Wie Evy Gruyaert (43) kent van de televisie denkt misschien dat ze het helemaal voor elkaar heeft. Toch besefte de presentatrice en auteur van boeken als Start to run gaandeweg dat dat niet helemaal klopte en begon ze te worstelen met zichzelf. Ondertussen gaat het weer goed met haar. Om anderen in diezelfde zoektocht te ondersteunen en een hart onder de riem te steken, schreef ze het boek ‘Start to feel great’.
‘Mijn nieuwe boek gaat over jezelf durven zijn’, steekt Evy van wal. ‘Over het volledig durven omarmen van wie je bent en wat je nodig hebt om een fijn leven te leiden. Over hoe je lief of liever voor jezelf kunt zijn. Hoe je grenzen kunt bepalen en stellen. En over hoe je oprecht kunt verbinden met de wereld om je heen, zonder jezelf weg te geven. Je kunt het zien als een soort gereedschapskist, een doosje met muntjes waar je er eentje uit kunt nemen als je het nodig hebt, of een ehbo-kistje vol handige shortcuts naar een inclusief leven. Of nog een vergelijking – ik heb een nogal visueel ingestelde geest: een sleutelbos met daaraan zeven sleutels om jezelf terug te vinden. En dan nu: aan de slag!’
1. Boost your body
Evy: ‘Het vertrekpunt van de route naar start to feel great, ligt wat mij betreft bij je lichaam. Je lichaam vertelt je superveel, zelfs als je het niet of niet meer kunt ‘lezen’. Een goed vertrekpunt is om aandacht te krijgen voor je lichaam en voor de impact van bepaalde zaken. Ik heb altijd al van bewegen gehouden en doe het elke dag. Dat hoeft niet per definitie intens sporten te zijn. Elke vorm van beweging telt, al is het drie kwartier tot een uurtje wandelen, of langdurig zitten onderbreken door een minuut mijn hartslag de hoogte in te jagen met een resem squats terwijl ik wacht tot mijn koffie is doorgelopen, even trappen doen tot ik mijn hart voel kloppen, of even in de tuin ‘huppelen’ tot ik mijn bloed weer voel stromen.’
‘Bewegen zorgt er ook voor dat je je beter en gelukkiger voelt. Dat heeft alles te maken met het feit dat er bepaalde stofjes aangemaakt worden in je brein: vooral endorfine en dopamine, en ook wel serotonine. Endorfine heeft in eerste instantie een pijnstillend effect, maar zorgt ook voor een gevoel van geluk. Je maakt het aan door te sporten, te bewegen, muziek te luisteren, een film te kijken of te lachen. Dopamine is ons beloningshormoon. Het zorgt voor genot en blijdschap, maar ebt ook vrij snel weer weg. Je maakt het aan wanneer je een leuk berichtje krijgt, door lekker te eten, je doel te bereiken of je to-dolijst af te werken, door seks of zelfzorg. Ook als je beweegt, krijg je een stevige shot dopamine. Dopamine kan verslavend werken, waardoor je er steeds meer van wil krijgen en steeds opnieuw op zoek moet naar een nieuwe shot. Serotonine zorgt er dan weer voor dat we ons gelukkig voelen. Het is betrokken bij een aantal vitale lichaamsfuncties, zoals ons immuunsysteem, de werking van onze nieren, hart en bloedvaten, en onze spijsvertering. Het houdt ook ons humeur in balans, doordat het een grote invloed heeft op onze gemoedstoestand. Je maakt het aan door zonlicht, door in de natuur te zijn, mindful door het leven te gaan, door te mediteren én te bewegen.’
