Uit Chicago komt bijzonder hoopvol nieuws: een ziekenhuis dat Covid-19-patiënten behandelt met ernstige symptomen met het antivirale geneesmiddel Remdesivir van Gilead Sciences, boekt buitengewoon goeie resultaten. Uit het – overigens nauwlettend gevolgd klinisch onderzoek – blijkt snel herstel van koorts en ademhalingssymptomen en bijna alle patiënten kunnen in minder dan een week worden ontslagen uit het hospitaal.
Remdesivir is een zogenaamde prodrug. Prodrugs zijn inactieve farmaca (lichaamsvreemde stoffen) die in het lichaam worden omgezet in een biologisch actieve stof. In dit geval GS-441524. Sorry dat we even heel technisch worden: GS-441524 is een adenosine-nucleotide-analoog dat virale RNA-polymerase in verwarring brengt en proeflezen ontwijkt door virale exoribonuclease (ExoN), waardoor de productie van virale RNA wordt verminderd. Of, om het heel simpel te stellen, remdesivir ‘verwart’ het virus terwijl het z’n genetisch materiaal kopieert, waardoor het virus niet meer kan worden gereproduceerd.
Het slimme van remdesivir is dat het het virus verstoort, maar niet de menselijke cel, dus het heeft een gericht effect. Remdesivir had al getoond dat het werkt bij SARS en MERS, weliswaar in testen bij dieren. ‘Er is momenteel maar één medicijn waarvan we denken dat het echt effectief is, en dat is Remdesivir’, zei assistent-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie Bruce Aylward op een persconferentie ondertussen bijna twee maanden geleden al.
Uitstekende resultaten
De University of Chicago Medicine rekruteerde 125 mensen met Covid-19 voor twee fase 3 klinische onderzoeken van Gilead. Van die mensen waren er 113 ernstig ziekt door het coronavirus. Alle patiënten werden behandeld met dagelijkse infusies van remdesivir.
‘Het beste nieuws is dat de meeste van onze patiënten al zijn ontslagen, wat geweldig is. We hebben maar twee patiënten niet kunnen redden’, heeft Kathleen Mullane laten weten in een videodiscussie over de proefresultaten met andere faculteitsleden van de Universiteit van Chicago. Mullane is specialist in infectieziekten van de University of Chicago, die toezicht houdt op de remdesivir-onderzoeken voor het ziekenhuis.
Mullane zelf is de eerste om te waarschuwen voor het trekken van te veel conclusies. Door de urgentie van de Covid-19-pandemie zijn een paar regeltjes overgeslagen die normaal gelden om een valabele klinische test te hebben, de belangrijkste daarvan is een gebrek een placebogroep. Desalniettemin: ‘Als we met de behandeling met remdesivir beginnen, zien we koortscurven dalen’, zei ze. ‘Plus: we hebben mensen een dag na het starten van de therapie van ventilatoren zien komen. Dus op dat gebied hebben onze patiënten het over het algemeen heel goed gedaan.’
‘Al na zes dagen uit ziekenhuis’
Ze voegde eraan toe: ‘De meeste van onze patiënten waren er ernstig aan toe en de meesten van hen konden al na zes dagen het ziekenhuis verlaten. Dat zegt ons dat de duur van de therapie niet 10 dagen hoeft te zijn. We hebben er maar heel weinig die 10 moesten blijven, amper drie.’
Gilead voert momenteel de meeste klinische proeven uit met remdesivir in de wereld. Er wordt getest op twee soorten patiënten; in totaal 4.000. 2.400 van hen zijn patiënten met ernstige symptomen in 152 verschillende klinische proeflocaties. Het Covid-19-onderzoek bij patiënten met matige symptomen omvat 1.600 patiënten in gebeurt 169 verschillende centra, ook over de hele wereld. Er worden vijf- en tiendaagse behandelingskuren van remdesivir onderzocht.
Wetenschappelijk gezien zijn alle gegevens die uit die centra komen anekdotisch totdat de volledige proef kan worden geanalyseerd, wat betekent dat resultaten zoals die in Chicago niet mogen worden gebruikt om definitieve conclusies te trekken.
Gilead Sciences al volop aan het produceren gegaan. De medicijnfabrikant heeft zelfs 1,5 miljoen individuele doseringen die voor meer dan 140.000 patiënten kunnen worden gebruikt gratis ter beschikking gesteld voor andere klinische proeven en speciale toegangsprogramma’s.
In de komende maanden verwacht het bedrijf de aanvoer te vergroten ‘naarmate grondstoffen beschikbaar komen’ en heeft het als resultaat een ‘ambitieus doel’ gesteld om tegen oktober genoeg voor meer dan 500.000 behandelingen te kunnen produceren en tegen het einde van dit jaar zou dat zelfs meer dan 1 miljoen moeten zijn.
