Het lijkt erop dat JavaScript is uitgeschakeld. Schakel dit in om ervoor te zorgen dat deze website correct werkt.

Ayurveda als alternatieve therapievorm

Camille
9 min read

Alternatieve geneeswijzen zijn in onze westerse wereld populairder dan ooit. Meer en meer mensen met gezondheidsklachten kloppen bijvoorbeeld bij homeopaten, chiropractors of osteopaten aan wanneer ze niet geholpen kunnen worden door de gangbare geneeskunde. Toch zijn heel wat alternatieve therapievormen nog altijd nagenoeg onbekend in ons land. Heb je bijvoorbeeld al eens over ayurveda gehoord? Deze traditionele, natuurlijke geneeskundevorm is ontstaan in India en wordt al meer dan 5000 jaar beoefend. Het woord ‘ayurveda’ stamt uit het Sanskriet en is een samenstelling van de woorden ‘āyus’, dat ‘leven’ betekent, en ‘veda’, dat ‘wetenschap’ betekent. Ayurveda kan dus vertaald worden als ‘wetenschap van het leven’. Maar wat houdt die wetenschap nu precies in? Wij vertellen je alles wat je moet weten over ayurveda!

Wat is ayurveda?

Ayurveda is een soort alternatieve geneeswijze die het voorkomen en genezen van ziekten, het verjongen van het lichaam, en het verlengen van de levensduur tot doel stelt. Om dit te bereiken, beschouwt ayurveda ons lichaam en onze geest als één geheel. Zonder geestelijke gezondheid kan je geen lichamelijke gezondheid hebben en vice versa. Volgens de ayurveda ontstaan ziekten omdat je lichamelijk en/of mentaal uit balans bent. Daarom is bij ayurveda een juiste levensstijl heel belangrijk. Dankzij de juiste voeding, massages, yoga, kruiden en medicatie kan je namelijk opnieuw een natuurlijke en gezonde balans vinden. Die juiste balans zorgt er dan weer voor dat we een lang en gezond leven kunnen leiden.

Bij ayurveda wordt ieder mens bovendien als uniek beschouwd. Daarom is de balans die nagestreefd moet worden ook uniek. Om gezond te worden (en te blijven) is het dus van belang dat je voeding, meditatie, yoga en levensstijl in het algemeen zijn aangepast aan jouw persoonlijke balans.

De basisprincipes van de ayurveda

De leer van de ayurveda vertrekt vanuit drie basisbegrippen, namelijk guna’s, dravya’s en dosha’s.

Guna’s

Guna’s verwijzen naar de tien eigenschappen die we met onze vijf zintuigen kunnen waarnemen. Het gaat hierbij om gewicht, vochtigheid, stevigheid, temperatuur, intensiteit, textuur, elasticiteit, helderheid, beweeglijkheid en structuur. Deze eigenschappen kunnen veranderen naargelang de omstandigheden. Denk bijvoorbeeld maar aan de blaadjes van een bosje kervel: als je de kervel in de diepvries legt, zullen de blaadjes niet langer zacht, maar hard zijn. Het waarnemen van deze tien eigenschappen bij de mens is belangrijk om een bepaalde diagnose te kunnen stellen. Daarbij spelen vooral de eigenschappen gewicht, temperatuur en vochtigheid een belangrijke rol. Als iemand bijvoorbeeld last heeft van rimpels en een droge huid, dan betekent dit dat deze persoon uit balans is. Aangezien vocht droogte vermindert, zal voedsel met vochtige, smerende eigenschappen helpen de balans te herstellen. Iemand die last heeft van ontstekingen of die heel opvliegend is, zal dan weer baat hebben bij een verkoelend dieet.

Dravya’s

Ten tweede heb je de dravya’s. Hiermee wordt verwezen naar de vijf basiselementen in de natuur: ether, lucht, vuur, water en aarde. Deze vijf elementen beschikken over een aantal van de bovenvermelde eigenschappen: ether is licht, terwijl aarde zwaar is. Lucht, water en aarde zijn koud, terwijl vuur warm is. In tegenstelling tot de guna’s zijn de dravya’s wel tastbaar: bij dravya’s gaat het om de materie, terwijl het bij guna’s eerder om gewaarwordingen gaat.