‘Het allerliefst zou ik willen dat je elke dag ruimte maakt voor beweging. Een uurtje lopen per week of een intense voetbaltraining op maandagavond volstaat niet als je op dinsdagochtend alweer een stresserende meeting op de agenda hebt staan. Laat ik het alvast wat haalbaarder voor je maken om je voornemen om beter voor je lichaam te zorgen te realiseren: begin je dag met wat rek- en strekoefeningen in bed. Stel je wekker zo in dat hij overdag ieder uur rinkelt, en probeer dan twee minuten te bewegen. Squatten, pompen, twee keer de trap op en af lopen … Zo krijgt je lichaam telkens een boost. Doe overdag ook eens wat yoga-oefeningen op het werk. Bewegen hoeft niet veel tijd te kosten. Integendeel: je zult zien dat een paar kleine aanpassingen al héél wat voordelen kunnen hebben.’
2. Mind your mind
‘Als jij net als ik soms last hebt van angsten, dan zul je bevestigen dat het een vreemd beestje is. Heel hatelijk is het, dat angstige, weeë gevoel in en rond je maag. Het is als vechten tegen een onzichtbare vijand. Bang zijn en niet eens exact kunnen pinpointen waarvoor je dan wel bang bent. Daardoor hangt er vaak ook een vorm van schaamte rond. Want hoe ondankbaar ben ik dan eigenlijk, als ik angstig ben ondanks het feit dat ik bijvoorbeeld twee gezonde kinderen, een fantastische man en schijnbaar alles heb wat mijn hart verlangt? En dat ís inderdaad ook zo. Puur op feiten gebaseerd, mag ik niet klagen en hoef ik niet angstig te zijn. Dat weet ik ook, alleen voel ik het niet als ik met angsten worstel. En dat zorgt soms voor een heel triest, eenzaam gevoel.’
‘Vandaag weet ik gelukkig dat het anders kan. Ik heb de afgelopen jaren steeds beter beseft dat ik zelf de sleutel in handen heb en mezelf ook gelukkig kan denken, in plaats van ongelukkig. Hoezo, gelukkig dénken? Wel, dat zit zo. Iedereen kijkt naar de dingen door zijn eigen bril, vanuit zijn eigen ervaringen, verleden en met de hoop op een bepaalde toekomst. Als er zich een ongeval voordoet tussen een fietser en een autobestuurder, waarbij vier omstaanders getuige zijn, zal elk van die getuigen een andere versie van de feiten brengen. Omdat we allemaal vertellen vanuit onze eigen eerdere ervaringen, vanuit wat we zelf meemaakten en gezien hebben. Onze kijk op de dingen is daardoor per definitie gekleurd, en niet de echte waarheid. Het is je eigen waarheid. Of beter: hoe jij het ziet. Want soms vertellen we onszelf ook leugens. Zeker wanneer we verzeild raken in piekeren en angstgedachten.’
‘Ik heb mezelf de gewoonte aangeleerd om op een positieve manier tegen mezelf te praten over dingen die staan te gebeuren. We hebben namelijk altijd een keuze om de situatie ofwel door een doemdenkbril te bekijken, ofwel door een meer neutrale en misschien zelfs positievere bril. Ik geloof in de wet van de aantrekkingskracht en vind het een goed middel tegen piekeren. Volgens de wet van de aantrekkingskracht creëer je met je gedachten jouw ideale versie van de werkelijkheid. In gedachten communiceer je daar positief over naar jezelf toe. Of het nu gaat over je eetgewoontes, je relatie of je job.’
‘Ik geloof ook heel erg dat de beste oplossing is om angsten keihard in de ogen te kijken. Dat is eng, maar op lange termijn de enige weg. De kunst is om erachter te komen wat er voor dat angstige gevoel zorgt, zodat je daarmee aan de slag kunt. Uiteraard kan dat gepaard gaan met externe hulp van een coach, psycholoog of psychiater. Soms is zelfs medicatie even nodig om rust te vinden, en van daaruit aan de slag te gaan met jezelf. Maar ik geloof wel dat je het uiteindelijk zelf zal moeten doen. Niemand kan jouw issues voor jou oplossen. Enkel jij hebt de sleutel in handen. Je kunt tips en tricks krijgen, nieuw gedrag en andere zienswijzen aanleren, je bewust worden van patronen, hulp krijgen bij het ontwikkelen van nieuwe patronen, maar als puntje bij paaltje komt, moet je zelf het werk doen. En daar ben ik zelf volop mee aan de slag. Nog steeds, want dit is geen ingreepje dat je eenmalig doet. Het vraagt om volharding en langetermijnengagement.’
