Stress kan je bloed door je lichaam laten razen en je een constant opgejaagd gevoel bezorgen. Veel mensen denken dan ook dat je door blootstelling aan stress lichaamsgewicht gaat verliezen. Niets is echter minder waar want stress zal je juist eerder dik maken. Als je blootgesteld wordt aan stress dan ben je immers eerder geneigd om je gezonde voornemens te laten varen. Dat heeft een onderzoek van de universiteit van Zurich aan weten te tonen.
Wetenschappelijk onderzoek naar stress als dikmaker
Wetenschappers onderwierpen hebben namelijk een groep proefpersonen aan een test onderworpen om de invloed die stress uitoefent op gedragspatroon vast te kunnen stellen. Voor deze test werd een groep mensen geselecteerd die allemaal al bezig waren met het reguleren van hun lichaamsgewicht. Aan deze groep werd gevraagd om een hand drie minuten lang in ijskoud water te houden. Vervolgens kregen de proefpersonen een snack voorgeschoteld. Ze mochten kiezen uit een aantal ongezonde lekkernijen, zoals cake en donuts, of een aantal gezonde alternatieven, zoals bananen of een portie rauwkost. Hoewel hen werd verteld dat ze bij voorkeur een gezonde snack kozen, waren de proefpersonen vrij om elke gewenste keuze te maken.
Smaak boven gezondheid
Van de 29 proefpersonen die deelnamen aan het onderzoek koos vrijwel iedereen voor een ongezonde snack. Smaak stond hierbij duidelijk boven gezondheid. Bovendien bleek uit gemaakte hersenscans van de proefpersonen dat de stresssituatie er de oorzaak was van een verandering in de hersenenpatronen die verband houden met het verlies van de zelfcontrole. De onderzoekers concludeerden dan ook dat zelfs milde stressgevallen al een zekere invloed kunnen hebben op het in de hand houden van je zelf. Door jezelf bij stress te belonen, kunnen er, aldus de onderzoekers, de scherpste kantjes van de situatie af worden gevlakt.
Stressfactoren
Niemand zit echter te wachten op ongezonde vetophopingen op de buik. Om die reden is het zaak om dikmakende stress te voorkomen en zogenaamde stressfactoren geen kans te geven. Bepaalde stressfactoren, zoals een irritante collega, of een vriend(in) die aan je hoofd loopt te zagen om niets, zullen er immers voor zorgen dat er bepaalde signalen aan je hypothalamus af worden gegeven. Dit deel van je hersenen zal direct reageren op stress door het zogenaamde corticotropin-releasing hormoon (CRH) af te scheiden. Dit hormoon zal zich op zijn beurt via haarvaatjes verplaatsen naar je hypofyse.
De hypofyse is de hormonale schakel tussen je centrale zenuwstelsel en de endocriene klieren in je lichaam. Als reactie op de CHR zal je hypofyse het adrenoccorticotroop hormoon (ACTH) vrij gaan geven.
Je adrenalineklier zal vervolgens weer op ACTH reageren door een tweetal stresshormonen door je bloedbaan te stromen, te weten: epinefrine (ook bekend als adrenaline) en cortisol. Adrenaline zal je lichaam in een zogenaamde vecht-of-vlucht-modus plaatsen waardoor je hart- en polsslag snel zullen stijgen om op die manier je spieren en organen van extra bloed te kunnen voorzien. Je luchtwegen zullen zich openzetten om zo meer zuurstof op te kunnen nemen als voeding voor je hersenen. Ook zorgt extra zuurstof ervoor dat je extra alert wordt.
Bloedvaten vernauwen zodat we in geval van verwonding minder bloeden.
Zowel cortisol als adrenaline zal vetten en suikers aan je bloedbaan afgeven zodat je extra energie krijgt om, in een noodgeval, stressfactoren te elimineren. Als je te maken hebt met een kort durende stressperiode zal dit dan ook uitstekend werken, bijvoorbeeld wanneer je een kwaadaardige hond van je af dient te schudden tijdens een wandeling.
Cortisol kan echter ook je lichaamscellen een teken geven om zoveel mogelijk vet op te slaan en de energieverbranding verhinderen. Dit gebeurt op het ogenblik dat je cortisolspiegel hoog blijft door langdurige mentale stress, bijvoorbeeld door een vervelende echtscheiding of een lastige baas. Een cortisolspiegel die chronisch verstoord is, zal het systeem verstoren waar je lichaam je metabolisme mee onder controle houdt. Als gevolg hiervan zal er een afbraak van spiermassa plaats gaan vinden, je bloedsuikerspiegel gaan stijgen, je eetlust toenemen en zul je dus dikker worden.
Ophoping van vetten
Het meest erge van de verstoring van je metabolisme is echter dat het vet de neiging heeft om zich in je buikstreek en aan de binnenzijde van je bloedvaten op te hopen. Het vet dat dieper is gelegen, en dus achter de buikspieren zit, heeft bovendien meer receptoren voor cortisol dan het lichaamsvet dat zich vlak onder je huid bevindt. Om die reden is het dieper gelegen buikvet ook nog eens lastiger kwijt te raken.
