Op World Menstrual Health Day zetten we de menstruele cyclus in de kijker. Heel wat vrouwen ondervinden last tijdens of voor hun menstruatie. Maar je kunt je menstruatiecyclus ook in je voordeel gebruiken. Daarvoor moet je jouw cyclus natuurlijk wel goed kennen. In haar boek ‘Het Cyclus Kompas’ vertelt Morgane Leten, co-founder van Guud Woman, je alles wat je moet weten over je cyclus.
Morgane kreeg enkele jaren geleden de diagnose PCOS. Polycystisch ovariumsyndroom is de meest voorkomende reproductieve en hormonale stoornis bij vrouwen en kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid en heel wat andere vervelende aandoeningen.
‘Ik had het gevoel dat de dokters mij niet echt konden helpen, dus besloot ik mezelf om te scholen in voedingskunde en vruchtbaarheid. En zo ontstond Guud Woman: een hulpmiddel om je menstruele gezondheid te ondersteunen.’
‘Meer dan 90% van de vrouwen ervaart klachten tijdens of voor het menstrueren. Ze hebben stemmingswisselingen, last van acne, een opgeblazen gevoel … Gedurende heel wat generaties moesten vrouwen aanhoren dat die ongemakken deel uitmaken van het vrouw zijn, dat ze ‘erbij horen’. Toch mogen we dat niet zomaar normaliseren. Menstruatiepijn en ongemakken komen vaak voor, maar zijn daarom nog niet ‘normaal’.’
Pas je levensstijl aan
‘Als vrouw moet je je cyclus in je voordeel gebruiken. Menstrueren wordt vaak gezien als iets vies, een last. Desondanks zijn er manieren genoeg om je cyclus op een positieve manier te gebruiken. Zo heb je in je folliculaire fase meer energie en ben je zelfzeker. In de week voor je maandstonden heeft je lichaam meer calorieën nodig. Dan kun je best niet streng gaan diëten, want dat kan weleens averechts werken.’
‘Je levensstijl heeft een heel belangrijke invloed op je menstruele gezondheid. Bij GUUD Woman geloven we dan ook niet in ‘the magic pill’. Je kunt hormoonsupplementen nemen omdat je last hebt van acne, maar als je veel alcohol drinkt, stress ervaart en slecht slaapt, dan gaan die supplementen geen verschil maken. Het startpunt is een voedzame en gebalanceerde levensstijl.’
Alarmsignalen
Je cyclus kan verstoord worden door verschillende redenen. Heb je klachten, weet dan dat je met kleine aanpassingen in je levensstijl die klachten kunt verminderen. In haar boek ‘Het Cyclus Kompas’ deelt Morgane enkele alarmsignalen die erop duiden dat je hormonen schreeuwen om aandacht:
Je bloedt veel of lang tijdens je maandstonden
Met veel bloeden bedoel ik dat je je tampon, cup of maandverband om de één of twee uur moet verwisselen, of dat je langer dan een week menstrueert. Normaal bloedverlies is tussen de 25 en 40 milliliter gedurende de hele menstruele cyclus, met als maximum zo’n 80 milliliter.
Je bloedverlies (bij een natuurlijke cyclus) is niet helderrood
Donker, paars, grijs of bruin bloed en de aanwezigheid van stolsels kunnen duiden op een slechte circulatie van de baarmoeder. Bloedstagnatie in de baarmoeder kan pijn veroorzaken. Als je hier last van hebt, raden we je aan contact op te nemen met een arts.
Je wordt helemaal niet ongesteld
Als je niet ongesteld wordt, sluit je eerst de mogelijkheid uit dat je zwanger bent. Doe een zwangerschapstest of laat je bloed prikken. Ben je niet zwanger? Dan is er waarschijnlijk iets anders aan de hand.
- Stress, ondergewicht of bepaalde medicijnen kunnen ervoor zorgen dat je niet meer menstrueert.