3. Nurture & nourish
‘Wat we eten speelt een belangrijke rol in hoe energiek en gezond we ons voelen. You can only feel great if you are nurtured and nourished. Maar wat is nu een normale, gezonde relatie tot voeding? Welke voeding is überhaupt gezond? Hoe moet je eten? Er zijn zoveel mogelijke aanpakken, bestaat er wel een one-size-fits-all? Ik sprak met Michaël Sels, hoofddiëtist bij UZA, en hij is net als ik van mening dat je niet moet denken in termen van ‘diëten’, maar wel ‘op zoek gaan naar je natuurlijke gewicht’. Laat crashdiëten voor wat ze zijn, stuur jezelf niet op strafkamp. ‘Niet’ en ‘nooit’ zijn weinig motiverend en enthousiasmerend, en zulke strenge regimes hou je toch niet vol op lange termijn. Beter is het om je de vraag te stellen hoe je het best voor jezelf en je lichaam zorgt. Je bent geen vuilbak, waarin je zomaar om het even wat dumpt. Wat is de meest liefdevolle keuze die je qua voeding voor jezelf kunt maken? De bedoeling is om rust te vinden in je relatie met voeding.’
4. Slaap jezelf gezond en gelukkig
‘Slaap is het baggerschip in de kanalen van ons brein’. Het is een rake uitspraak van Inge Declercq, neuroloog en slaapexpert. En dat geeft meteen het grote belang ervan weer: als je niet goed slaapt, dan heeft dat een enorme impact op je fysieke, mentale en emotionele welzijn. Dat heb je wellicht zelf al wel eens ondervonden wanneer je enkele minder goede nachten had. De dag nadien hebben we minder energie, zijn we sneller geïrriteerd en kunnen we ons minder goed focussen.’
‘Als je een korte tijd slecht slaapt, zul je overdag minder goed functioneren. Lees: je krijgt concentratie- en geheugenstoornissen, je beslissingsvermogen gaat achteruit, je hebt te weinig energie, bent prikkelbaar, gevoelig voor stress, er kan migraine op de loer liggen en je wordt makkelijker ziek. Of je voelt je slaperig tijdens de dag. Op langere termijn zorgt slecht slapen voor een verhoogde mortaliteit, een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, een verhoogd risico op suikerziekte en aanverwante aandoeningen, en soms zelfs kanker of de ziekte van Alzheimer. Kortom: goed slapen is essentieel voor je mentale, emotionele en fysieke gezondheid. Het klopt dus dat slaap je beste gezondheidsbooster is.’
‘Heb je al van ‘yoga nidra’ gehoord? Dit type yoga wordt ook wel de yoga van de slaap genoemd. Tijdens deze sessies blijf je normaal gezien wakker, maar ga je in een diepe meditatieve staat en kom je ergens tussen bewust- en onderbewustzijn terecht. Daar kun je een bepaalde intentie plaatsen voor jezelf – iets wat je jezelf toewenst of wil realiseren. Daarna kom je tot een diepe ontspanning dankzij de begeleide meditatie en de bodyscan die bij de nidra hoort. Het is niet echt de bedoeling dat je in slaap valt, je blijft nog net bij bewustzijn. Maar je bent wel heel diep ontspannen. Zalig! Er wordt gezegd dat een yoganidrasessie gelijk staat aan vier uur slapen, al is dat nog niet wetenschappelijk bewezen. Wat wel vaststaat, is dat regelmatig yoga nidra toepassen goed is om stress te verlagen, een positieve impact heeft op je mentale en fysieke gezondheid én de kwaliteit van je diepe slaap ’s nachts verbetert. Dat kan tellen, toch? Heb je moeite met slapen, dan kan dit dus een heel fijne manier zijn om toch wat rust te creëren.’
