Dagelijks worden wij allen blootgesteld aan giftige zware metalen die een risico vormen voor gezondheidsproblemen en dat zonder dat wij er al te veel bij stilstaan. Denk maar aan vervuilende gassen uit auto's, stortafval, metaalbewerking, deodorant, tandmateriaal, energiecentrales en noem maar op. Al het voorgenoemde bevat effectief toxische of beter gezegd schadelijke zware metalen. De bevolking wordt hier voornamelijk aan blootgesteld via het milieu en de voeding, maar ook bijvoorbeeld door medicatie of via een accidentele weg.
Wat zijn dat eigenlijk, zware metalen?
Zware metalen zijn metalen met een hoge atoommassa die schadelijk zijn voor de gezondheid van de mens. Het is een verzamelnaam voor metalen zoals cadmium, kwik en lood. Deze zijn van nature aanwezig in het milieu en kunnen in voedsel, vervolgens in het lichaam terechtkomen. Naast deze natuurlijke processen kunnen zware metalen evenzeer in het milieu terechtkomen door menselijke activiteiten, zoals door de verbranding van huishoudelijk afval. Kinderen zijn hier zeer gevoelig aan omdat ze 4 tot 5 keer meer opnemen. Bosbranden of vulkaanuitbarstingen zorgen bijvoorbeeld elk jaar voor zo'n 25 000 ton cadmium.
Kwik wordt tevens ook aangemaakt door de mens: cosmetica, inkt voor printers, plastic… Al eens een gaatje gehad in je tanden? Wel, wist je dat een amalgaan tandvulling schadelijk is en een grote hoeveelheid kwik bevat? Tot 50%! Dit kwik kan dus gemakkelijk ingeslikt of ingeademd worden, zowel door de persoon zelf als door de tandarts.
Het zware metaal lood komt vrij door uitlaatgassen van auto's of tijdens verbouwingswerken, bijvoorbeeld bij het afschrapen van oude verf. Ook dit kan aanleiding geven tot het vrijkomen van loodpartikels. Er zijn ook nog steden in België en Europa waar de waterleidingen uit lood bestaan.
De situatie in België
Enkele regio's in Wallonië bevatten in grote mate zware metalen in de landbouwgrond. De Vlaamse milieumaatschappij berichtte in 2016 dat Vlaanderen heel wat van de Europese doelstellingen in verband met pollutie niet bereikt heeft. Zo waren de concentraties aan zware metalen te hoog nabij een aantal metaalbedrijven.
Gelukkig beschikt ons lichaam over verschillende defensiemechanismen, zoals het spoorelement selenium, om de schadelijkheid van zware metalen in het lichaam uit te schakelen. Maar…
Het mineraal selenium heeft een sleutelfunctie bij de impact van zware metalen op onze gezondheid
Selenium is een sporenelement dat in elke levende cel op aarde aanwezig is, maar waarvan de meesten onder ons een tekort hebben in het lichaam. Het mineraal is onmisbaar bij diverse metabole functies en zorgt voor de ontgifting van zware metalen. Volgens EFSA (Het Europees agentschap voor voedselveiligheid) draagt selenium bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress, zorgt het voor een normale werking van de schildklier en immuunsysteem en draagt het ook bij tot de instandhouding van normale haren en nagels. Selenium haalt men uit de voeding, hoofdzakelijk uit slachtafval, gevogelte, vlees, eigeel, melk en uit vis, schaal- en schelpdieren. Toch is het zo dat wanneer men deze voedingswaren meer en meer op het menu zou plaatsen, de gemiddelde Belg nog steeds niet aan een voldoende seleniuminname komt.
Het selenium in onze voeding is de laatste decennia sterk gedaald door de huidige industrialisatie van de landbouw, veranderde eetgewoonten en door de zware metalen in het milieu. Denk maar aan de pollutie in lucht en de boeren die frequenter gebruik maken van kunstmeststoffen. Onze seleniuminname is eveneens zeer afhankelijk van de regio per land en per werelddeel. De gronden in Noord-Europa, voornamelijk in Scandinavië, hebben een beduidend lager cijfer van selenium in de landbouwgrond dan de rest van wereld. Ook in België bevat de voeding te weinig selenium, omdat de Belgische bodem arm is aan dit essentieel mineraal.
Het probleem wordt ten slotte alleen maar groter door een verandering van onze eetgewoonten: onevenwichtig diëten (bv. afslankingsdieet, sportdieet…) of veganistisch of vegetarisch eten. De voeding in België bevat gemiddeld slechts 45 microgram selenium[1], terwijl de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid, afhankelijk van de geraadpleegde bron, tussen de 70 en 110 µg/dag bedraagt.
Risicogroepen
Ben je vegetariër? Vegetariërs blijken vaker (2,5 tot 10 keer meer) de aanbevolen waarden te overschrijden voor de inname van zware metalen. Vegetariërs krijgen bovendien minder voedingsmiddelen binnen die rijk zijn aan selenium.
Rook je? Dan word je sowieso extra blootgesteld aan het zwaar metaal cadmium via de sigarettenrook.
Zwanger? Deze groep vrouwen hebben ten allen tijde meer selenium nodig omdat ze ook voor het metabolisme van de foetus moeten zorgen.
Woon je in een stad? Dan word je zeker vaker belast met zware metalen. De grootste concentraties van zware metalen vindt men terug in de buurt van de steden Gent, Antwerpen (de haven van Antwerpen) en in het Noorden van Limburg.
Ben je een hevige sporter? Veel sporters krijgen nog niet eens de basis aanbevolen hoeveelheid selenium binnen, laat staan de optimale waarden die nodig zijn om hun cellen te beschermen tegen de beschadiging van vrije radicalenproductie in verband met hun sportactiviteit, energieverbruik en zuurstofverbruik.
En dan nu… De schade voor onze gezondheid
“De blootstelling aan toxische metalen of chemische stoffen kunnen een gestoorde immuunregulatie veroorzaken met mogelijks chronische ziekten, kanker of auto-immuunziekten tot gevolg”, aldus Dr. Verheyen, specialist in de detoxificatie van zware metalen. “Detoxificatieproducten spelen een rol bij de excretie van sommige essentiële sporenelementen. Een goede nutritionele status is van het grootste belang om detoxificatie van zware metalen te optimaliseren.”
Hoe kunnen wij ons lichaam beschermen tegen de impact van zware metalen?
Een tekort aan selenium kan aangevuld worden door een uitgebalanceerd voedingspatroon of door een voedingssupplement selenium. Tracht ten allen tijde een gezond en gevarieerde voedingspatroon aan te houden.
Omdat zowel de plantaardige als dierlijke voedingsmiddelen in België te weinig selenium bevatten, roepen gezondheidsexperten de bevolking meer en meer op om supplementen selenium in te nemen voor een betere globale gezondheid. Supplementering oké, maar niet eender welke. Wist je dat er organische en anorganische supplementen bestaan? Anorganische seleniet of selenaat wordt zeer weinig of niet opgenomen door het lichaam. Organisch gebonden selenium, zoals op seleniumgist, wordt vele malen beter opgenomen. En om zeker te zijn van steeds de beste opname kies je best voor een gestandaardiseerde organische seleniumverbinding, met name SelenoPrecise. Deze vorm heeft een goede gedocumenteerde biologische beschikbaarheid van bijna 90%.
SelenoPrecise is de bron van selenium in het product Selenium+Zinc, nu verkrijgbaar in je apotheek in een promotie-verpakking van 90 tabletten + 30 gratis.
[1] September 2016, Hoge Gezondheidsraad
