Het grootste aantal micro-organismen bevindt zich in ons darmkanaal. Allerlei fysiologische processen, zoals vetopslag, het afbreken van voedingsmiddelen, en het opbouwen van weerstand tegen pathogenen, staan onder invloed van onze darmmicrobiota. Het is dus erg belangrijk om je darmen goed te verzorgen. Maar hoe zit dat dan wanneer we ouder worden? Hoe kunnen we onze darmen op latere leeftijd nog zo jong en gezond mogelijk houden?
Onze darmmicrobiota zijn erg belangrijk om verschillende fysiologische processen goed te laten verlopen. ‘Of onze darmmicrobiota in een gezonde staat verkeren, hangt af van de samenstelling ervan’, zegt Olaf Larsen, Senior Manager Science bij Yakult en Assistent Professor aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, in een webinar van Yakult. ‘In een gezonde staat zijn de cellen van de darmepitheel goed verbonden, waardoor er geen lekkage kan zijn van de darminhoud naar het lichaam of andersom. Microbiota spelen een grote rol in het samenhouden van die cellen. In een niet-gezonde staat, wanneer er geen of weinig microbiota aanwezig zijn, zijn die cellen niet goed verbonden met elkaar. Er kunnen dan pathogenen van buiten het darmkanaal de darm binnendringen. Dit zorg voor vervelende klachten, zoals ontstekingen en diarree.’
Verstoord evenwicht
‘Wanneer de samenstelling van de darmmicrobiota verstoord is, kan dat leiden tot verschillende kwaaltjes, zoals stress, depressie, allergie, diabetes en obesitas. Antibioticum is een grote boosdoener voor de darmmicrobiota, omdat het niet enkel de schadelijk bacteriën doodt, maar ook de goede bacteriën, waaronder de darmmicrobiota. Te veel antibiotica, vooral op een jonge leeftijd, kan dus blijvende schade voor je gezondheid veroorzaken.’
‘In een gezond lichaam zijn de goede en slechte bacteriën in evenwicht. Wanneer je extreme stress ondervindt, slechte medicatie gebruikt, of een slecht dieet volgt, wordt dit evenwicht verstoord en ontstaat een ontstekingsreactie. Wanneer we ouder worden treedt die verstoring, ook wel dysbiose genoemd, vanzelf op. Het komt erop neer dat er dan meer slechte bacteriën dan goede bacteriën in onze darmen zitten. Daardoor neemt de diversiteit van onze darmmicrobiota af wanneer we ouder worden, waardoor ook de robuustheid ervan zal afnemen.’
Orale microbiota
‘Onze mond staat nauw in contact met onze darmen. Orale microbiota worden beïnvloed door de plaats in de mond waar ze zich bevinden, maar ook door factoren zoals een eventueel dieet of veroudering. Net zoals in onze darmen neemt de diversiteit en robuustheid van de orale microbiota af wanneer je ouder wordt. Een dysbiose of verstoring kan dan leiden tot ziektes zoals orale kankers, parodontitis, diabetes, of Alzheimer.’
‘Wanneer ons lichaam in goede staat verkeert is er weinig passage mogelijk van microbiota tussen onze darmen en mond. Dit komt omdat er een groot aantal barrières tussen de twee kanalen is opgesteld. Wanneer we ouder worden zullen sommige barrières wegvallen of afzwakken. Er is meer dan meer passage van orale microbiota naar darmen, of van darmmicrobiota naar mond, wat vervelende ziektes met zich meebrengt.’
Probiotica
De afzwakking van onze darmen is dus een natuurlijk proces dat zich meestal automatisch in gang zet wanneer we ouder worden. Gelukkig bestaan er middeltjes om dat afzwakkingsproces tegen te gaan. Probiotica kunnen helpen om je darmen beter te onderhouden. Deze goede bacteriën vullen de lege ruimtes tussen de cellen van je darmepitheel op, wat lekkage van en naar de darmen beperkt.
Let wel op: ‘Over het algemeen, als we alle studies bekijken, is er geen effect van probiotica op de darmen. Het effect is er dus soms wel, maar zeker niet altijd. Het is daarom belangrijk om altijd na te gaan welk specifiek probioticum geschikt is voor jouw probleem’, zegt Larsen.
Kun je probiotica voor je darmen nemen in combinatie met antibiotica? Dat kan! ‘Antibiotica hebben geen invloed op probiotica, en maken de goede bacteriën dus niet dood.’
Onder het motto beter voorkomen dan genezen geeft Olaf Larsen nog een andere tip mee: ‘Wil je voorkomen dat je darmmicrobiota afzwakken, dan moet je nauw in contact blijven met je omgeving. We moeten microbiota blijven uitwisselen met andere stoffen en organismen die ook microbiota bevatten, zoals water, lucht, planten, dieren, en mensen.’
