Psycholoog Dagmar Versmissen, gynaecoloog Tinneke De Souter en verpleegkundige Nathalie Berghmans stellen in hun praktijk dagelijks vast dat er nog heel wat taboes bestaan rond het krijgen van kinderen en wat dat met jou als vrouw doet. In hun gloednieuwe boek ‘Roze wolken & tequila’ ontkrachten ze daarom 21 mythes die te maken hebben met het moederschap. Wij mogen er de komende weken drie met jullie delen. Vandaag: elke zwangerschap is hetzelfde.
‘Je lichaam verandert en verder ben je gewoon jezelf zoals eerder, toch? Je zag collega’s zwanger zijn en met die bolle buik hetzelfde werk verzetten als voordien, dus waarom zou dat bij jou anders zijn? Er is slechts een korte periode waarin iedere vrouw zorgeloos zwanger is: je weet nog niet dat je zwanger bent en je lijf ook niet. Pas vanaf de vijfde of zesde week zal zestig procent van de zwangere vrouwen de eerste zwangerschapsklachten ervaren. Vanaf de achtste week zal tot negentig procent in hetzelfde ‘zwangerschapsongemakkenschuitje’ belanden. Slechts a happy few blijven gespaard. Wees dus niet naïef en ga er niet van uit dat jij in je omgeving als enige klachten ervaart. Sommige vrouwen zullen ergere klachten ondervinden dan andere, maar jij bent zeker niet alleen. De realiteit kan soms anders uitdraaien
dan je vooraf had ingeschat, dat wel. Die zwangere collega hoorde je waarschijnlijk niet zuchten toen ze na vijftien minuten al ongemakkelijk op haar bureaustoel zat te schuiven.
Noch zag je haar ’s ochtends uit bed strompelen na een nogal slapeloze nacht. Baby’s durven je blaas ’s nachts al eens als springkussen te gebruiken. Je lichaam verandert, net als je
brein. Alleen, wat doet dat lichaam dan juist? Je baarmoeder groeit met ongeveer een centimeter per week en voelt harder aan vanaf vier weken zwangerschap. Pas vanaf twaalf weken wordt de baarmoeder groot genoeg om haar net boven het schaambeen te kunnen voelen. Bij zestien weken bevindt ze zich meestal halfweg tussen schaambeen en navel en begint je buik eruit te zien alsof je net te veel gegeten hebt.’
Zo bol, die buik!
‘Dat het bij een eerste zwangerschap soms even kan duren alvorens dat zwangere buikje zichtbaar is, is niet abnormaal. Lang leve sterke buikspieren! Vanaf een zestal maanden zal het echter zowel voor jou als voor je omgeving duidelijk worden dat er in jouw buik geen lekkere taart zit, maar een schattige baby aan het groeien is. Heb je toch al vroeg een zwangere buik, dan kan dit verklaard worden door verschillende factoren. Opgezette darmen en gasvorming, al vroeg wat zwangerschapskilo’s aankomen, minder sterke buikspieren (al dan niet na een eerdere zwangerschap) en het feit dat vrouwen die kleiner van gestalte zijn minder ‘plaats’ hebben om die zwangere buik te verbergen, maken dat sommige vrouwen al snel kunnen genieten van het ‘zichtbare’ zwangere leven. Mogelijk gaat dat gepaard met de bekende of onbekende hand van menig omstander die het nodig vindt om even te voelen of er daadwerkelijk een baby in je buik zit. Door die zwangere buik lijken veel mensen zich het recht toe te eigenen een mening te vormen over je buik, je lichaam en wat je wel en niet mag doen met dat lichaam. Mensen komen aanzetten met opmerkingen als: ‘Zeker dat daar geen twee baby’s in zitten?’, ‘Mag je die tas wel heffen?’ en ‘Zou je niet beter wat fruit eten in plaats van een ijsje?’ Goedbedoeld, maar vaak toch kwetsend of de veroorzaker van ongerustheid.’
