In afwachting van een vaccin, zou natuurlijke groepsimmuniteit de verspreiding van het coronavirus kunnen indammen. Bijvoorbeeld door scholen al vroeger te openen, waardoor je de minst kwetsbare groep – kinderen – gecontroleerd blootstelt aan het virus.
Wanneer voldoende mensen in de bevolking immuniteit hebben opgebouwd tegen een virus, spreek je over groepsimmuniteit. Dat wil zeggen dat het virus niet meer genoeg gastheren zal vinden om zich in te nestelen en de epidemie uiteindelijk uitdooft. Je kan die im- muniteit op twee manieren opbou- wen: via een vaccins of door zelf ziek te worden. Het coronavirus is nieuw, waardoor nog niemand antistoffen heeft aangemaakt. Een vaccin is er ook nog niet. Een ‘natuurlijke’ manier om voldoende weerstand te krijgen binnen de bevolking, is dan door het virus gecontroleerd te laten rondgaan bij mensen die niet tot de risicogroepen behoren. Zij zouden dan kunnen herstellen en zo immuniteit opbouwen, waardoor de kans dat het virus zich verder ver- spreid bij kwetsbare groepen kleiner maakt.
Wanneer je die immuniteit bereikt voor een specifiek virus, heeft alles te maken met het basaal reproductiegetal ervan, een term uit de epidemiologie die door ‘R0’ wordt aangeduid. Volgens de meest recente gegevens van de Wereldge- zondheidsorganisatie is de R0 voor het coronavirus twee à tweeënhalf, wat wil zeggen dat een ziek persoon er twee tot drie kan besmetten. Ter vergelijking: bij mazelen besmet één persoon zo’n twaalf à achttien personen. Dat komt omdat het zeer besmettelijke mazelenvirus via de lucht vanop twintig meter kan worden overgedragen – waar de schatting voor corona op anderhalve meter ligt.
Op basis van dat reproductiegetal kan je met een epidemiologische formule berekenen hoeveel pro- cent van de mensen immuun moet zijn om de rest van de bevolking te beschermen, die zogenaamde groepsimmuniteit. Voor corona ligt dat getal op 60 à 70 procent van de bevolking. Voor mazelen is dat 95 procent.
Het beste van twee werelden
Onder meer Zweden, en aanvan- kelijk ook het Verenigd Koninkrijk en Nederland, trekken in hun land actief de kaart van deze strategie. Het Scandinavische land is op het moment van schrijven nog steeds niet in lockdown. In België gelden wel strikte maatregelen over het beperken van verplaatsingen en afstand houden. Door op termijn die regels licht te versoepelen en het virus mondjesmaat te laten ver- spreiden in bepaalde groepen, zou groepsimmuniteit kunnen worden opgebouwd zonder de ziekenhuizen te overbelasten. Marc Van Ranst pleitte er daarom in eerste instantie voor om scholen niet te sluiten en die immuniteit via kinderen op te bouwen – omdat zij minder kwets- baar lijken te zijn voor het virus. De scholen nu als eerste opnieuw ope- nen is daarom ook een denkpiste.
Volgens onze Belgische experts is het belangrijk om de huidige strikte maatregelen nog enkele weken vol te houden, en dan de aanpak geleidelijk te versoepelen. Zo kan de epidemie op een gecontroleerde manier verspreid raken, waarbij je de voordelen van zowel een gedeel- telijke lockdown als het zachtjes opbouwen van groepsimmuniteit combineert.
