Het overlijden van de West-Vlaamse zakenman Philip Cracco aan de gevolgen van prostaatkanker, doet de discussie rond het vroegtijdig opsporen van dat type kanker opnieuw oplaaien. Een screening met de PSA-test kan prostaatkanker vroegtijdig detecteren. De PSA-test werd tot vijf jaar geleden in ons land terugbetaald. Na een negatief advies uit Amerika, waar onderzoek aantoonde dat je geen winst boekt met de screening, werd de terugbetaling stopgezet.
Open Vld pleit voor een systematische screening van 50-plussers. Volgens hen kunnen op die manier veel sterfgevallen vermeden worden. Maar over het nut van de screening bestaat veel discussie. Wij zetten alle info op een rijtje.
Prostaatkanker?
De prostaat is een klier bij de uitgang van de blaas die een deel van het zaadvocht produceert. Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker bij mannen, maar zeker niet de dodelijkste. Hij is voor slechts 3% van de sterfgevallen bij mannen verantwoordelijk. Daarnaast evolueert prostaatkanker heel erg langzaam. Door die langzame evolutie, is driekwart van de mannen die overlijdt aan prostaatkanker ouder dan 75 jaar.
Wat is een PSA-test?
Een PSA-test is een bloedonderzoek waarbij de aanwezigheid van het prostaatspecifiek antigen (PSA) bepaald wordt. PSA is een eiwit dat aanwezig is in het bloed en grotendeels wordt aangemaakt en afgescheiden door de prostaat. Een PSA-stijging kan wijzen op een prostaatprobleem. De verhoging van PSA kan een gevolg zijn van een prostaatontsteking, een goedaardige prostaatvergroting of prostaatkanker. Om te weten wat de precieze oorzaak is van de stijging, is verder onderzoek aangewezen. Vaak worden in dat geval stukjes weefsel uit de prostaat geprikt.
Wat zijn de mogelijke resultaten van de PSA-test?
Indien de hoeveelheid PSA in het bloed laag is, is het onwaarschijnlijk dat de man prostaatkanker heeft. De kans is m.a.w. eerder klein, maar zeker niet onbestaand, dat hij prostaatkanker heeft. Indien er een verhoging van de PSA-waarde is, is de kans veel groter dat de man kampt met prostaatkanker. Maar, zoals hierboven al gezegd, kan een een hogere PSA-waarde ook wijzen op een goedaardige prostaatvergroting of een onschuldige prostaatkwaal.
De PSA-test geeft dus hoogstens een verhoogde of verlaagde kans op prostaatkanker aan.
Argumenten pro en contra prostaatkankerscreening
- Pro-argument: Hoe vroeger de prostaatkanker ontdekt wordt, hoe minder zwaar de behandeling en hoe groter de kans dat de patiënt overleeft.
- Contra-argument: Door de screening worden mannen onnodig behandeld of opgevolgd terwijl de prostaatkanker nooit last zou hebben veroorzaakt. Verschillende tumoren die bij de screening aan het licht komen, zouden m.a.w. nooit echt hinderlijk zijn, laat staan dodelijk. Als patiënten zich toch laten behandelen, krijgen ze bijwerkingen als impotentie en incontinentie. Dat heet overdiagnose en overbehandeling.
Hoe is de situatie momenteel?
De PSA-test wordt momenteel enkel terugbetaald voor mannen die prostaatkanker in de familie (bloedverwanten) hebben. Zij krijgen vanaf hun 40ste de test één keer per jaar terugbetaald. Daarnaast kunnen mannen die de diagnose van prostaatkanker kregen, ook rekenen op een terugbetaling. De RIZIV betaalt hen de test tweemaal per jaar terug zodat de evolutie van hun ziekte geëvalueerd kan worden.
