Een ontstoken melkkier, ook wel mastitis of simpelweg een borstontsteking genoemd, kan erg pijnlijk en vervelend zijn. Er is in dat geval een melkkanaaltje in de borst verstopt en dat zorgt voor een pijnlijke, harde, rode plek op de borst en eventuele andere ongemakken. Maar wat is de oorzaak ervan? En wat kan je ertegen doen?
De oorzaak van een ontstoken melkklier
Een borstontsteking komt het vaakst voor bij vrouwen kort na de bevalling of tijdens de periode van borstvoeding. Het kan echter ook bij vrouwen voorkomen los van borstvoeding en in een aantal zeldzame gevallen bij mannen en kinderen.
In de meeste gevallen ontstaat een ontstoken melkklier door een stilstand van melk in de borst. Dat kan verschillende oorzaken hebben:
- Een verkeerde aanlegtechniek
- Te veel tijd tussen voedingen
- De baby die de borst niet volledig leegdrinkt
- De baby die minder drinkt (’s nachts doorslapen, overschakelen op flesvoeding)
- …
Maar borstvoeding is zeker niet altijd boosdoener. Een ontstoken melkklier kan ook ontstaan door huidproblemen bij de borst (bijvoorbeeld tepelkloven), een eerdere operatie of door kleine afwijkingen in de melkklieren.
Ook kan een te strakke beha een melkkanaal doen verstoppen. Roken vergroot het risico op een ontsteking, doordat bepaalde deeltjes van een sigaret de melkgangen onder de tepel kunnen beschadigen.
Een laatste mogelijke oorzaak van een ontstoken melkklier is borstkanker. Dat is echter relatief zeldzaam en komt niet vaak voor.
TIP: Medela Hydrogelpads – Verkoelende en verzorgend bij pijnlijke tepels
Tijdens de eerste week kunnen moeders last hebben van gevoelige tepels, wat het gevolg kan zijn van normale huidveranderingen na de geboorte of complicaties bij de borstvoeding.
Bij gevoelige tepels bieden deze kompressen van Medela verkoeling en bescherming. Medela Hydrogel Pads geven direct verlichting bij tepelkloven en -wondjes, en verzachten pijnlijke tepels.
De symptomen van mastitis
Een ontstoken melkklier kent enkele symptomen. Dit zijn ze:
- Een pijnlijke, harde, rode plek op de borst. Vaak voelt deze warm en gloeiend aan en bevindt het zich op één van de twee borsten.
- Een grieperig gevoel met de daarbij gepaarde klachten zoals koude rillingen, spierpijn, koorts…
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Gevoelige of zelfs pijnlijke tepels.
- Door een ontstoken borst kan er een abces ontstaan. Dat is een holte die gevuld is met vocht. Het zorgt voor een vaste zwelling in de borst, wat als pijnlijk ervaren kan worden. In sommige gevallen treedt er vocht- of bloedverlies uit de tepel op.
Behandelen en genezen borstontsteking
Als je last hebt van de hierboven beschreven symptomen van een borstontsteking, is het aan te raden om contact op te nemen met de huisarts.
De huisarts zal dan je borst onderzoeken. In de meeste gevallen is er voor een ontstoken melkklier geen behandeling of medicatie nodig: het gaat dikwijls binnen enkele dagen vanzelf over.
Maar als de patiënt bovengemiddeld veel last heeft van de symptomen, zoals een heftige koorts, kan er wel antibiotica of een ontstekingsremmend middel meegegeven worden.
Als de pijn in de borst nog erg lang blijft zitten is verder uitgebreid onderzoek bij een arts aan te raden. In het ergste geval zou de borstontsteking namelijk op borstkanker kunnen wijzen.
Tips om de klachten te verhelpen
- Zorg dat je goed aanlegt. Jijzelf én de baby moeten de juiste houding aannemen, ondersteun de borst en breng de baby helemaal naar de borst, ook wel ‘laten aanhappen’ genoemd.
- Voed de baby vaak (idealiter per twee uur) en zorg dat de pijnlijke borst zo leeg mogelijk is, zonder de andere borst vol te laten. Kolf eventueel af met een kolf of met de hand als de baby de borst niet leeg heeft gemaakt.
- Begin de borstvoeding met de pijnlijke borst, daarna pas de andere.
- Vermijd knellende beha’s of andere knellende kledij.
- Kijk na of je een melkblaar hebt en laat deze in dat geval behandelen.
- Pas vóór de voeding warmte toe (bijvoorbeeld met een handdoek of washand) en tijdens de voeding borstcompressie om de melkstroom te vergemakkelijken.
- Een dagelijkse inname van twee eetlepels (3,6 – 4,8 gram) lecithine kan het verhelpen van verstoppingen versnellen.
- Neem zoveel mogelijk rust.
Niet stoppen met borstvoeding
Bij het optreden van een borstontsteking is het niet nodig, noch goed om te stoppen met borstvoeding. In dat geval blijft de melk immers in de borst en kan de ontsteking verergeren. Bovendien vergroot je het risico op een abces. Als je wil stoppen met borstvoeding, wacht hier dan liever mee tot je hersteld bent van de ontsteking.
Het voorkomen van een ontstoken melkklier
Veel van de hierboven opgesomde tips gelden naast voor het behandelen van de klacht, ook voor het voorkomen ervan. Verder is een goede verzorging van de borsten en tepels cruciaal. Voor een optimale hygiëne dient de tepel bijvoorbeeld na iedere voeding gereinigd te worden met steriel water. Het gebruik van zeep hierbij is af te raden.
Samengevat
Al met al is een harde, rode plek vaak het teken van een ontstoken melkklier, ook wel mastitis of een borstontsteking genoemd.
In de meeste gevallen ligt de oorzaak bij het geven van borstvoeding, al kunnen ook vrouwen die geen borstvoeding geven te maken krijgen met een ontstoken melkklier.
Het is aan te raden een huisarts te bezoeken als je denkt last te hebben van mastitis. Soms geeft de huisarts antibiotica of een ontstekingsremmend middel mee, maar meestal gaan de klachten vanzelf over.
De klachten zijn, vooral met de genoemde tips rondom borstvoeding, ook al grotendeels door jezelf te verlichten. Niet gelijk een reden om je ernstige zorgen te maken dus.
