meer slijmklieren bijkomen.
Andere afweercellen, -moleculen en organische verbindingen die betrokken zijn bij astmatische symptomen zijn onder andere:
- T-lymfocyten,
- Macrofagen,
- Neutrofielen.
- Cytokinen,
- Chemokinen,
- Histaminen,
- Leukotriënen.
Oorzaken van astma
Astma is het resultaat van ingewikkelde en nog niet volledig duidelijke verbanden tussen omgevings- en genetische factoren. Dergelijke factoren hebben invloed op de ernst van de astma en kans van slagen van een behandeling. Je kunt last krijgen van astma op het moment dat prikkelende stoffen in worden geademd. Een aantal voorbeelden van dit soort stoffen zijn:
- Allergenen:
- uitwerpselen en andere afvalstoffen van huisstofmijten,
- pollen en stuifmeel,
- schilfers van de huid van verschillende (huis)dieren,
- schimmels en schimmelsporen,
- het inademen van koude lucht,
- een te hoge ozonconcentratie in de lucht.
Er zijn daarnaast nog een aantal andere oorzaken van astma-aanval op te noemen:
- het leveren van een fysieke inspanning,
- een infectie aan je luchtwegen,
- het gebruik van bepaalde geneesmiddelen,
- veranderde factoren in je leefomgeving,
- veranderde epigentica, ofwel erfelijke aspecten.
Van de laatste twee genoemde oorzaken is echter nog niet onomstotelijk bewezen dat zij ook daadwerkelijk een astma-aanval uit kunnen lokken, dit is slechts een wetenschappelijke aanname.
Omgevingsfactoren
Er kunnen een heleboel omgevingsfactoren in verband worden gebracht met de ontwikkeling en de verergering van astma. Hierbij kun je onder andere denken aan:
- allergenen, zoals onder andere:
- kakkerlakken,
- huisstofmijten,
- schimmels,
- huidschilfers van (huis)dieren,
- bepaalde virusinfecties van de luchtwegen op jonge leeftijd, zoals het rhino- en het respiratoir syncytieel virus,
- roken (zowel tijdens als na de zwangerschap),
- vervuilende-, chemische- en organische stoffen, zoals uitlaatgassen, ozon, formaldehyde, talaten (in PVC) en endotoxine.