Dosha’s

Ten derde spelen ook dosha’s een belangrijke rol binnen de ayurveda. Dosha staat voor activiteit of beweging. Er worden drie verschillende vormen van beweging onderscheiden: echte beweging (vata), niet-beweging (kapha), en beweging die een verandering veroorzaakt (pitta). Deze drie vormen van beweging zijn allemaal terug te vinden in ons leven. Denk bijvoorbeeld maar aan het wisselen van de seizoenen, het veranderen van je gemoedstoestand, of het verloop van een dag.

Bovendien zijn de dosha’s ook opgebouwd uit bepaalde elementen (dravya’s) met bepaalde eigenschappen (guna’s). Zo is vata opgebouwd uit de elementen ether en lucht. Vata heeft de eigenschappen licht, koud, droog en beweeglijk te zijn. Pitta is dan weer opgebouwd uit vuur en een beetje water. Pitta beschikt over de eigenschappen warm en transformatie. Kapha bestaat uit de elementen water en aarde, en heeft de eigenschappen koud, vochtig en structuur. 

Wanneer we geboren worden, bezit ons lichaam een unieke verhouding aan vata, pitta en kapha (dosha’s). Deze verhouding bepaalt welk ayurveda-type we zijn en heeft ook een invloed op ons innerlijk en ons uiterlijk. Zo kan je aan de hand van deze verhouding verklaren waarom ieder van ons een ander type huid, een andere lichaamsbouw, of persoonlijkheid heeft.

Welke types ayurveda bestaan er?

Afhankelijk van de verhouding aan vata, pitta en kapha waarmee je geboren wordt, kan je ingedeeld worden in verschillende ayurveda-types. Het is niet altijd zo dat één dosha de bovenhand heeft en dat je dus een uitgesproken type bent: ook een combinatie van twee of zelfs drie dosha’s is mogelijk.

Bij elk ayurveda-type kan je verschillende kenmerken onderscheiden. Mensen die tot het vata-type behoren, hebben bijvoorbeeld de volgende eigenschappen:

  • Slank
  • Beweeglijk
  • Veel en snel praten
  • Slapen licht
  • Creatief
  • Begrijpen dingen snel, maar vergeten het ook weer snel
  • Snel afgeleid
  • Trage spijsvertering
  • Maken zich snel zorgen
  • Perfectionistisch
  • Houden van zoetigheid
  • Willen snel beslissingen nemen

Bij het pitta-type zijn volgende kenmerken te onderscheiden:

  • Normale gestalte
  • Sterk
  • Scherpe geest
  • Goede concentratie
  • Assertief
  • Afkeer voor hoge temperaturen
  • Hoog zelfvertrouwen
  • Ondernemend
  • Opdringerig
  • Competitief
  • Houden van uitdagingen
  • Gepassioneerd
  • Snel geprikkeld
  • Houden van koffie, vlees en koud eten

Mensen met een dominant kapha-type worden dan weer gekenmerkt door de volgende eigenschappen:

  • Stevig- tot zwaargebouwd
  • Veel lichamelijke kracht en uithoudingsvermogen
  • Komen snel aan
  • Stabiele energie
  • Bewegen langzaam
  • Traag van begrip, maar onthouden de informatie wel lang
  • slapen veel en diep
  • Kunnen goed tegen stress
  • Loyaal
  • Vriendelijk
  • komen ’s ochtends langzaam op gang
  • Emotionele eter

Het bepalen van jouw ayurveda-type is belangrijk, omdat je zo ook meteen kan nagaan welke elementen bij jou het snelst uit evenwicht raken en aan welke elementen je het meest aandacht moet schenken. Als je je levensstijl en eetpatroon aan deze balans aanpast, zal je gezond blijven.

Wil je nagaan tot welk type jij behoort? Maak dan een afspraak bij een getrainde ayurveda-arts of voer online een test uit! Op heel wat websites kan je aan de hand van eenvoudige vragen ontdekken welk ayurveda-type jij bent.

Met welke klachten kun je bij ayurveda terecht?

