In het verleden werd algemeen aangenomen dat (zware) gewichten optillen of dragen nefast was voor de rug. In zijn nieuwe boek De rug: een gezonde kijk op rugpijn ontkracht professor en doctor Lieven Danneels die mythe echter. Volgens hem mag je immers gerust zware lasten tillen, alleen moet je er goed op letten hoe je dat precies aanpakt.
‘De zienswijze dat zware gewichten optillen of dragen nefast was voor de rug leidde onder andere tot de mythe van de zware boekentas’, aldus prof. dr. Lieven Danneels in De rug: een gezonde kijk op rugpijn. ‘Die boekentas zou een belangrijke oorzaak zijn van lage rugpijn bij de schoolgaande jeugd, omdat ze elke dag te veel boeken en mappen moeten meezeulen. Vooral in populaire media werd dan ook vaak beweerd dat de ‘ideale’ boekentas niet zwaarder is dan tien procent van het lichaamsgewicht. Recent onderzoek heeft echter aangetoond dat er geen enkele correlatie bestaat tussen een zware boekentas en rugklachten bij jongeren; in het algemeen gaat men er nu zelfs van uit dat het net góéd is om de rug af en toe flink aan het werk te zetten.’
Overmoed is nooit goed
‘Uiteraard moet dat op een verstandige manier gebeuren. Uit het niets eventjes een zak zand van vijftig kilogram optillen, dat is om problemen vragen. Wanneer de rug echter geleidelijk aan wordt voorbereid.
op een hogere belasting, komt dat zijn belastbaarheid ontegensprekelijk ten goede. We hoeven niet bang te zijn: een rug verslijt niet sneller als we hem regelmatig wat intensiever gebruiken – integendeel zelfs.
‘Rugvriendelijk’ en ‘rugsparend’ zijn niet noodzakelijk synoniemen! Dat wil echter niet zeggen dat we zomaar kunnen doen wat we willen. Als we van plan zijn een iets zwaardere last op te tillen – van ongeveer 25 kilogram, bijvoorbeeld – moeten we onze houding ook aanpassen aan die opdracht. De benen stijf houden en diep vooroverbukken is nooit een goed idee; veel beter is om met rechte rug door de knieën te gaan. Heel wat rugletsels vinden trouwens hun oorsprong in overmoed: als een last te zwaar blijkt, mogen we niet te trots zijn om hulp in te roepen. Toch krampachtig proberen om het alleen klaar te spelen, kan letsels veroorzaken, want zeer weinig mensen zijn gebouwd om écht zware gewichten op te heffen. Alledaagse dingen die we zonder te forceren kunnen tillen – zoals de boodschappen uit de auto halen en de trap op dragen – zouden echter geen probleem mogen vormen. Meer nog: het verdient zelfs aanbeveling om de rug regelmatig op die manier te doen werken.’
Richtlijnen
Om letsels op de werkvloer te voorkomen formuleerde het Amerikaanse National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) een aantal richtlijnen – die echter ook in het dagelijkse leven kunnen worden toegepast. Ze gaan uit van een te tillen maximumgewicht van
23 kilogram, in ‘optimale omstandigheden’:
• de last moet zich dicht bij het lichaam bevinden, en met twee
handen getild worden;
• bij het optillen bevindt het gewicht zich best op een hoogte van
ongeveer 0,75 meter;
• de verticale verplaatsingsafstand van de last mag niet meer zijn
dan 0,25 meter;
• de romp mag bij het tillen niet gedraaid zijn.
De internationale veiligheidsnorm ISO 11228-1 omtrent het manueel hanteren van lasten wijkt daar lichtjes van af en vermeldt 25 kilogram als maximum – of minder, in functie van het aantal uit te voeren
handelingen per minuut. Ook de Europese en Belgische wetgevingen schrijven die norm voor.
Meer lezen? De rug: een gezonde kijk op rugpijn van prof. dr. Lieven Danneels (Borgerhoff & Lamberigts, € 22,99)