In haar nieuwe boek ‘Wat denkt mijn tiener nu echt?’ schetst de Britse journalist Tanith Carey samen met klinisch psycholoog Angharad Rudkin 100 situaties uit het leven van alledag om je tiener beter te begrijpen én te helpen. Wij mogen de volgende vijf weken even veel kwesties uit het boek met jullie delen waarmee je als ouder soms worstelt. Vandaag: communiceren met tieners.
De functies in het brein die helpen bij het beheersen van het vecht- of vluchtinstinct zijn bij tieners nog in ontwikkeling. Vaak schreeuwen ze daardoor meer en zijn ze humeuriger en gevoeliger. Extreme reacties van een tiener kunnen de communicatie belemmeren doordat ze het ouders moeilijker maken om hun kind te geven wat het eigenlijk van hen wil: liefde en begrip.
Je tiener praat misschien minder met je en is mogelijk prikkelbaarder, maar het helpt als je beseft dat hij of zij zich zo gedraagt omdat hij of zij met ingewikkelde emoties leert omgaan en zijn of haar zelfstandigheid wil doen gelden.
Ook al is van de spraakwaterval waar je ooit zo van genoot nog maar een stroompje over, het is cruciaal dat je blijft communiceren. Je tiener moet weten dat je er voor hem of haar bent zolang hij of zij er nog niet volledig aan toe is alles alleen te doen.
Problemen uit de weg ruimen? 10 belangrijke principes
- Kies het goede moment
Let op signalen dat je tiener wil praten: rondhangen, hints dat er op school iets speelt of de vraag rond bedtijd of je kunt helpen iets te zoeken. - Reserveer tijd voor hem
Breng regelmatig samen tijd door, waarin je dingen doet die je tiener leuk vindt. Zo maak je duidelijk dat je graag bij hem of haar bent en van hem of haar houdt. - Luister meer dan dat je praat
Vaak is alleen maar knikken of ‘Dat snap ik’ zeggen al genoeg. Niet wat je zegt, maar eerder wat je niet zegt maakt je tot een goed klankbord. - Bevestig gevoelens
Tieners waarderen het als je probeert te begrijpen hoe ze zich voelen. Al is het moeilijk, accepteer hun gevoelens en benoem ze: ‘Het spijt me dat je je boos/verdrietig voelt.’ - Denk aan je blik
Tieners blijken gelaatsuitdrukkingen doorgaans negatiever te interpreteren. Kijk blij en ontspannen wanneer je met hen praat, anders denken ze misschien dat je kritisch bent. - Vermijd snelle oplossingen
Als je dingen haastig oplost, kan je tiener het idee krijgen dat zijn of haar zorgen onbelangrijk zijn en je ervan af wilt. - Let op je toon
Met schreeuwen activeer je de al gevoelige vecht- of vluchtrelatie bij je tiener, waardoor hij of zij reactiever wordt. Beschimp hem of haar ook niet. Beledigd worden door de belangrijkste mensen in zijn of haar leven kan het zelfbeeld van een tiener aantasten. Maak duidelijk dat je hem of haar niet afkeurt, maar zijn of haar gedrag. - Gebruik ik-zinnen
Zeg niet: ‘Je had ongelijk’, maar: ‘Ik heb het gevoel dat …’ Je tiener voelt zich nauwer met je verbonden als je je gevoelens uit. - Vermijd een preek
Op raad reageert je tiener defensief. Vermoed je dat hij of zij niet durft te praten? Vraag dan: ‘Vind je dat ik vervelend reageer als …’ Bedank je tiener als hij of zij het heeft verteld, dan zijt hij of zij dat je niet oordeelt. - Vat het niet persoonlijk op
Je kunt je door de korte antwoorden van je tiener afgewezen voelen en je ook terugtrekken. Onthoud dat het gezond is dat hij of zij zich van je losmaakt en dat hij of zij nog altijd van je houdt en je waardeert.
Advies per leeftijd
13-14 jaar
Help de woorden te vinden
Veel jonge tieners hebben de woorden nog niet om zich uit te drukken. Gebruik ‘gevoelwoorden’, zodat hij deze oppikt, en vat samen wat hij probeert te zeggen.
Luister naar klachten
Op school houdt je tiener zich constant in. Je hoeft echt alleen maar te luisteren wanneer hij aan het klagen is. Vraag: ‘Wil je hulp of moet je gewoon even je ei kwijt?’
15-16 jaar
Stel vragen anders
Probeer humor: ‘Waar heb je vandaag om moeten lachen?’, of: ‘Als vandaag een emotie was, welke zou dat dan zijn?’
Zoek nieuwe mogelijkheden
Bied je tiener een lift aan, dan kunnen jullie in de auto praten.
17-18 jaar
Beslis samen
Denk samen na over de toekomst. Praat respectvol, niet alsof je tiener nog een kind is.
Gebruik technologie
Als je tiener het huis uit is, stuur hem of haar dan een lief berichtje of een GIF om te laten weten dat je aan hem of haar denkt.
Meer lezen? ‘Wat denkt mijn tiener nu echt?’ van Tanith Carey (Manteau, € 23,50)
