Weet jij – alweer – niet wat te doen dit weekend? Wij redden je met veel plezier uit de nood, door elke week een ‘gezond’ boek voor te stellen. Deze week delen we de drie belangrijke systemen die een rol spelen bij angst uit ‘Uitgeblu(t)st’ van Luc Wachtelaer. Als je nog inspiratie wil, hebben we trouwens goed nieuws, want wij mogen vijf exemplaren van het boek wegschenken. Laat het weekend maar beginnen!
We hebben gemerkt dat er drie systemen zijn die we van dichterbij moeten bekijken om volledig te kunnen begrijpen wat er met ons gebeurt wanneer we een bedreiging of een gevaar ervaren.
De informatieverwerking in onze hersenen
Onze informatie komt binnen via onze hersenstam, ook wel het reptielenbrein genoemd: het deel van onze hersenen dat geprogrammeerd is om te overleven en ons voort te planten. Vandaar gaat de informatie naar ons limbisch systeem, waar al onze emoties zitten, en vandaar gaat de informatiestroom verder naar onze prefrontale cortex, het gedeelte van onze hersenen dat zich achter ons voorhoofd bevindt. Informatie verspreidt zich van de ene hersencel naar de andere via elektrische prikkels.
De prefrontale cortex is ons analysecentrum, de plek waar we alle binnengekomen informatie analyseren. We vinden er de antwoorden op al onze vragen: wat gaan we eten, hoe gaan we dat voorstel presenteren, hoe beantwoorden we die mail, wat wordt er van mij verwacht? Zulke dingen. We bepalen er zelfs of we gelukkig zijn of niet en wat we daaraan gaan doen.
Wanneer alle problemen geanalyseerd en alle antwoorden gevonden zijn, sturen we dit door naar de temporale kwab van onze hersenen, aan de zijkant van ons hoofd. Daar bevindt zich tachtig procent van ons geheugen. Hoe beter en veiliger we ons voelen, hoe beter de omgeving waarin we ons bevinden, hoe sneller de informatie van het ene deel naar het andere gaat, hoe sneller we beslissingen nemen, hoe sneller we analyses maken en antwoorden vinden, hoe sneller we nieuwe dingen aanleren, met andere woorden: hoe efficiënter we worden.
Stresshormonen in ons lichaam
Dat we op gevaar dus zo snel mogelijk moeten reageren en hoe ons brein dat doet, is duidelijk. Maar ook ons lichaam moet onmiddellijk klaar zijn om te reageren. Om te vluchten, te vechten of te verstijven.
Hoe doen we dat? Wel, ons brein activeert ons autonoom zenuwstelsel en stuurt een signaal naar onze bijnieren om cortisol en adrenaline, onze stresshormonen, in het lichaam vrij te geven. Ons lichaam reageert daarop op vijf manieren: onze spierspanning stijgt, onze hartslag gaat omhoog, onze ademhalingsfrequentie stijgt, onze suikerspiegel stijgt en onze zintuigen worden scherper.
De overprikkeling van onze hersencellen
Sinds tien tot vijftien jaar worden we aan veel meer prikkels bloot-gesteld. Smartphones, tablets, e-mails, sms’en, Whatsapp, Facebook, Twitter, chats, videovergaderingen … Van ’s morgens vroeg tot net voor we gaan slapen, krijgen we van alles te verwerken. Ook heel veel informatie die een bedreigend effect kan hebben. Denk maar aan berichten over corona of Oekraïne, de klimaat- en de energiecrissis, aanslagen … Als we vroeger het achtuurjournaal gemist hadden, wisten we van niets. Nu komt het allemaal willens nillens binnen.
Hoewel onze wereld in feite veel veiliger is dan ooit tevoren, voelt hij veel onveiliger aan. En constante bedreiging, betekent constante stress.
We staan er te weinig bij stil, maar onze hersenen hebben, net als elk ander orgaan, een limiet. We begrijpen dat als we elke dag een fles whisky opdrinken, onze lever haar ontgiftende functie niet meer kan blijven vervullen en uiteindelijk kapot zal gaan. Onze hersenen moeten al onze zintuiglijke waarnemingen verwerken, al deze data analyseren en opslaan. Ook daar zijn grenzen aan. Er is nog geen enkele computer ontwikkeld die zoveel data kan verwerken als mensen doen en toch merken we het snel wanneer onze computer te veel data moet verwerken: dan werkt hij plots veel trager.
Win 5 exemplaren van ‘Uitgeblu(t)st’
Wil je meer te weten komen over deze drie belangrijk systemen en hun invloed op burn-out en depressie? Dan hebben wij goed nieuws voor je, want wij mogen van uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts vijf exemplaren van het boek wegschenken. Wat je moet doen om er binnenkort eentje op je boekenplank te kunnen plaatsen? Je leest het hier!
