Vandaag start de Week van de Diëtist. Dat vonden wij de ideale gelegenheid om diëtiste en voedingswetenschapper Marijke Berkenpas aan het woord te laten. Marijke is gespecialiseerd in intuïtief eten. Wat dat juist inhoudt en voor wie het precies geschikt is, las je al in dit artikel. Je eigen lichaam vertrouwen en honger en verzadiging aanvoelen, zijn de belangrijkste principes. Maar hoe ga je er nu precies mee aan de slag? Marijke geeft tips.
‘Voor ik me specialiseerde in intuïtief eten, werkte ik jarenlang als diëtiste in een ziekenhuis’, vertelt Marijke. ‘Patiënten werden naar mij doorgestuurd, en ik moest hen begeleiden bij het vermageren. Maar eigenlijk heb ik nooit een succesverhaal meegemaakt en hielden die patiënten het diëten niet vol. Meestal weten mensen wel wat gezond eten is, maar doen ze het niet. Toen ik het boek Intuitive Eating van Evelyn Tribole en Elyse Resch las, was ik overtuigd van het totaalconcept ervan. In de Verenigde Staten is het al heel lang populair en toen ik er een Nederlands boek over zocht, ontdekte ik dat er nog geen bestond. Daarom heb ik het heft in eigen handen genomen en ben ik nu bezig om het Engelse boek naar het Nederlands te vertalen.’
‘Intuïtief eten is een anti-dieet waarbij je in nauw contact komt met je lichaam. Het focust zich op gericht gedrag in plaats van op strenge regels. We worden in principe allemaal geboren als intuïtief eter. Ik zie het ook bij mijn eigen kinderen, de ene dag eten ze als een bouwvakker, de anderen dag eten ze slechts muizenhapjes. Terwijl we ouder worden, verliezen we onze intuïtieve skills door uitspraken als ‘eet je bord leeg’, ‘je krijgt pas een dessert als je flink gegeten hebt’ of ‘je krijgt geen snoepje, want je bent stout geweest’. Als je dat lang genoeg hoort en je voegt daar de invloed van de media aan toe, dan is dat het ideale recept om externe factoren ons eetpatroon te laten bepalen. Toch is je gezondheid veel meer dan het getal op de weegschaal, het is ook bewegen, hoe je je voelt, je slaappatroon …’
Beginnen bij het begin
‘Allereerst moet je je afvragen hoe je relatie met eten juist is. Houd je je aan bepaalde regels? Ben je een emotionele eter? Herken je je hongergevoel wel? Misschien kom je na het beantwoorden van zo’n vragen wel tot de conclusie dat je al een intuïtieve eter bent. Ben je dat niet, maar wil je het wel worden? Dan zijn honger en verzadiging de belangrijkste aspecten om mee te beginnen. Meestal kennen we de extreme vormen van honger en verzadiging wel. Bijvoorbeeld bijna flauw vallen van de honger of je broek openzetten omdat je te veel gegeten hebt. Maar eigenlijk heeft je lichaam veel meer signalen om honger en verzadiging aan te geven.’
‘Die signalen leren kennen, lukt het best door jezelf te oefenen. Neem eens de tijd om naar je lichaam te luisteren terwijl je eet. Wat gebeurt er binnenin je lijf? Wat proef je? Ben je voldaan? In het begin kan het moeilijk zijn om die gevoelens te plaatsen. Daarom is het belangrijk dat je zonder afleiding eet. Heel vaak eten we terwijl we Instagram checken, Netflix kijken of nog wat doorwerken. Maar zo’n eetmoment is enorm belangrijk, want dan ben je veel bewuster bezig met voeding.’
‘Na honger en verzadiging komt voldoening. Wat vind je nu écht lekker? Mensen die bijvoorbeeld lang op dieet zijn geweest, kunnen daar niet meer op antwoorden. Neem de tijd om geuren, texturen en bereidingen te ontdekken. Intuïtief eten is een proces dat je gaandeweg leert. Als je alle dieetregels aan de kant schuift, krijg je opeens de onvoorwaardelijke toestemming om alles te eten wat je wil. Dat ga je in het begin dan ook doen. Maar al snel leer je dat al het eten in de wereld er morgen ook nog zal zijn. Je verbiedt jezelf dus niets, maar je moet ook wel leren dat je honger niet stilt met chocolade. Pas later in het proces leer je bewuster te eten. Voor sommigen duurt het twee maanden om een intuïtieve eter te worden, voor anderen een paar jaar.’
Respecteer jezelf
Heb je nu echt altijd professionele hulp nodig als je een intuïtieve eter wil worden? ‘Niet per se’, aldus Marijke. ‘Je kan er ook zelf mee aan de slag gaan. Loop je toch ergens tegen aan, dan kan je nog altijd de hulp inschakelen van een diëtist gespecialiseerd in intuïtief eten, een coach of een psycholoog. Mensen die kampen met een eetstoornis moeten wél altijd hulp zoeken. Heb je bijvoorbeeld anorexia en ben je heel mager? Dan zijn je honger- en verzadigingsgevoel verstoord. Professionele hulp is hierbij echt belangrijk.’
‘De wens om af te vallen is bij veel mensen heel groot. De stem van de huidige dieetcultuur is ook nog enorm luid in onze maatschappij. Maar intuïtief eten is geen plan om af te vallen. Het houdt in dat je alle externe factoren van voeding elimineert, dus ook je weegschaal. Je natuurlijke gewicht is genetisch bepaald, net zoals je schoenmaat. Niemand zal een schoen voor maat 38 kopen als je voeten een maat 40 zijn. Bij onze kledij is dat spijtig genoeg nog niet zo. Maar ons beeld daarover is wel stilletjes aan het veranderen. Zo zie je in de reclames en magazines niet meer alleen supermagere modellen. Heb je bijvoorbeeld de laatste reclame van Adidas gezien? Die vond ik zó revolutionair. Want laten we eerlijk zijn, onze maatschappij is nog altijd veel verdraagzamer naar personen die minder wegen.’
Nog niet overtuigd van intuïtief eten? ‘Nochtans blijkt uit onderzoek dat intuïtieve eters meer waardering hebben voor hun lichaam en ook meer genieten van eten. Ze hebben bovendien minder last van verstoord eetgedrag en schuldgevoelens. Door in contact te staan met je eigen behoeften, verbeter je dus je levenskwaliteit én zit je ook beter in je vel. Als ik afval, ga ik gelukkiger zijn, denken veel mensen. Door dat zwart-wit denken blijf je eigenlijk heel je leven in wachtstand staan. Als je dat constant diëten kan loslaten, zal je ook meer tijd overhouden om andere dingen te doen. Goed voor jezelf zorgen, betekent ook dat je respect hebt voor je lichaam en je emoties niet onderdrukt.’
Marijke richtte in 2013 het foodcollectief I am a Foodie op. Daarin verenigt ze twintig verschillende diëtisten en wetenschappers die gezonde voeding toegankelijker willen maken. Dat doen ze door blogs, boeken en cursussen die steeds wetenschappelijk onderbouwd zijn.
