Libido, lust, verlangen of de mate waarin iemand behoefte heeft aan seksualiteit. Het is een onderwerp waar nog steeds een groot taboe op rust. Films doen ons geloven dat we altijd goesting moeten hebben en op internet vind je tal van middeltjes die je zouden helpen om je libido te boosten, maar dat niet doen. Hoe je je libido dan wél een duwtje in de rug kunt geven? Wij vroegen het aan klinisch seksuologe Ulrike De Taeye.
‘Er zijn vier belangrijke factoren die een impact hebben op je seksueel functioneren’, legt Ulrike De Taeye uit. ‘De eerste is je relatie. Wanneer je je partner leert kennen, ben je verliefd en zorgen je hormonen ervoor dat je spontaan zin hebt om te vrijen. In de volgende fase van je relatie neemt die spontane zin af en maakt ze plaats voor responsieve zin. Dat betekent dat zin in seks wordt uitgelokt door iets wat de ander doet. Je knuffelen of kussen, bijvoorbeeld. De kwaliteit van je relatie speelt een belangrijke rol. Zit het goed tussen jou en je partner? Dan is er meer ruimte voor intimiteit en dus ook voor opwinding. Ook de levensfase waarin jullie zich bevinden speelt mee. Hebben jullie kleine kinderen? Dan staat seksualiteit vaak op een lager pitje.’
Beginnen bij het begin
‘De tweede factor? Cultuur. Wat we meekrijgen over seksualiteit en hoe we erover praten, bepaalt ook hoe we er zelf mee omgaan. Heb jij als kind geleerd om over seksualiteit te zwijgen? Dan is het niet verwonderlijk dat je het later moeilijk vindt om over problemen rond seks te praten. Maar helaas kunnen die problemen daardoor ook sneller escaleren. Daarnaast is er een groot verschil tussen mannen en vrouwen. Zowel op fysiek vlak, als op vlak van opvoeding. Jongens leren van kleins af aan hun penis vast te houden om te plassen. Zo raken ze ook sneller vertrouwd met hun geslachtsdeel. Vagina’s zitten wat meer verstopt. Daardoor blijven ze een beetje in de taboesfeer hangen én herkennen vrouwen een gevoel van opwinding vaak niet.’
Gezonde goesting
De derde factor die een grote impact heeft op ons libido, is onze biologie. Een gezond lichaam is een must, legt De Taeye uit: ‘Word je geconfronteerd met een ziekte? Dan interfereert dat op alle domeinen van je leven. Ook op je seksualiteit. Er wordt soms gezegd dat sporten je libido een boost kan geven. Het klopt inderdaad dat je kort na het sporten een toename van testosteron krijgt, en dus ook meer zin in seks. Bovendien geeft regelmatig sporten je zelfbeeld een duwtje in de rug, wat dan weer helpt om de zin in seks op psychisch vlak aan te wakkeren. Let wel op met overmatig sporten. Uit onderzoek blijkt dat de zin in seks daardoor op langere termijn afneemt. Zoek dus de juiste balans.’
Het mentale aspect
‘Ten slotte speelt ook onze mentale gezondheid een belangrijke rol. Wanneer je lichamelijk een erotische prikkel krijgt, wordt die opgepikt door je zenuwstelsel. Je zenuwstelsel stuurt de prikkel door naar je hersenen, waar hij verwerkt wordt. Onze hersenen kunnen die erotische prikkel versterken, maar ook afremmen. Hoe we denken, ons lichaamsbeeld, onze verwachtingen en angsten … hebben allemaal een invloed op dat proces.’
t Zijn de hormonen
Dat je niet altijd even veel zin hebt in seks, is niet meer dan normaal. Bij vrouwen speelt onder andere de menstruatiecyclus een belangrijke rol. ‘Als we naar een cyclus kijken zonder anticonceptiemiddelen zijn er een aantal hormonen die fluctueren. De eerste twee weken van onze cyclus, in de aanloop naar de ovulatie, nemen de oestrogenen sterk toe. Op het moment van de eisprong pieken ze zelfs. Dat is ook vaak het moment waarop vrouwen veel meer spontane zin hebben. De natuur heeft het dus slim geregeld, want zo ben je tijdens je meest vruchtbare momenten ook het meest opgewonden. Na de eisprong daalt het oestrogeen en vlakt de seksuele zin weer af. Heel kort voor de menstruatie nemen de oestrogenen opnieuw toe. Bij mannen is de testosteronproductie er altijd, we zien enkel dat die vanaf de leeftijd van 60 jaar wat sneller afneemt. Zij zijn dus niet onderhevig aan een cyclus, wat niet wilt zeggen dat hun zin altijd dezelfde is. Stress op het werk, hun zelfbeeld of problemen met hun partner spelen ook bij hen een hele grote rol.’
Hoe zit het met de pil?
