Het ligt in de aard van de mens om tot een groep te willen behoren, van een vriendengroep tot een vereniging, sportclub of een groep collega’s op de werkvloer. Angst om er niet bij te horen, kan er dan toe leiden dat we onverstandige keuzes maken of zaken doen waar we zelf niet achter staan.
Groepsdruk is echter niet altijd negatief. Een groep joggende vrienden kan je ertoe aanzetten om zelf ook de loopschoenen aan te trekken en door elkaar te motiveren, zal je langer volhouden. Toch associëren we groepsdruk eerder met negatieve zaken zoals alcohol, drugs, vandalisme of pestgedrag.
Om nee te zeggen tegen negatieve groepsdruk, moet je best sterk in je schoenen staan. Je hebt een bepaalde mate van assertiviteit nodig om er tegen in te gaan. Er zijn echter wel een paar vragen die je jezelf kan stellen om een weldoordachte keuze te maken:
- Vind ik dit echt belangrijk?
- Geeft dit me een goed gevoel?
- Ga ik over een van mijn grenzen?
- Wat zijn de gevolgen als ik ja zeg?
- Wat zijn de gevolgen als ik nee zeg?
Slaap er eerst een nachtje over
Als je twijfelt of je iets wel echt wil doen, slaap er dan eerst een nachtje over. Terwijl je even weg bent van de groep, krijg je tijd om na te denken over je keuze. Ook kan je iemand anders uit de groep even onder vier ogen aanspreken over de kwestie. Misschien ontdek je een onverwachte medestander die eigenlijk ook niet akkoord gaat met de beslissing van de groep. Samen sterk is in dat geval zeker van toepassing.
Vooral kinderen en jongeren zijn opvallend gevoelig voor groepsdruk. Voor hen is dat gevoel van ergens bij te horen nog veel groter en daarbij durven ze hun waarden of grenzen wel eens uit het oog te verliezen. Praat er met hen over en maak ook duidelijk dat ze dingen mogen weigeren. De ene persoon is er gevoeliger aan dan de andere en niet alle kinderen en jongeren zijn assertief. Moedig hen aan om los van de groep eens na te denken over wat zij belangrijk vinden en praat met hen over grenzen en waarden.
Bepaal je grenzen op voorhand
Als je op voorhand goed weet waar jouw grenzen liggen, ben je voorbereid op bepaalde situaties. Heb jij je voorgenomen om geen alcohol te gaan drinken, niet te roken en geen drugs te gebruiken, dan sta je sterker in je schoenen dan iemand die daar nog niet over nagedacht heeft en in een sociale situatie onder druk komt te staan. Je kan dan ook al op voorhand bedenken wat je kan zeggen om het aanbod af te slaan.
