55% van de werknemers ervaart substantieel stress op het werk. Hoewel leidinggevenden hier vaker mee kampen, kunnen niet-leidinggevenden moeilijker omgaan met de druk. Dat blijkt het grootste Belgische onderzoek ooit naar stress op het werk.
Voedingsbodem voor kwalen
De vakantie zit erop, de zonnige dagen liggen achter de rug en de hoeveelheid werk begint zich opnieuw op te stapelen. In het najaar neemt werkgerelateerde stress vaak snel weer de bovenhand. Om een beter zicht te krijgen op de oorzaken hiervan voerde Mensura, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, een grootschalig onderzoek. Over een periode van drie jaar bevroegen ze online ruim 28.000 werknemers naar de mate waarin zij werkgerelateerde stress ervoeren.
“Het aantal werknemers dat substantieel stress ervaart blijkt hoog, gemiddeld 55%”, vertelt Bart Vriesacker, stressexpert bij Mensura. “Dat hoeft niet alarmerend te zijn: stress is niet per definitie negatief. Maar als ook het omgaan ermee problematisch is, wordt het een voedingsbodem voor kleine of grotere kwalen. Denk maar aan overspannen zijn, lichamelijke ongemakken, tot zelfs burn-out.”
Niet-leidinggevenden worstelen meer met stress
Ongeveer 60% van de leidinggevenden geeft aan matig tot zeer gestresseerd te zijn. Bij niet-leidinggevenden – zowel arbeiders als bedienden – is dat net geen 50%. Maar op het vlak van omgaan met werkstress, blijkt net het omgekeerde. Zo’n 4 op 5 leidinggevenden (81%) beweren meestal tot altijd op een gezonde manier met hun stressniveau te kunnen omgaan. Bij niet-leidinggevenden is dat minder het geval: bijna 1 op 4 (24%) geeft te kennen soms tot nooit gezond met werkstress om te kunnen.
“Dat verschil heeft vooral met controle te maken”, vervolgt Vriesacker. “Sturende functies hebben meer sleutels in handen om met hun stress om te gaan, zoals autonomie. Inspraak hebben in wie wat wanneer doet en hoe dat moet gebeuren zijn belangrijke buffers tegen stress.”
Belangrijkste stressfactoren
Het onderzoek peilde ook naar stressoren en stressbuffers. Mentale belasting door de werkinhoud (zoals de nood aan concentratie) scoort het hoogst als stressfactor. Daarna volgen werkdruk en emotionele belasting door het werk (emoties veroorzaakt door de aard van het werk en professionele contacten). Ook de moeilijkheidsgraad van het werk en de sfeer op de werkvloer spelen een rol in de stressbeleving.
“Werksfeer is water én vuur voor stressbeleving”, legt Vriesacker uit. “Een collegiale omgeving waar collega’s bijspringen voor elkaar helpt stress te kanaliseren. Maar het omgekeerde is ook waar: een toxische omgeving waar het principe ‘ieder voor zich’ geldt, is een vliegwiel voor druk en spanningen.”
Belangrijkste stressbuffers
Te lange blootstelling aan hevige stress, is nefast voor de mentale en de fysieke gezondheid en kan op termijn een oorzaak van uitval worden. Daarom is het als bedrijf belangrijk om actie te ondernemen om overtollige of aanhoudende druk te verlichten of weg te nemen. Volgens de respondenten zijn heldere werkprocedures en een duidelijke manier van werken de voornaamste stressbuffer. Ook (een zekere mate van) vrijheid en zelfstandigheid om het werk zelf te organiseren en beslissingen te nemen, speelt een belangrijke rol. Een derde stressbuffer is de steun en waardering van een leidinggevende