Volgens de ayurveda ontstaan klachten omdat één of meerdere dosha’s niet in balans zijn. Afhankelijk van de dosha die uit balans is, zal je dus bepaalde klachten ervaren. Zo is er bijvoorbeeld ruimte voor creativiteit en vitaliteit als je vata-dosha in balans is. Bij een onevenwicht kan echter onzekerheid en angst ontstaan. Een pitta-dosha in balans zorgt dan weer voor tevredenheid en intelligentie, terwijl een onevenwicht woede en prikkelbaarheid veroorzaakt. Een kapha-dosha in balans schenkt kracht, uithoudingsvermogen, stabiliteit en geduld. Als deze dosha uit balans raakt, kan dit ongezonde eetgewoontes, luiheid en het vermijden van uitdagingen tot gevolg hebben.

Bovendien zorgen dosha’s die uit balans zijn niet alleen voor een verandering van gemoedstoestand of emoties: ze kunnen ook fysieke klachten veroorzaken. Zo kan je bij een ayurveda-arts ook onder andere voor de volgende klachten behandeld worden:

Is ayurveda veilig?

Op zich is een ayurveda-behandeling veilig, omdat het er vooral om gaat door middel van aangepaste voeding, yoga, sport, kruiden en medicijnen je balans opnieuw in evenwicht te brengen. Vaak kan je dit zelfs al doen met plantaardige, alledaagse producten die gewoon in supermarkten, natuurwinkels of drogisterijen te verkrijgen zijn. Toch is enige voorzichtigheid aangewezen wanneer je via het internet ayurvedische middelen koopt. Die voldoen immers niet altijd aan onze westerse gezondheidsnormen. Vaak bevatten deze middelen meer giftige metalen zoals lood, kwik of arseen dan toegelaten is. Wees dus op je hoede wanneer je dit soort middelen online aankoopt.

Is ayurveda een erkende methode?

Ayurveda is sinds 1977 door de Wereldgezondheidsorganisatie erkend als complementaire geneeswijze. In België bestaat tot nu toe nog geen eigen ayurvedische beroepsvereniging, en ook op Europees niveau zijn er nog geen officiële standaarden. In België bestaan er wel al beroepsverenigingen voor wie werkzaam is binnen de complementaire gezondheidszorg. Ook ayurveda-artsen, -masseurs, en –therapeuten vallen hieronder.

Wat is ayurvedische voeding? Wat zijn ayurveda-pillen?

Ayurvedische voeding is voeding die is aangepast aan jouw dosha. Om je dosha opnieuw in balans te brengen, is het belangrijk om voedingsmiddelen te kiezen die de kenmerken van je dosha neutraliseren en als het ware een tegengewicht bieden. Als je dosha bijvoorbeeld uit evenwicht is en de eigenschap ‘zwaar’ heeft, is het beter om ‘lichte’ voeding te eten. Is je dosha ‘droog’, dan eet je beter ‘vochtige’ voeding. Daarnaast zijn ook een goede spijsvertering en het tijdstip waarop je eet van belang.

Op verschillende websites kan je bovendien ook ayurveda-pillen bestellen. Dit zijn pillen die kruiden bevatten die net zoals bij ayurveda-voeding een tegengewicht bieden voor je dosha en die er zo voor zorgen dat je dosha opnieuw in balans komt te staan.

Waaruit bestaat een ayurveda-kuur?

Een ayurveda-kuur begint altijd eerst met een medisch onderzoek door een ayurveda-arts, zodat hij kan nagaan tot welk dosha-type jij behoort en of je dosha’s al dan niet in balans zijn. Om je persoonlijke balans te herstellen, zal de arts een persoonlijk dieet- en kuurprogramma opstellen. Dit programma bevat onder andere aangepaste voeding, kruiden, massages, yoga, sport en leefgewoontes.

Hoe begin je met ayurveda?

Je begint best niet op eigen houtje met ayurveda. Zoals eerder vermeld consulteer je best eerst even een arts, zodat hij kan bepalen wat jouw type is en in welke toestand jouw dosha zich nu bevindt. Aan de hand hiervan kan de arts jou dan gericht advies geven over hoe je het best je voeding en leefgewoontes aanpast, en welke massages, medicijnen en voedingssupplementen jou eventueel kunnen helpen.

Door Camille

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…

Lees Meer ...

Deze artikelen kunnen u misschien ook interesseren…