Een tintelend gevoel of pijn in de vingers hindert je bij het uitvoeren van dagelijkse taken. Je hemd dichtknopen of een klein voorwerp vastnemen, vergt plots erg veel moeite. Je laat gemakkelijk dingen vallen omdat je niet langer kunt vertrouwen op het gevoel in je vingers. Herken je jezelf hierin? De kans is groot dat je kampt met handartrose.
Wat is dat nu precies handartrose? Hoe herken je het? Wat is de oorzaak van die pijn in je vingers? En hoe kan het worden behandeld?
Wie heeft last van handartrose?
Artrose van vingergewrichten is iets dat erg frequent voorkomt. Slijtage van gewrichten is nu eenmaal een natuurlijk proces. 80% van de mensen die ouder dan 55 jaar is, kampt met artrose in zijn of haar vingers. Merendeel ondervindt echter geen problemen en is daar dus niet van op de hoogte.
Het klopt dat ouderdom het risico op artrose vergroot, maar het is zeker geen ouderdomsziekte. Ook jonge mensen kunnen er last van hebben. Bij artrose is er sprake van een kraakbeenletsel wat op elke leeftijd kan voorkomen.
Wat gebeurt er precies bij handartrose?
Twee botjes komen samen in een gewricht dat beschermd is met een laagje kraakbeen. Dat laagje vangt alle schokken op waardoor we onze vingers pijnloos kunnen bewegen. Artrose steekt de kop op op als het kraakbeen beschadigd geraakt. Het beschermlaagje wordt ruw en onregelmatig.
Wat is de oorzaak van handartrose?
In veel gevallen van handartrose is de precieze oorzaak niet duidelijk. Een eerste mogelijke oorzaak is langdurige overbelasting van de handgewrichten. Verder blijkt uit studies dat ouderdom slijtage van het kraakbeen in de hand werkt. Bij het ouder worden, vermindert de kwaliteit van het kraakbeen, waardoor artrose kan ontstaan. Dat heb je helaas niet zelf in handen…Ten slotte kan het kraakbeen ook aangetast worden door een auto-immuunziekte zoals reumatoïde artritis waarbij de gewrichten ontsteken.
Wat zijn de klachten die optreden bij handartrose?
Pijn in de vingers
Handartrose kan pijn veroorzaken, maar dat is niet bij iedereen het geval. Het kraakbeen bevat geen zenuwen en is m.a.w. niet gevoelig voor pijn. Als je pijn hebt dan komt dat door het bot dat onder het kraakbeen zit of het vlies dat rond het gewricht hangt. Zowel het bot als gewrichtsvlies zitten boordevol gevoelszenuwen.
Velen ervaren vooral pijn aan hun vingers als ze kracht zetten of iets willen vastnemen. Daarnaast voelen de vingers vooral ’s ochtends bij het opstaan extra pijnlijk aan. Dat fenomeen wordt startpijn genoemd. Het goede nieuws is dat dat gevoel meestal een halfuurtje na het opstaan verdwijnt. Wie al lang met handartrose kampt, en dus in een verdere fase zit, kan ook pijn hebben als de vingers in rust zijn.
Stijve vingers
Naast pijn is stijfheid de meest voorkomende klacht bij handartrose. Net zoals het pijnlijke gevoel, treedt de stijfheid vooral op na een periode van rust. Men spreekt van start- of ochtendstijfheid
Bewegingsbeperking
Het spreekt voor zich dat pijnlijke en stijve gewrichten moeilijker te bewegen zijn. En zo kom je terecht in een vicieuze cirkel: je beweegt minder waardoor je gewrichten alleen maar stijver worden waardoor je nog minder beweegt… Wat uiteindelijk leidt tot krachtverlies waardoor de grijpfunctie sterk achteruitgaat.
Gewrichtsontsteking
Doordat het kraakbeen veranderd is van samenstelling en er kraakbeendeeltjes vrijkomen, kan het gewrichtsvlies dat het gewricht omsluit, ontsteken. Het vlies neemt toe in omvang en gaat vocht produceren. Hierdoor kunnen je vingers warm en gezwollen aanvoelen.
Misvormde vingers
Als reactie op de ontsteking kan extra botweefsel aangemaakt worden dat zich vasthecht aan de rand van de aangetaste gewrichten. Dat worden osteofyten genoemd. Er verschijnen op termijn botachtige gezwellen waardoor de vingers er misvormt gaan uitzien.
Hoe kan handartrose behandeld worden?
Om met de deur in huis te vallen: artrose kan niet genezen. Er kunnen wel maatregelen genomen worden die de klachten laten afnemen. Het uiteindelijke doel is ervoor te zorgen dat artrose je niet belemmert in het dagelijkse leven.
Niet-operatieve behandelingen
Oefentherapie
Bij behandeling van handartrose kan de fysio- of handtherapeut een prominente rol spelen. Hij of zij zal samen met jou een aantal oefeningen uitvoeren die ervoor zorgen dat het aangedane gewricht terug soepel wordt en de handspieren versterken. Voorbeelden zijn het strekken van de vingers, het maken van een vuist, het spreiden van de vingers etc. Hiermee neemt de pijn en het stijve gevoel af en de knijpkracht toe.
Spalk
Een spalk voorkomt overbelasting van het gewricht en kan leiden tot een afname van de klachten.
Medicijnen
Er zijn helaas nog geen medicijnen op de markt die artrose genezen. Er kunnen wel medicijnen worden voorgeschreven die pijn, stijfheid en ontstekingen remmen. Daarnaast worden ook vaak voedingssupplementen aangeraden die de klachten verzachten. In bepaalde situaties opteert men voor een injectie met hyalonzuur die het kraakbeen meer souplesse geeft. Voor meer informatie raden we je aan een arts te raadplegen.
Operatieve behandeling
Als bovenstaande maatregelen te weinig effect hebben, kan worden beslist om het gewricht in kwestie aan de hand van een medische ingreep te verwijderen of vast te zetten. In bepaalde situaties vervangt men het gewricht door een kunstgewricht.
Wat kan je zelf doen?
Omdat handartrose pijnlijk is, hebben velen de neiging om de vingers zo weinig mogelijk te bewegen. Niet doen! Rust roest. Het allerbelangrijkste is dat je je vingers blijft bewegen. Probeer bijvoorbeeld om het kwartier je vingers tien keer te strekken. Voer de oefeningen die je van je fysiotherapeut kreeg ook op regelmatige basis thuis uit. Door er een gewoonte van te maken, zal je dat op termijn als iets vanzelfsprekend gaan zien.
