Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

WERELDDAG GEESTELIJKE GEZONDHEID Wij spraken met Nicolas en Jef van de podcast ‘Onbespreekbaar’: ‘Kwetsbaarheid verbindt’

Birte Govarts
13 min read

Toen ze in juli 2020 met ‘Onbespreekbaar’ een podcast begonnen over mentale gezondheid konden Nicolas Overmeire (43) en Jef Willem (31) niet inschatten hoe groot hun community zou worden. Ondertussen hebben ze met ‘Omdat we hier niet genoeg over praten’ een bestseller uit. Geen geknipter duo dus om dit dossier over mentale gezondheid te openen.

We schrijven acht jaar geleden. In het Gentse café Charlatan organiseert Jef Willem zijn eerste TRILLERS-feestje. ‘Ik sta hier te beven op mijn benen’, zegt hij tegen head of security Nicolas Overmeire. Het is de eerste zin die de twee wisselen en geen van beiden kan op dat ogenblik voorspellen dat het het begin zal zijn van een jarenlange vriendschap. Een vriendschap gebouwd op kwetsbaarheid, want Nicolas en Jef kunnen moeiteloos met elkaar praten. Zonder barrières. Zelfs over hun diepste angsten en pijnlijkste momenten. Net daarom besluiten de twee om in juli 2020 een podcast op te nemen over mentale gezondheid. Met alle gevolgen vandien.

Waarover ging die eerste aflevering?

Jef: ‘Over kwetsbaarheid. Onze eerste episode kwam er heel spontaan. Nicolas en ik zeiden gewoon: ‘Let’s give it a go!’’

Zouden jullie het achteraf gezien anders aanpakken?

Nicolas: ‘Anders aanpakken is een groot woord. Die eerste episode is wat ze is. Wat wel opvalt is dat we meteen twee heel belangrijke punten aanhalen. In de eerste minuten al stellen we elkaar de vraag waarom mensen de tijd zouden nemen om naar ons te luisteren. Er is immers een groot aanbod aan podcasts over mentale gezondheid. We waarderen onze luisteraars twee jaar later nog steeds enorm. Daarnaast zeggen we tijdens die eerste aflevering ook letterlijk tegen onze luisteraars dat we geen professionals zijn. Wat dan wel? We worden door anderen vaak bestempeld als ervaringsdeskundigen, maar ook zo zouden we onszelf nooit noemen.’

Jef: ‘Beschouw ons als grote broers. Als maten. Als gesprekspartners. Ik ben nog altijd zeer trots op die eerste episode. Nicolas en ik zijn twee vrienden die heel eerlijk spreken over mentale gezondheid. Zo wilden – en willen – we anderen aantonen dat zij dat ook kunnen.’

Nicolas: ‘Veel mensen zijn de eenvoud en de puurheid van een gewoon gesprek vergeten. Ondertussen werken Jef en ik samen met professionals die research doen naar bepaalde onderwerpen, maar we hebben er heel bewust voor gekozen om onszelf niet om of bij te scholen. Hadden we dat wél gedaan, dan hadden we veel tijd en energie verspild die we nu konden gebruiken voor the bigger picture, namelijk mentale gezondheid bespreekbaar maken.’

Hebben jullie dan het gevoel dat mentale gezondheid nog steeds zo’n groot taboe is?

Nicolas: ‘Voor mij is het eenvoudigste antwoord op die vraag: ja én nee. Het is inderdaad al gemakkelijker om over mentale gezondheid te praten dan vroeger. Dat komt deels omdat het onderwerp steeds vaker aan bod komt in films, muziek en eender wat. Maar – en dat is misschien geen populaire mening – bepaalde onderwerpen zijn gemakkelijker bespreekbaar dan andere. Neem nu eetstoornissen. Die hebben niet alleen een fysiek, maar ook een zeer groot mentaal aspect. En ik wil ze niet hip noemen, maar erover praten is wél algemeen aanvaard.’

Jef: ‘In het voorjaar van 2021 deden we een livestream samen met onder anderen Zelfmoordlijn 1813, Tom De Cock, Kirsten Pauwels en Leslie LJ Hodge. Zelfdoding en suïcidepreventie zitten naar onze mening nog steeds in de taboesfeer, dus we vinden het enorm belangrijk om het onderwerp onder de aandacht te brengen. Toch kregen we toen vanuit bepaalde hoeken de opmerking: ‘Je mag niet te veel over zelfdoding praten, anders breng je mensen misschien op ideeën.”

Nicolas: ‘Er zijn met andere woorden nog heel veel aspecten van mentale gezondheid die niet genoeg besproken worden.’

