Een gebroken sleutelbeen en zenuwbeschadiging bij pasgeborenen komt vaker voor dan je zou denken. Dus je hoeft je niet meteen ongerust te maken. We geven je graag alle informatie die je wenst omtrent dit onderwerp.

Wat zijn de gevolgen van een gebroken sleutelbeen?

In uitzonderlijke gevallen kan het sleutelbeen van een baby tijdens de bevalling breken. Dit kan tot gevolg hebben dat belangrijke zenuwstrengen die verantwoordelijk zijn voor het aansturen van de spieren bekneld raken. Hierdoor kunnen de armspieren verlamd raken. Een dergelijke verlamming wordt ook wel ‘parese’ genoemd. Een parese kan op de volgende manieren worden vastgesteld:

• Bij lichamelijk onderzoek kort na de geboorte kan de arts constateren dat het sleutelbeen van de pasgeborene een ongebruikelijke vorm heeft. Soms is er ook een zwelling te zien op de plaats van het sleutelbeen.
• Wanneer de verlamming ernstig is, zal deze vrijwel direct opvallen. Lichtere vormen van verlamming zijn minder makkelijk vast te stellen, maar zullen bij de kraamverzorging of bij een bezoek aan het consultatiebureau snel genoeg aan het licht komen.

Verschillende vormen van parese

Er zijn twee verschillende vormen van parese, waarbij verschillende delen van de zenuwstreng beschadigd raken en er ook in verschillende delen van het lichaam verlamming optreedt.

• Bij een Erbse parese wordt vooral de bovenarm van de pasgeborene getroffen. De pasgeborene kan de arm nauwelijks bewegen en de arm voelt slap aan. Als de verlamming niet behandeld wordt, kunnen de spieren zich niet ontwikkelen. Daardoor kan de getroffen arm na verloop van tijd dunner worden dan de gezonde arm. Meestal bewegen de schouder en de elleboog zich niet op te gebruikelijke manier en bovendien ligt de elleboog bijna altijd gestrekt. Meestal kunnen de pols en de hand wel normaal bewegen.
• Bij een Dejerienne-Klumpke parese wordt vooral de onderarm getroffen. De symptomen zijn veelal het zelfde, alleen zijn het hier de hand en de pols die niet normaal kunnen bewegen. De bovenarm (inclusief schouder en elleboog) kan dit wel.

Oorzaken van een gebroken sleutelbeen

Een gebroken sleutelbeen ontstaat meestal wanneer het kind erg groot is in verhouding tot het bekken van de moeder. Soms kunnen de schouders blijven steken, wat kan leiden tot ademhalingsproblemen. De verloskundige zal daarom soms hard aan het kind moeten trekken. Hierdoor kan het sleutelbeen onder druk komen te staan en breken. Wanneer dit bot breekt, kunnen de nabijgelegen zenuwen, die de arm aansturen, bekneld raken. Hierdoor worden er niet langer signalen doorgegeven aan de arm en zal deze verlamd raken. Naast dat het kind de spieren niet meer kan aansturen, kunnen er ook stoornissen ontstaan in de doorbloeding van de arm, de temperatuur en de tastzin. Hierdoor kan de arm koud aanvoelen en zelfs van kleur veranderen. Dezelfde zenuwen die bij een breuk van het sleutelbeen beschadigd worden, kunnen ook bekneld raken bij andere moeizame bevallingen, zoals bijvoorbeeld stuitbevallingen.

Behandeling van een gebroken sleutelbeen

Zodra de verloskundige een gebroken sleutelbeen of verlamming heeft vastgesteld, moet het kind onmiddellijk worden opgenomen in het ziekenhuis. De kinderneuroloog zal het kind onderzoeken om vast te stellen waar en in welke mate het zenuwstelsel beschadigd is. Er wordt ook gekeken naar mogelijke tekenen van herstel in het zenuwstelsel. Indien nodig zal de arts een spier-zenuwonderzoek uit laten voeren. Dit kan echter pas vanaf zes weken na de geboorte. Het vervolg van de behandeling hangt af van de diagnose.

• Indien er alleen sprake is van een gebroken sleutelbeen, is verdere behandeling niet noodzakelijk. Net als bij elke botbreuk zal het sleutelbeen uit zichzelf genezen. Meestal gebeurt dit binnen een paar weken. Het is niet nodig de plaats van de breuk in te gipsen.
• Indien er sprake blijkt te zijn van verlamming, zal dit in de meeste gevallen ook vanzelf over gaan. Zo’n 70% van de pasgeborenen heeft na zes weken geen klachten meer. Soms zal dit wat langer duren. Dit komt omdat er veel nieuwe zenuwen moeten worden aangemaakt. In dergelijke gevallen kan het herstel wel één tot twee jaar duren. In de tussentijd zullen specialisten uit verschillende disciplines, waaronder een kinderfysiotherapeut, een revalidatiearts, een plexus brachialis team en eventueel een neurochirurg  uw kind bijstaan in het herstel en het ontwikkelen van de juiste spier- en zenuwfuncties.

Wat kunt u zelf doen?

Zelf kunt u helaas weinig doen om het herstel te bespoedigen. Wel kunt u de juiste verzorging bieden en verergering van de klachten voorkomen.

• Oefen niet al te veel druk uit op het gebroken sleutelbeen en probeer de verlamde arm altijd dicht bij het lichaam te houden.
• Ondersteun bij het optillen altijd de billen en de schouders van het kind. Til het kind in elk geval niet op aan de oksels en laat de verlamde arm nooit zomaar bungelen. Om dit te voorkomen kunt u een mitella maken of de mouw met klittenband of met een veiligheidspeld aan het voorpand bevestigen.
• Probeer de verlamde arm zoveel mogelijk aan te raken. Hierdoor worden de zenuwen gestimuleerd en wordt het kind zich bewust van zijn of haar arm. Het kind zal daardoor meer de neiging hebben om de arm te bewegen
• Doe fysieke oefeningen met uw kind. Meestal worden deze voorgeschreven door de kinderfysiotherapeut. Hierdoor traint u de spieren en houdt u de gewrichten soepel.