5. Dress to impress
‘Ik heb ervaren dat er een sterke link is tussen hoe ik me kleed en hoe ik me voel. En daar wil ik ook jou bewust van maken. So you can start to feel great. Tussen hoe we ons voelen en hoe we ons kleden is er wel degelijk een verband. Als je een dierbare verliest, je relatie op de klippen loopt, je net ontslagen bent of financiële moeilijkheden hebt, zal dat zich ongetwijfeld ook tonen in je kledijkeuze. Hetzelfde als je een outfit draagt waarin je je eigenlijk niet helemaal top voelt – de broek zit te laag, de stof is niet aangenaam, de naad knelt. Maar gelukkig werkt het ook in de omgekeerde richting: een krachtige outfit kan een boost betekenen voor je zelfvertrouwen en geluk.’
‘De rode draad is: blijf dicht bij jezelf. Ik hou bijvoorbeeld ontzettend van kleur en durf daar ook echt mee te experimenteren. Het geeft uitdrukking aan wie ik ben, waar ik voor wil staan, maar kan me ook een goed of blij gevoel geven. Ik wil je dan ook graag uitnodigen om kleur eens te proberen. Maar: is dat echt niets voor jou, blijf dan vooral bij waar jij je goed bij voelt. Binnen het dragen van kleur zijn er ook nog eens fifty shades van elke kleur. Zachter, harder, met print, zonder print … voor elk wat wils! Er zit zeker iets in de perfecte tint en print voor jou tussen.’
6. Smells like good vibes
‘Wetenschappelijk staat vast dat geuren echte moodboosters kunnen zijn. Ze worden als het ware je (onzichtbare) personal coaches. Maar: die personal mag je soms heel letterlijk nemen, want het effect van een geur hangt af van je vorige ervaringen en herinneringen gekoppeld aan die geur. Uit onderzoek is echter ook gebleken dat het effect van een geur bepaald kan zijn door de kennis die je over de geur hebt. Dus: als je dénkt dat lavendel rustgevend is, kan het zijn dat je het daardoor rustgevend vindt.’
‘Uiteraard lost een geur een depressie of burn- out niet op, en diepe rouw gaat er ook niet plots mee over. Maar het kan wél een hulpmiddel zijn, met een tijdelijk ondersteunend effect. Soms is dat voldoende om je in een bepaalde stemming te brengen en bijvoorbeeld makkelijker te slapen. Laat het vooral iets spontaan zijn, zie het niet als een extra to do op je al veel te lange lijst. En koppel er ook geen therapeutisch effect aan. Geur geneest niks. Het kan alleen je emoties en gedrag beïnvloeden, waardoor je je beter in je vel kunt voelen. Maar ook andere aspecten van je leven spelen daarin een rol.’
Sing to feel great
‘Zingen is een instant stressverlichter voor mij. Dat blijkt overigens ook echt zo te zijn, las ik in een magazine. Diverse studies tonen namelijk aan dat zingen ontspannend werkt. Britse onderzoekers testten hoeveel cortisol (het stresshormoon) er in het speeksel van hun proefpersonen zat voor en na het zingen. Wat bleek: na het zingen waren de cortisolniveaus lager. Zowel wanneer ze solo zongen (zoals ik dus) als wanneer ze in groep zongen. Ja, zingen is dus gezond. Het verhoogt bovendien het oxytocinegehalte in het bloed (het knuffelhormoon). Ook zorgt het voor meer endorfine. Na het zingen ben je meer relaxed en heb je meer energie.’
Meer lezen? Start to feel great van Evy Gruyaert. Pelckmans (€27,50)