- Borstvoeding kan er ook voor zorgen dat je niet of onregelmatig menstrueert. Het hormoon prolactine dat vrijkomt bij borstvoeding, kan er namelijk voor zorgen dat je niet of onregelmatig ongesteld wordt. Je maandstonden komen vanzelf weer terug wanneer je minder vaak voedt of helemaal geen borstvoeding meer geeft.
- Als je meerdere maanden op rij je maandstonden mist en ook nog andere symptomen hebt (zoals acne, haargroei of haarverlies, of als je aankomt of net afvalt) is de kans groot dat je een hormonale stoornis hebt. Om dit vast te stellen, raad ik je aan om langs te gaan bij de huisarts of gynaecoloog.
- Vrouwen die stoppen met hormonale anticonceptie moeten soms maanden wachten tot hun eerste menstruatie terugkomt. Geef je lichaam de tijd om weer in balans te komen. Zijn je maandstonden er nog altijd niet na drie tot zes maanden, dan is het verstandig om zo snel mogelijk een afspraak te maken met jouw gynaecoloog.
Je maandstonden zijn onregelmatig of vinden net vaak plaats
Als je cyclus langer duurt dan veertig dagen of als de lengte van je cyclus meer dan zeven tot negen dagen per maand wisselt, dan heb je misschien een onregelmatige menstruatie. Een onregelmatige menstruatie, of een lange of korte cyclus, kan verschillende oorzaken hebben, zoals overgewicht, gewichtsverlies, stress, een hormonaal onevenwicht of een hormonale stoornis zoals PCOS. Als je je zorgen maakt, is het verstandig met je huisarts of gynaecoloog te praten. Let op: ook borstvoeding kan zorgen voor een onregelmatige of uitblijvende menstruatie, want je lichaam maakt verschillende hormonen aan die de eisprong onderdrukken. In dat geval zou ik mij geen zorgen maken.
Je hebt tussentijdse bloedingen
Tussentijdse bloedingen zijn spontane bloedingen tussen twee menstruatieperioden in. Er zijn veel redenen waarom je tussentijds bloedverlies kunt hebben. Het kan komen door hormonale ontregeling of door het soort anticonceptiemiddel dat je gebruikt. Het kan ook een vroeg teken van een zwangerschap zijn. Er zijn veel mogelijke redenen, van onschuldig of leuk tot een beetje eng. Als je vaak bloedverlies hebt tussen je menstruatie door, raad ik je aan om je huisarts of gynaecoloog te bezoeken. Sommige vrouwen ervaren ook licht bloedverlies rond de eisprong. Een ovulatiebloeding is meestal van korte duur en kan gepaard gaan met pijn. Ze kan het gevolg zijn van hormoonschommelingen rondom de ovulatie door de plotselinge daling van het oestrogeengehalte.
Je hebt last van pijnlijke krampen
Meer dan 60 procent van alle vrouwen heeft last van krampen. Ze ontstaan doordat de baarmoederspier samentrekt. Het is niet altijd mogelijk om de specifieke oorzaak te achterhalen. Vaak krijg je krampen omdat je meer van het hormoon prostaglandine hebt dan normaal. Prostaglandines zijn stoffen die in het baarmoederslijmvlies geproduceerd worden en veel processen in het lichaam regelen, zoals de verwijding en vernauwing van 50 bloedvaten, waardoor er voorkomen wordt dat je te veel bloed zou verliezen tijdens je menstruatie. Ze zijn dus zeker nuttig, maar een teveel ervan kan de krampen heel pijnlijk maken. Als je zoveel pijn hebt dat het je dagelijkse leven beïnvloedt, maak je het best een afspraak met je huisarts of gynaecoloog. Probeer goed te observeren of je nog andere symptomen hebt, omdat dat kan helpen de oorzaak van je klachten te achterhalen.
Het Cyclus Kompas
Ben jij benieuwd naar hoe je jouw cyclus in je voordeel kunt gebruiken en wil ‘Het Cyclus Kompas’ zelf lezen? Je kan het boek onder andere hier bestellen.