Hormonale menukaart
‘Naast een toename van je buikomtrek is er ook een toename van verschillende hormonen. Dat hormonen een belangrijke rol spelen bij een zwangerschap wist je al. Dat dit verhaal
ook hoofdrolspelers kent, is waarschijnlijk nieuw. Allereerst staat hCG te schitteren op de hormonale menukaart. Dit hormoon wordt aangemaakt tijdens de zwangerschap en de
concentratie ervan verdubbelt gemiddeld elke achtenveertig uur gedurende de eerste dertig dagen na de bevruchting. HCG voorkomt het afsterven van het corpus luteum of het
geel lichaam, een soort klier die oestrogeen en progesteron zal afgeven. Oestrogeen is enerzijds nodig voor de doorbloeding en de groei van de baarmoeder en de relaxatie van de ligamenten rond het bekken. Anderzijds kan het ook een beschermende werking op je mentale gezondheid hebben. Wanneer oestrogeen wegvalt, bijvoorbeeld na een zwangerschap, is een
vrouw mentaal kwetsbaarder. Progesteron zorgt er dan weer voor dat de spiercellen van je baarmoeder rustig blijven en niet samentrekken zodat je menstruatie uitblijft. Het helpt je
immuunsysteem tevens om het nieuwe, vreemde DNA van het embryo niet af te stoten en houdt je baarmoederhals onrijp zodat die baby nog even gezellig en lekker warm in jouw buik
kan vertoeven. Daarnaast stimuleert progesteron ook, samen met oestrogeen en prolactine, de groei van melkklieren om je borsten voor te bereiden op borstvoeding. Vanaf zwangerschapsweek tien neemt de placenta de functie van het corpus luteum over om progesteron uit te scheiden. Net als hCG veroorzaakt ook progesteron veel zwangerschapskwalen. Door de relaxatie van gladde spiercellen zorgt het voor een daling van je bloeddruk, wat tot duizeligheid en vermoeidheid kan leiden, de relaxatie van je darmen leidt tot constipatie, het ontspannen van je slokdarm geeft dan weer reflux of brandend maagzuur. Allemaal zaken die je er als zwangere vrouw maar bij moet nemen, willen of niet. Progesteron heeft echter ook een zachtaardig kantje en staat in voor het stabiel houden van je suikerspiegel, heeft een kalmerende en stabiliserende werking op je hersenen en een positieve invloed op je stemming.’
Onnodige vergelijkingen
‘Elke zwangerschap is uniek, net zoals elke zwangere dat ook is. Dat is iets belangrijks om te onthouden en je ervan te weerhouden jezelf te vergelijken met andere zwangeren of met je eventuele vorige zwangerschap. Dat zaken van elkaar verschillen hoeft niet te betekenen
dat iets meer of minder normaal is. Onthoud: iedere zwangerschap kent haar eigen verhaal! Zo hoeven zwangerschapssymptomen niet elke dag even heftig aanwezig te zijn en hoef je als zwangere niet gealarmeerd te zijn wanneer ze eens een dagje vakantie lijken te nemen. Wacht af, panikeer niet te snel en geniet van die dag rust. Het kan goed zijn dat je morgen met het
krieken van de dag weer als vanouds boven de pot hangt. Voel je alsnog een stevige ongerustheid en irrationaliteit, dan is het nu het ideale moment om je te vertellen dat ook
dat behoort tot enkele van de zwangerschapssymptomen. Na dit hele relaas over de aanpassingen die zich voordoen in je lichaam begrijp je hopelijk dat er niet zoiets bestaat als
‘the show must go on’. Wees gerust, deze show mag gerust een andere wending nemen. Je mag het zwanger zijn zwaar vinden, je mag meer rust nemen, en vooral, als dat nodig is,
mag je ook je huidige werksituatie bespreken met je gynaecoloog of vroedvrouw. Als je voelt dat je huidige job te veel van je vraagt, dan mag je zoeken naar oplossingen die je situatie kunnen vergemakkelijken. Er wordt uiteindelijk een baby groot in je lichaam en daar mogen we gerust met z’n allen even bij stilstaan.’
