Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

Dirk De Wachter over het voorkomen van een parentale burn-out: ‘We moeten het ouderschap terug in de gewoonheid brengen’

8 min read

Parentale burn-out, het is een begrip dat we steeds vaker horen in de media. In België zou 1 op de 12 ouders eraan lijden, cijfers waarmee we tot de slechtste leerlingen van de klas behoren. We vroegen aan psychiater Dirk De Wachter wat er precies aan de hand is, en wat je kan doen om zo’n burn-out te proberen te vermijden.

“Een burn-out is eigenlijk een containerbegrip, het is geen psychiatrische aandoening. Burn-outs kennen steeds meer opgang in de professionele context. We zien dat het een maatschappelijk gebeuren is dat mensen het gevoel hebben dat ze niet meer kunnen, dat ze vermoeid zijn en dat hun batterijen leeg zijn. Een burn-out is méér dan vinden dat je baas zaagt. Het is ook buiten het werk de druk voelen van hobby’s, kinderen, de zorg voor bejaarde ouders, torenhoge verwachtingen en dergelijke meer, wat resulteert in het gevoel dat je het niet meer gebolwerkt krijgt.

Nu zien we dat naast die professionele context ook parentale burn-outs meer en meer voorkomen. Ouderschap is een opdracht geworden en heeft een zwaarte gekregen, het moet voldoen aan bepaalde verwachtingen. Veel mensen hebben het daar lastig mee. Ik stel me dan de vraag: wat is er mis met onze maatschappij, dat zoveel mensen het gevoel hebben dat ze niet meer kunnen? We hebben het nooit zo goed gehad als vandaag als we kijken naar de mogelijkheden die we hebben en de materiële rijkdom. En toch zien we zoveel mensen die niet meer lijken te kunnen. 

Niet-perfectie 

Ik denk dat we ouderschap moeten terugbrengen naar de ‘gewoonheid’. Er is niets zo natuurlijk en evident als het ouderschap: het is iets wat bestaat in alle culturen, wat al duizenden jaren heeft bestaan en wat eigen is aan de mens. Natuurlijk pleit ik ervoor om goed voor je kinderen te zorgen, maar we hoeven geen reusachtige en torenhoge verwachtingen te koesteren. Soms lijkt het alsof alles op Instagram moet komen, met fantastische foto’s van perfect geklede kinderen die met een vrolijke glimlach door het leven dartelen. Maar zo zit het leven simpelweg niet in elkaar.

Kinderen hebben is lastig. En soms zelfs ambetant. Dat is gewoon zo, het is een illusie dat kinderen hebben louter en alleen een paradijselijk gebeuren is. Kinderen wijzen je op je zwakke punten, doordat ze zo dichtbij staan en ze je vlees en bloed zijn. Het kan heel confronterend zijn om te zien en te merken waar je minder in bent. We moeten leren omgaan met die beperkingen en geen perfect beeld voor ogen houden. Dat past helemaal in de visie van ‘De kunst van het ongelukkig zijn’ zoals ik omschrijf in mijn boek. Het hoort erbij dat niet alles perfect is. Het leren aanvaarden van de niet-perfectie is een belangrijk gegeven in het leven, en al zeker in het leven met kinderen. 

Loslaten

In het ouderschap moet je leren loslaten op een liefdevolle en verbonden manier. Het is natuurlijk niet de bedoeling om je kinderen te verwaarlozen, maar je hoeft hen ook niet constant te animeren. Kinderen moeten zichzelf leren bezighouden, moeten zich eens kunnen vervelen. Je hoeft hen uiteraard niet voortdurend op te zadelen met een smartphone, stuur hen gerust de tuin of het park in. Bouw momenten in waarop je met de kinderen speelt en met hun schoolwerk bezig bent, maar ook momenten waarop je dat loslaat en je hen laat doen. Je kan dat wat inplannen, zodat er een beetje structuur in zit. 