Jef: ‘Anderzijds is mentale gezondheid ondertussen zo populair dat sommigen er een business model van proberen te maken. Ik geloof dat het dokter TikTok heet. Influencers die zeggen: ‘Heb jij deze symptomen? Download dan nu mijn e-book gratis én bekijk voor slechts 500 euro mijn online seminarie.’ Mensen op sociale media advies geven tot zelfs diagnosticeren, dat is super dangerous. Maar zodra je iets uit de taboesfeer haalt, open je een soort van doos van Pandora, waar vanalles uit tevoorschijn kan komen. Ik ga deze vergelijking maken tot ik tachtig ben, maar zodra we het vliegtuig uitvonden, vonden we ook de vliegtuigcrash uit. Zodra we het schip uitvonden, vonden we ook de schipbreuk uit. En zodra we een systematiek uitvonden om te kunnen en mògen praten over onze geestelijke gezondheid, vonden we ook de keerzijde van die medaille uit, namelijk mensen die er misbruik van maken.’

In januari 2021 werden jullie er zélf van beschuldigd misbruik te maken van jullie volgers. Jullie kregen de wind van voren omdat – zoals jullie zelf al aanhaalden – jullie geen professionals zijn en het verwijt dat jullie geld wilden slaan uit de mentale gezondheid van anderen.

Jef: ‘Ja, even kregen we heel veel backlash en waren we het slachtoffer van de hedendaagse outrage culture. Dat was absoluut geen fijne periode.’

Was dat het moment waarop jullie beseften dat jullie best een grote impact hebben?

Jef: ‘Een van de momenten, ja. De eerste maanden hadden we zo’n honderd luisteraars. Dat waren vooral onze familie en vrienden … Op 10 september was het Wereld Suïcide Preventie Dag. Ik maakte er een post over op Instagram. Die ging viraal. Iets later maakte ik opnieuw een post die viraal ging. Voor we het wisten, hadden we tienduizenden volgers. Het was surreëel. Ik denk niet dat we dat ooit nog gaan meemaken. Maar goed ook. Als je er op 24 uur tijd 3.000 volgers bij krijgt en ook nog eens honderden berichten in je inbox ziet binnenstromen, is dat niet evident om mee om te gaan.’

Beantwoorden jullie al die berichten zelf?

Nicolas: ‘Ja, er is geen andere optie. Wij zijn de gezichten van ‘Onbespreekbaar’. Hoe vreemd zou het zijn als iemand anders ze beantwoordt?’

‘Beschouw ons als grote broers. Als maten. Als gesprekspartners. Maar niét als professionals’ 

Jef

Ik kan me voorstellen dat daar ook best zware onderwerpen tussen zitten.

Nicolas: ‘Zeker. Er zijn zelfs dingen die té heavy zijn. Wat we in dat geval doen? Allereerst maken we duidelijk dat we er voor de persoon in kwestie zijn. Dat doen we door te antwoorden: ‘We hebben je bericht gelezen. We begrijpen dat je het moeilijk hebt.’ Vervolgens maken we duidelijk dat wij niet de ideale persoon zijn om te helpen en lijsten we verschillende opties op of verwijzen we door naar professionals. We kunnen niet anders. Ik krijg er altijd kippenvel van als ik het zeg, maar wat wij doen, is een gekozen verantwoordelijkheid.’

Jef: ‘Dat is trouwens een van de redenen waarom die kritiek in januari 2021 me zo hard raakte. In die periode moest ik rondkomen met één à twee euro per dag, maar ondertussen beantwoordde ik wel duizenden berichten om onze volgers proberen te helpen. Ik vind het niet meer dan logisch dat ik dat doe, maar om dan te horen dat je munt probeert te slaan uit anderen hun miserie … Dat kwam heel hard aan.’

Hoe gaan jullie achteraf met die heavy berichten om? Want dat heeft natuurlijk ook een mentale impact op jullie. Wie is jullie vangnet?

Jef: ‘We zijn in de allereerste plaats elkaars vangnet.’

Nicolas: ‘We beschermen elkaar ook enorm. Er zijn berichten en thema’s waar Jef beter mee om kan gaan en er zijn er waar ik beter mee om kan gaan. Dan zeggen we tegen de ander: ‘Wil jij daarop reageren?’ Het is niet zo dat de ander zich er dan niks meer van aantrekt. Integendeel. We vragen achteraf telkens hoe het was. En gelukkig zijn er ook veel succesverhalen. Er zijn mensen die ons een bericht sturen en die achteraf laten weten dat we hen enorm hebben geholpen. Je kunt je niet voorstellen hoe goed het voelt om dat dan te horen.’

