Bloedarmoede en een tekort aan ijzer in je lichaam worden in het dagelijks leven dikwijls op één hoop gegooid. Dit is echter onterecht, al is een tekort aan ijzer wel de meest voorkomende oorzaak, er zijn nog een aantal andere oorzaken die eveneens tot bloedarmoede kunnen leiden.
Wat is bloedarmoede?
Bloedarmoede (in de medische wereld ook vaak anemie genoemd) is feitelijk een gebrek aan rode bloedkleurstof (hemoglobine) in je bloed. De stof hemoglobine is verantwoordelijk voor de opname van zuurstof in je longen en het transport ervan naar alle cellen in de weefsels en organen van je lichaam. Indien er sprake is van bloedarmoede dan kan er een geringere hoeveelheid zuurstof getransporteerd worden en kunnen je weefsels en organen als gevolg daarvan hun werk niet meer optimaal doen. De hemoglobineconcentratie in je bloed kan aan de hand van een bloedmonster worden bepaald.
Er kan worden gesproken van bloedarmoede op het moment dat bij een man de uitslag lager is dan 8,6 mmol/l en bij vrouwen lager dan 7,4 mmol/l bedraagt. Tot aan hun puberteit hebben kinderen een lager hemoglobinegehalte (een hemoglobinewaarde van 7,0 mmol/l is voor dan normaal) Voor baby’s hoeft deze waarde zelfs maar 6,5 mmol/l te zijn.
Symptomen van bloedarmoede
Nog altijd denken een heleboel mensen dat wanneer iemand bleek ziet er ook vaak sprake is van bloedarmoede. In de praktijk blijkt dit gelukkig maar sporadisch het geval te zijn. Pas op het moment dat je aan een extreme vorm van bloedarmoede lijdt (waarbij het hemoglobinegehalte tot 60% van de normale waarde gedaald is), zul je er bleek uit gaan zien. Dit is echter een ander verhaal als je acuut te maken krijgt met veel bloedverlies, zoals bij een ongeval of een hevige bloeding. Voordat je echter bleek gaat zien als gevolg van bloedarmoede is er eerst een periode met allerlei andere klachten aan voorafgegaan.
Typische symptomen van bloedarmoede zijn:
- Vermoeidheid,
- Zwakte,
- Duizeligheid,
- Hartkloppingen,
- Kortademigheid (vooral bij fysieke inspanning),
- Sneller dan normaal zweten,
- Oorsuizingen
- Hoofdpijn
In sommige gevallen kan geelzucht, dus het ontstaan van een gelige verkleuring van het oogwit en/of de huid, een teken zijn van bloedarmoede. Bij personen die al op een gevorderde leeftijd zijn kunnen zelfs klachten, die gelijkenis vertonen met die van hartproblemen, zoals pijn op de borst optreden. Ook kunnen ouderen door bloedarmoede te maken krijgen met klachten zoals verminderd mentaal functioneren, of verward zijn.
Hoe ontstaat bloedarmoede?
Er kunnen een heleboel oorzaken aan worden gevoerd voor het ontstaan van bloedarmoede. In de regel zijn deze oorzaken echter in twee groepen onder te verdelen:
- Het bloedverlies gaat sneller dan de bloedaanmaak (bijvoorbeeld bij een hevige bloeding of bij een hevige menstruatie)
- De bloedproductie is te gering, zoals bij een ijzertekort in de voeding of storing in de werking van de bloedvormende organen
Natuurlijk kan er ook sprake zijn van een combinatie van deze twee oorzaken.
Bloed is opgebouwd uit:
- Rode bloedcellen: hemoglobine (rode bloedkleurstof)
- Witte bloedcellen: afweerstoffen tegen ziekteverwekkers
- Bloedplaatjes: betrokken bij de bloedstolling
- Bloedplasme: in dit vocht drijven alle bloedcellen
Je nier zal als een reactie op een verlies van bloedbloedverlies vocht vasthouden, ongeacht of dit veel of weinig bloedverlies is en of dit chronisch dan wel acuut gebeurt. Op die manier zal de hoeveelheid vocht in je bloed snel weer op een normaal peil gebracht worden. Je bloed zal dan echter wel verdund zijn omdat de productie van nieuwe bloedcellen aanzienlijk trager verloopt. Je beenmerg zal vervolgens in hoog tempo meer bloedcellen aan gaan maken om het tekort te compenseren. Pas na een bepaalde tijd zal je bloedverlies weer volledig zijn aangevuld.
Bloedarmoede zal optreden zodra:
- er niet genoeg bouwstoffen voor bloed voor handen zijn
- de productie van bloed om andere redenen verstoord is geraakt,
- het verlies van bloed sneller gaat dan de aanmaak ervan.
In regel zal er echter sprake zijn van een sluipend proces. Er zijn uiteenlopende oorzaken bekend waardoor de bloedproductie achterblijft bij het bloedverlies of bloedafbraak. De oorzaak van de bloedarmoede zal uiteraard een bepalende factor zijn voor het verloop.