Zorg voor een goede taakverdeling met je partner, als die er is, en maak duidelijke afspraken. En wat ik een heel mooi spreekwoord vind: ‘It takes a village to raise a child.’ De primaire verantwoordelijkheid voor de opvoeding van een kind ligt natuurlijk bij de ouders, maar daarrond is er ook een gelaagd netwerk dat bestaat uit de grootouders, tantes en nonkels, vrienden, school, jeugdbeweging, noem maar op. Dat netwerk kan het ouderschap niet vervangen, maar kan wel ondersteuning bieden. Probeer daar ook op een gestructureerde manier gebruik van te maken, met goede afspraken. Wacht niet mee tot je helemaal opgebrand bent om dan doodmoe je kind bij iemand te droppen.    

En probeer ook wat tijd voor jezelf te nemen. Al wil ik daar een kanttekening bij plaatsen: dat begrip wordt soms nogal uitvergroot. Als je kleine kinderen hebt, dan betaal je daar een prijs voor. Elke dag 50km gaan fietsen als je kleine kinderen hebt is misschien een utopie, dat zal niet altijd lukken. Je kan nu eenmaal niet alles willen. Maar probeer ook daar structuur in te brengen, zodat tijd voor jezelf, voor je kinderen en voor het werk allemaal een beetje geregeld is. 

Corona

Het is duidelijk dat de stress binnen gezinnen significant is toegenomen de voorbije maanden. Ook in coronatijden kan je voorgaande tips in je achterhoofd houden. En daarnaast zou ik zéker aanraden om naar buiten te trekken. Ga eens wandelen, zowel met de kinderen als alleen. 

Weet dat het moeilijk is, maar dat je daar niet alleen in bent. Zoek elkaar op via nieuwe media. Zo kan je in een whatsapp-groepje even tegen elkaar zeuren, maar kan je ook samen grapjes maken. Want humor is ontzettend belangrijk en kan helpen om de zwaarte te verlichten. Dus lach, doe onnozel, doe onnozel met je kinderen, maak daar filmpjes van en deel die met anderen … 

Zeker nu is het ook van belang om het idee van perfectie te laten varen. Ik hoop dat we daarbij op begrip mogen rekenen van het werk en de maatschappij; het zijn uitzonderlijke tijden en het is niet evident om alles te combineren. En gebruik het nadeel van corona als een voordeel: het is rustiger, probeer wat je nog kán doen, ten volle te doen. 

Alarmsignalen

Als je vaak een kort lontje hebt en er veel irritaties zijn, bijvoorbeeld naar je partner toe – terwijl samenwerken net zo belangrijk is – dan kan dat een teken aan de wand zijn dat het de verkeerde kant opgaat en dat je te veel ballen in de lucht wil houden. Ik wil geen pleidooi houden om geen ballen meer in de lucht te houden, maar om er minder in de lucht te houden. We willen te veel, we doen te veel, we hebben te veel. Door daarin te minderen kan je vermijden dat je van alles naar niets moet gaan en dat je helemaal in de lappenmand eindigt. 

Weet dat een fantastisch leven een illusie is. Het leven met kleine kinderen, en ook wel met pubers, dat is lastig. Dat is iets van alle tijden. En we hoeven niet alles tegelijk te willen en te hebben, en alles fantastisch te doen. 

Als je voelt dat het je te veel wordt, probeer je dan niet sterk te houden maar spreek erover en geef signalen aan mensen die je nabij staan. Praat met je partner, met familie, vrienden of collega’s. Dat kan zorgen voor een gevoel van herkenning en dat lucht op. En als dat niet voldoende is, roep dan professionele hulp in. Stap naar de huisarts of een psycholoog: er is veel professionele omkadering voorhanden. 

Daar wil ik vanuit mijn rol als psychiater nog aan toevoegen: pas op met medicatie. Grijp niet te snel naar kalmeermiddelen of slaapmedicatie – en als je dat wel doet, doe het dan in samenspraak met je arts en laat je goed begeleiden. Maar probeer in eerste instantie niet-medicamenteuze hulpmiddelen in te schakelen, zoals relaxatie, yoga, mindfulness, gezonde voeding, sporten …”

Door

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…

Lees Meer ...

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…