Wist je dat jaarlijks tientallen mensen in ons land overlijden nadat zich ze verslikken? Het kan zomaar gebeuren dat ook jij eens te maken krijgt met een situatie waarin iemand zich verslikt. In dat geval kun je het Heimlich maneuver toepassen om een leven te redden of om invaliditeit te voorkomen. Wees een held door het Heimlich maneuver uit te voeren en bereid je met dit artikel voor hoe en wanneer je de greep uitoefent.

Het Heimlich maneuver toepassen: wanneer wel en niet?

Je moet niet bang zijn om het Heimlich maneuver te gebruiken. Wees wel rustig en alert als iemand dreigt te verstikken. Er zijn een aantal situaties waarin je het Heimlich maneuver niet mag toepassen. In de volgende situaties pas je de greep niet toe:

• het Heimlich maneuver pas je niet toe als het slachtoffer nog kan hoesten, ademen of spreken;
• je mag het Heimlich maneuver niet uitvoeren als het slachtoffer een kind is van jonger dan één jaar;
• bij zwangere vrouwen mag je nooit je de greep toepassen.

Checklist: voordat je bij verslikken overgaat op het Heimlich maneuver

Het Heimlich maneuver is het laatste redmiddel bij verslikken. Zolang iemand nog bij bewustzijn is, kan iemand het obstakel nog ophoesten. Door het Heimlich maneuver op dat moment toe te passen, kun je onnodig schade aan het slachtoffer aanrichten. Controleer bij het slachtoffer op het volgende voordat je actie onderneemt:

• het slachtoffer kan niet hoesten, spreken of ademen;
• hij of zij vertoont tekenen van angst of paniek;
• is bij verminderd bewustzijn of dreigt bewusteloos te raken;
• er is bij het slachtoffer sprake van een blauwe of paarse huidskleur.

Voordat je het Heimlich maneuver voer je eerst vijf rugslagen uit

Het is niet noodzakelijk om direct over te gaan tot het Heimlich maneuver. Als je hebt vastgesteld dat er een levensbedreigende situatie dreigt, dan voer je eerst vijf rugslagen uit voordat je het Heimlich maneuver toepast en houd je rekening met het volgende:

• Voordat je überhaupt overgaat tot het Heimlick maneuver stel je het slachtoffer gerust;
• Roep om hulp, bel 112 en zet de luidspreker van je smartphone aan;
• Je legt één hand op de borst en met de andere hand op de rug duw je het slachtoffer naar voren;
• Houd de ene hand op de borst en sla met de andere hand vijfmaal krachtig tussen de schouderbladeren;
• Wanneer het slachtoffer het obstakel uitspuugt stop je met slaan.

Pas de Heimlich maneuver op de correcte wijze toe

Hebben de slagen op de rug niet geholpen? Alleen dan pas mag je het Heimlich maneuver toepassen. Hoewel er sprake is van een situatie van paniek, is het belangrijk om kalm te blijven en de controle te behouden. Blijf rustig en volg de volgende aanwijzingen op om het Heimlich maneuver correct toe te passen:

• controleer of er hulp onderweg is, vraag de medewerker van 1-1-2 om aanwijzingen als je de greep niet meer weet en bij een weggevallen verbinding, vraag je een ander opnieuw de alarmlijn te bellen;
• laat het slachtoffer staan of zet het slachtoffer op een stoel en plaats in het laatste geval één van je knieën stevig tegen de rug of rugleuning;
• maak van je sterkste hand een vuist, zorg dat je duim tussen je vingers zit en vouw je zwakke hand om de sterke hand;
• verzeker je ervan dat je handen zich halverwege de navel en het borstbeen bevinden;
• trek zelfverzekerd je vuist omhoog en maak maximaal vijfmaal een krachtige, snelle en scheppende beweging totdat het object uit de luchtwegen schiet.

Heimlich maneuver bij baby’s

Heb je schrik om dit toe te passen bij een (pasgeboren) baby? Nochtans is het ook de correcte methode om je baby te helpen wanneer het zich verslikt heeft.

Deze video van het Rode Kruis toont je de juiste methode.

Belangrijke aandachtspunten bij het Heimlich maneuver

Je mag nooit meer dan vijf storen achter elkaar geven. Indien het Heimlich maneuver na vijf stoten niet werkt, ga je opnieuw over op vijf rugslagen voordat je opnieuw begint aan vijf nieuwe buikstoten. Is het slachtoffer zijn of haar bewustzijn verloren? Leg het slachtoffer op de grond en ga over op reanimatie. Bij het verlies van bewustzijn worden spieren slapper. Voordat je overgaat tot borstcompressie, probeer je daarom eerst nog het object met je vingers uit de luchtwegen te lepelen.

Let op: heb je succesvol het Heimlich maneuver toegepast en ben je in de paniek of haast vergeten te bellen met de alarmlijn? Je belt alsnog 1-1-2 omdat de Heimlich maneuver interne schade aangebracht kan hebben. Een bezoek aan de arts is daarom altijd noodzakelijk.

Bij zwangere vrouwen geef je borststoten

Om de baby te beschermen mag je nooit het Heimlich maneuver bij zwangere vrouwen toepassen. In plaats van buikstoten geef je borststoten bij een zwangere vrouw. Deze methode voer je op volgende wijze uit op het slachtoffer:

• Zorg dat je achter haar staat;
• Plaats je armen onder haar oksels;
• Maak met je sterke hand een vuist, met je duim onder je vingers, leg deze net boven de onderste ribben op het onderste helft van het borstbeen;
• Pak met je zwakke hand je vuist vast en trek deze recht en krachtig naar je toe;
• Voer deze handeling maximaal vijfmaal uit totdat het slachtoffer het object uitspuugt.