‘Er is tegenwoordig ook veel te doen rond de invloed van de pil op ons libido. De resultaten van studies verschillen sterk, maar wat ik wel consistent terugvind is dat de natuurlijke afwisseling van hormonen voor een stuk wegvalt wanneer je de pil neemt. De pil regelt onze menstruatie en heeft dus een invloed op onze hormonale schommelingen. Dat kan verklaren waarom vrouwen die de pil nemen een lager libido hebben.’
Feiten en fabels
‘Je vindt gigantische lijsten met voedingsmiddelen die je meer zin zouden doen krijgen om te vrijen. Ga daar altijd nuchter mee om. Oesters zouden je libido verhogen omdat ze veel zink bevatten. Zink verhoogt inderdaad de hoeveelheid testosteron, wat een positief effect heeft op je libido, maar het is zéker niet de enige factor. Ik relativeer die voedingsmiddelen dus altijd. Kan het kwaad om oesters, chocolade of kaviaar te eten? Nee. Maar ze gaan het verschil ook niet maken.’
En wat dan met een glaasje wijn? ‘Alcohol neemt onze remmingen weg. Vrouwen die seksuele pijn ervaren, geven soms aan dat het met een glas wijn makkelijker gaat. Dat betekent echter niet dat je na één of meerdere glazen wijn een kwalitatieve vrijpartij zult hebben. Te veel alcohol zorgt voor erectiestoornissen en werkt seks dus net tegen. Ik zou nooit aanraden om wijn te drinken om je seksuele remmingen weg te nemen. Na verloop van tijd kom je toch bedrogen uit.’
Communicatie is key
Ook als de frequentie van seks onder druk komt te staan, hoef je niet per se te panikeren, sust De Taeye. ‘Een goed koppel zou twee tot drie keer per week moeten vrijen. Enkele jaren geleden werd dat onderzocht en bleek die frequentie toch niet helemaal te kloppen. Een sekspauze in een relatie is normaal en je moet je niet onmiddellijk zorgen maken als je een periode minder vaak vrijt. Het is wél belangrijk om in dat geval te kijken of de connectie tussen jou en je partner nog goed zit. Koop je als jong koppel een huis, krijg je een baby of heb je een drukke agenda? Dan is het logisch dat seks wat lager op de prioriteitenlijst komt te staan. Zo lang jij en je partner tevreden zijn en op dezelfde golflengte zitten, is er niet echt een probleem.’
‘Vraag jullie samen af of er nog ruimte is voor responsieve zin. Kunnen jullie seks terug op de agenda zetten? En wat heb je nodig om zin te krijgen in intimiteit? Vinden jullie elkaar nog aantrekkelijk? Is er nog ruimte voor vernieuwing? Wat zijn jullie fantasieën? Door daarover na te denken en te praten, vertalen jullie seks naar iets wat voor beiden oké is. Als een van beide partners aangeeft dat seks niet meer hoeft, moet je samen bekijken hoe dat komt. Heeft het te maken met zijn of haar zelfbeeld? Zijn er relatieproblemen? Wordt de partner in kwestie in beslag genomen door andere zaken? Het is belangrijk om dat goed te begrijpen.’
Professionele hulp
‘We zijn tegenwoordig meer open over seks en stellen gemakkelijker vragen. De stap naar een seksuoloog blijft echter een drempel. Ga op zoek naar informatie. Er circuleert heel veel op het internet, maar weet dat die info niet altijd klopt. Zit je met vragen of twijfels over seksualiteit? Of maak je je zorgen over te veel of te weinig zin in seks? Dan is het een goed idee om een seksuoloog te contacteren. Je moet daarvoor nog niet in een problematische situatie zitten. Seks lijkt iets heel eenvoudig, maar dat is het niet altijd.’
Wat te doen bij een te hoog libido?
Ook een te hoog libido kan voor problemen zorgen in een relatie. ‘Bij te veel zin vind ik het altijd belangrijk om goed uit te klaren wat dat precies betekent’, aldus De Taeye. ‘Vaak is het de andere partner die aangeeft dat het te veel is. Maar gaat het misschien eerder over een verschil tussen beiden? Te veel zin wil voor mij zeggen dat iemand het gevoel heeft niet meer te kunnen functioneren zonder seks of porno. Dan krijgt seks een heel dwingend karakter en verdwijnt het plezierige aspect voor een stuk. In dat geval kijken we eerst of er een medische context is.’
‘Bij de ziekte van Parkinson kan hyperseksualiteit voorkomen en is het belangrijk om met de behandelende arts te kijken wat het aandeel van de medicatie is en hoe we het probleem kunnen oplossen. Daarnaast kunnen we bij een te hoog libido ook kijken of er een onderliggende psychische component is. Waar komt dat hoge libido vandaan? En hoe kunnen we het begrijpen? Het kan geen kwaad om naast een seksuoloog ook een psycholoog te raadplegen.’
