Iedereen slaapt wel eens slecht, maar sommige mensen hebben er toch meer last van dan anderen. Ben jij iemand die vaak moeite heeft met inslapen, lang wakker blijft, te vroeg wakker wordt of niet meer kan inslapen? Dan lijd jij misschien wel aan slapeloosheid, één van de vaakst voorkomende slaapstoornissen.
Een belangrijke eerste stap in het behandelen van een slaapstoornis zoals slapeloosheid is het achterhalen van de concrete oorzaak van jouw slaapproblemen. In dit artikel zetten we de vaakst voorkomende oorzaken van slapeloosheid op een rij.
Wil je meer weten over slaapproblemen en slapeloosheid? Beluister dan zeker de nieuwe aflevering van onze podcast ‘On-gezouten’. In deze aflevering nemen we samen met onder andere neurologe Inge Declercq het onderwerp onder de loep.
Symptomen slapeloosheid
Wanneer kunnen we nu eigenlijk spreken van slapeloosheid? Deze slaapstoornis, die meerdere mogelijke oorzaken heeft, gaat gepaard met een aantal kenmerkende symptomen. De belangrijkste zijn:
- Moeilijk in slaap vallen
- Vaak midden in de nacht wakker worden (en dan moeilijk doorslapen)
- Vroeg wakker woorden ‘s ochtends in de ochtend
- Vermoeid, niet uitgeslapen opstaan
- Algemene vermoeidheid of in slaap vallen overdag
- Minder goede stemming: prikkelbaar, somber
- Aandacht, geheugen -en concentratieproblemen
- Gemiddeld korter dan 5 uur per nacht slapen
We maken een onderscheid tussen kortdurende of acute slapeloosheid (minder dan drie weken) en langdurende of chronische slapeloosheid (langer dan drie weken).
Lichamelijke oorzaken slapeloosheid
Chronische pijn
Veel mensen met chronische pijn hebben ook last van slaapproblemen. De kwaliteit van hun slaap vermindert door de pijn of het onaangename gevoel dat gepaard gaat met hun aandoening.
Rusteloze benen (restless legs)
Bij het restless legs syndroom heb je een onweerstaanbare drang om bepaalde spieren te bewegen, typisch wanneer de spieren zich ontspannen. Vaak gaat het om de been- of armspieren, maar andere spiergroepen komen ook voor.
Het restless legs syndroom kan een zware impact hebben op de slaap. De klachten zijn ’s avonds of ’s nachts erger dan overdag, waardoor een patiënt vaak herhaaldelijk uit bed moet komen om de spieren te bewegen. Hierdoor wordt de slaap steeds maar uitgesteld of onderbroken, met als gevolg zware vermoeidheid overdag.
Slaapapneu
Ben jij een slechte slaper én snurk je? Dan lijd je misschien aan slaapapneu. Dat is een aandoening waarbij je gedurende de nacht een aantal keer stopt met ademen. Als zo’n ademstilstand te lang aanhoudt (en het zuurstofgehalte in het bloed afneemt), geven de hersenen een signaal aan het lichaam om wakker te worden. Je wordt dan met een schok wakker. Dit kan meerdere keren per nacht voorkomen, waardoor slaapapneu de slaap ernstig kan verstoren.
Andere lichamelijke oorzaken
Ook spijsverteringsproblemen, astma, hartfalen, prostaat- en menopauzesymptomen, een slecht werkende schildklier en diabetes kunnen de slaap beïnvloeden.
Niet-lichamelijke oorzaken slapeloosheid
Slechte slaaphygiëne
Jouw slaaphygiëne heeft in de eerste plaats te maken met je slaapomgeving en slaapgewoonten. Een slechte slaaphygiëne wordt gekenmerkt door:
- Geen vaste bedtijd
- Dranken met cafeïne (koffie, energiedrank) of alcohol nuttigen kort voor het slapen gaan
- Zware maaltijd nuttigen kort voor het slapen gaan
- Roken kort voor het slapen gaan
- Weinig lichaamsbeweging overdag
- TV, tablet en smartphone gebruiken kort voor het slapen gaan
- Te warme slaapkamer
- Slechte kwaliteit matras of kussen
- …
Al deze factoren kunnen je slaap flink verstoren.
Angst en stress
Iemand die stress heeft, raakt moeilijker in slaap. Bij stress maak je immers cortisol aan en een verhoogd cortisolniveau kan ervoor zorgen dat moeite hebt om in slaap te vallen of door te slapen.
Als dat eenmalig is, kan dat op zich geen kwaad. Maar wat als je elke dag last hebt van stress of angstgevoelens en elke nacht uren ligt te woelen? Dan raak je zowel mentaal als fysiek helemaal uitgeput.
Het is daarom belangrijk om voldoende tot rust te komen voor je gaat slapen. Soms helpt het om te mediteren, te sporten, een massage te krijgen of erover te praten met iemand uit je omgeving. Ben je een echte piekeraar? Las dan ruimschoots voor je naar bed gaat even een piekermoment in, zo maak je je hoofd schoon voor je gaat slapen.
Blijft de spanning ’s avonds toch door je lijf gieren, dan kan een homeopathisch geneesmiddel redding brengen. De natuurlijke ingrediënten helpen je kalmeren zodat je de slaap sneller kan vatten.
Wat doen bij slapeloosheid?
Denk jij dat je aan slapeloosheid lijdt? Ga dan zeker langs bij je huisarts om de mogelijke oorzaken, te bespreken, alsook wat voor jou een oplossing kan zijn. Streef in de tussentijd naar een goede slaaphygiëne: pas je slaapgewoontes en/of je slaapomgeving aan waar nodig. Probeer steeds voldoende te ontspannen voor je naar bed gaat.