Inhoud
Ongeveer 1 op de 400 mensen in België heeft familiaire hypercholesterolemie (FH)*. Dit wil zeggen dat deze vorm van cholesterol erfelijk is. De kans dat jouw hoge cholesterol erfelijk is, is dus erg klein, maar hoe weet je 100% zeker dat familiaire hypercholesterolemie bij jou niet van toepassing is?
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een witte, vetachtige stof. Je lichaam heeft cholesterol nodig, maar een verhoogd cholesterolgehalte kan een risico zijn voor de ontwikkeling op hart – en vaatziekten. Er wordt gesproken over 2 soorten cholesterol:
‘Slechte’ LDL-cholesterol
Dit wordt aangemaakt in de lever en weggevoerd langs de bloedbaan naar de verschillende lichaamscellen. Wanneer je een verhoogd LDL-cholesterolgehalte hebt, kan dit zorgen voor een opeenstapeling van cholesterol langs de vaatwanden. Dit kan schadelijk zijn voor je gezondheid
‘Goede’ HDL-cholesterol
Het HDL-cholesterol daarentegen voert het teveel cholesterol in het bloed af naar de lever. Daar kan het worden afgebroken om vervolgens uit het lichaam te worden verwijderd. Dit ‘goede’ cholesterol draagt bij aan jouw gezondheid en dient dus op een hoog niveau te blijven.
Oorzaken cholesterol
Je kan de oorzaken van een verhoogde cholesterol indelen in oorzaken waar je iets kan aan doen en onveranderlijke oorzaken.
De oorzaken van verhoogd cholesterol waar we eventueel iets aan kunnen doen zijn:
- Voedingsmiddelen die verzadigde vetten en transvetten bevatten
- Algeheel ongezonde voeding, met gebrek aan variatie
- Overgewicht of obesitas
Onveranderlijke oorzaken van verhoogd cholesterol zijn:
- Leeftijd
- Geslacht
- Afkomst
Familiekwaal
Een andere mogelijke oorzaak van een verhoogd LDL-cholesterolgehalte is een overerfbare mutatie in één van de genen. Deze erfelijke mutatie kan ervoor zorgen dat de ‘slechte’ cholesterol moeilijker uit het lichaam kan worden verwijderd.** Als er hier inderdaad sprake van is, dan lijden deze mensen aan Familiale Hypercholesterolemie. Het is dus een DNA afwijking waardoor de lever het teveel aan LDL-cholesterol niet voldoende uit het lichaam kan afvoeren.
Verschijnselen?
Indien je lijdt aan HP, dan heb je vaak geen klachten. Meestal komt het pas aan het licht als je een vaatziekte krijgt zoals een hartinfarct, herseninfarct of een vaatziekte aan de benen.
Onderzoek
Als er veel mensen in je familie een verhoogd cholesterolgehalte hebben of hart-en vaatziekten vaak voorkomen voor het 60ste levensjaar, dan is er mogelijk sprake van een erfelijke lipidenstoornis.
Laat je tijdig controleren. Via een bloedonderzoek kan worden vastgesteld of je een verhoogd cholesterolgehalte hebt. Via het onderzoek kan het gehele lipidenspectrum bepaald worden: totaal cholesterol, het ‘slechte’ cholesterol (LDL), het ‘goede’ cholesterol (HDL) en triglyceriden. Indien er een vermoeden is van het erfelijk lipidenstoornis, dan wordt er verder onderzoek gedaan. Het gaat dan om genetisch (DNA) onderzoek zodat er kan worden vastgesteld of je een erfelijke lipidenstoornis hebt en welke.
Wat kan je zelf doen?
Je leefstijl aanpassen. Een gezonde levensstijl bestaat uit het streven naar een normaal gewicht, een evenwichtig eetpatroon***, voldoende lichaamsbeweging en niet roken. Dit draagt bij aan de behandeling van een verhoogde cholesterol en daardoor ook aan een lager risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten.
*Reiner Z, Catapano AL, De Backer G, et al. ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias. Eur Heart J. 2011;32(14):1769-1818
**Walma EP, Wiersma TJ. NHG-Standpunt Diagnostiek en behandeling van familiaire hypercholesterolemia. Huisarts Wet. 2006;49(4):202-204
*** Becel ProActiv bevat plantensterolen. De inname van 1,5 – 2,4g plantensterolen per dag kan het cholesterol na 2 tot 3 weken met wel 7 tot 10% verlagen, mits het onderdeel vormt van een gezonde levensstijl en verantwoorde voeding, met voldoende groente en fruit en een gezonde levensstijl om het carotenoïde gehalte op peil te houden.