Jef: ‘Een van de grootste complimenten – en dat klinkt misschien een beetje raar – vind ik het wanneer mannen ons sturen dat ze enorm veel hebben gehad aan onze aflevering over liefdesverdriet of aan het hoofdstuk over liefdesverdriet in ons boek. Het thema wordt enorm onderschat. Het heeft mijn leven fundamenteel veranderd. In de goede en slechte zin. Het maakt iedereen kapot, maar ik denk dat het bij mannen soms nog harder aankomt. Omdat ze zogezegd hun verdriet niet mogen uiten of omdat ze het moeilijk kunnen.’

Nicolas: ‘Dat toont helaas ook nog maar eens aan dat er best nog wat werk aan de winkel is op vlak van mentale gezondheid.’

‘Liefdesverdriet wordt enorm onderschat’

Jef

Gaan jullie zelf met een professional praten over jullie mentale gezondheid?

Jef: ‘Ik ga al sinds mijn twaalfde naar dezelfde psychologe. Voor mij is dat even gewoon als naar de dokter gaan. Of naar de tandarts. Zelf ga ik drie keer per jaar naar de tandarts. Telkens maakt zij een foto van mijn gebit. Als er een beginnend gaatje te zien is, pakt ze dat meteen aan en voorkomt ze erger. Maar stel dat ik maar om de vijf jaar naar de tandarts zou gaan. Dan zou er heel wat meer werk kunnen zijn. Soms vraag ik me af hoe de maatschappij eruit zou zien als iedereen naar de psycholoog zou gaan zoals ik naar de tandarts ga …’

Nicolas: ‘Ik ga ook naar een therapeute. Dat vind ik maar verstandig. Bovendien vind ik het een zeer belangrijk en waardevol signaal naar onze luisteraars en volgers toe. Jef en ik hebben het ook niet allemaal op een rijtje. En dat is helemaal niet erg.’

Om de podcast en verschillende goede doelen te ondersteunen verkopen jullie onder de naam Mooshie ook merchandise. Het bekendste zijn jullie T-shirts en sweaters met het woordje kwetsbaar erop. Wat betekent kwetsbaarheid voor jullie?

Jef: ‘Kwetsbaarheid verbindt. Je ziet dat in veel vriendengroepen. Samen op café gaan en plezier maken is heel leuk, maar op het moment dat je allemaal rond de tafel zit en iemand zegt ‘Ik heb dit probleem’ of ‘Ik sukkel al een tijdje daarmee’ … Het is dan dat er hechte banden gesmeed worden.’

‘Wij hebben het ook niet allemaal op een rijtje en dat is helemaal niet erg’

Nicolas

Een laatste vraag: denken jullie dat er een houdbaarheidsdatum op ‘Onbespreekbaar’ staat?

Nicolas: ‘Ergens wel. Ooit gaan Jef en ik stoppen, maar ik steek er mijn hand voor in het vuur dat ‘Onbespreekbaar’ nu al zaadjes heeft geplant bij mensen en initiatieven heeft geïnspireerd die nog lang na ons zullen bestaan. Alleen al wat wij de voorbije twee jaar hebben vergaard aan wijsheid, kennis en verhalen. (denkt even na) We hebben met ‘Onbespreekbaar’ het warm water niet uitgevonden, maar we gaan zo lang mogelijk verder en zien waar we uitkomen.’

Jef: ‘Een van mijn favoriete boeken is ‘Overpeinzingen’ van Marcus Aurelius. De voormalige keizer van het Romeinse Rijk schreef het rond 171 na Christus. Het gaat over de maatschappij van toen, maar ook over zijn gedachten en weet je wat bizar – zelfs bijna magisch – is? Het lijkt wel alsof hij het over onze huidige maatschappij heeft. Over het nu. Ik herken mezelf ook bijzonder hard in zijn woorden, ook al was hij toen de machtigste man ter wereld. Zijn persoonlijke struggles lijken heel erg op die van ons. Dat boek is tijdloos en ik ben er echt bijna door geobsedeerd. Daarom denk ik niet dat er een houdbaarheidsdatum op ‘Onbespreekbaar’ staat. Mentale gezondheid is van alle tijden.’

Je kunt Onbespreekbaar gratis beluisteren via Spotify of de podcast-app op je smartphone.

De herfsteditie van ons magazine Gezond is nu te koop bij de dagbladhandel voor € 5,50.

Meer lezen over mentale gezondheid? Lees dan het dossier in ons herfstnummer. Daarin vind je naast het interview met Nicolas en Jef van ‘Onbespreekbaar’ ook een overzicht van de meest voorkomende mentale problemen, leert Jutta Borms ons alles over meditatie én vertelt Evy Gruyaert over haar nieuwe boek ‘Start To Feel Great’.

Door Birte Govarts

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…

Lees Meer ...

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…